Χωριανόπουλος Άγγελος

Στις 26 Φεβρουαρίου, η διοίκηση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δημοσίευσε μια έκθεση που κατηγορεί δημοσίως τον Σαουδάραβα πρίγκιπα Mohammed bin Salman για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι το 2018, επιβάλλοντας απαγορεύσεις βίζας σε 76 Σαουδάραβες που σχετίζονται με τις κατηγορίες. Μία νέα πολιτική έκφραση φαίνεται να έκανε για πρώτη την εμφάνισή της στο εν λόγο έγγραφο και ονομάζεται ”Πολιτική Khashoggi”. Αυτό, μαζί με άλλες πρόσφατες δημόσιες δηλώσεις, σε συνδυασμό με το πάγωμα των εξοπλισμών που προορίζοντο για την Σαουδική Αραβία, δείχνει ότι ο Μπάιντεν προετοιμάζεται να περιορίσει τους δεσμούς ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας από τη στενή προσωπική σχέση του προκατόχου του με το βασίλειο. Ο Λευκός Οίκος φαίνεται έτοιμος να πιέσει τη Σαουδική Αραβία να συμμετάσχει σε μια πιο περιορισμένη εξωτερική πολιτική, δίνοντας έμφαση στους στόχους των ΗΠΑ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον διάλογο. Αυτή η πίεση αναμφίβολα συγκρούεται με πολλές από τις βαθιά καθορισμένες επιταγές του βασιλείου,της Σαουδικής Αραβίας.

Στις 27 Ιανουαρίου, η κυβέρνηση Μπάιντεν κινήθηκε στο πάγωμα πωλήσεων όπλων στη Σαουδική Αραβία καθώς ο Λευκός Οίκος διενήργησε μια στρατηγική επισκόπηση των σχέσεών του με το βασίλειο. Η αναθεώρηση έχει σχεδιαστεί για να παρέχει έναν χάρτη πορείας για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής κατά τη διάρκεια της θητείας του Μπάιντεν και περιλαμβάνει μια αξιοσημείωτη συνιστώσα για τα ανθρώπινα δικαιώματα που είναι ένα διάλειμμα από την προσέγγιση του πρώην Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Ο Μπάιντεν ξεχώρισε επίσης την παρέμβαση της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη ως θέμα ανησυχίας, τερματίζοντας την επίσημη υποστήριξη των ΗΠΑ για την εκστρατεία.

Η έκθεση έκανε εκτεταμένη αναφορά στις ανησυχίες που προκαλεί το πυρηνικό πρόγραμμα της Σαουδικής Αραβίας, αλλά και στους δεσμούς με το εξτρεμιστικό κίνημα Σουνιτών Wahhabi (Ουαχαμπίτες). Ένα σημείωμα του FBI που κυκλοφόρησε πέρυσι, το οποίο ανέφερε ότι η Σαουδική κυβέρνηση “σχεδόν σίγουρα” βοήθησε τους πολίτες της που κατηγορούνται για σοβαρά εγκλήματα να διαφύγουν από τις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Κάτω από πολλές διοικήσεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποδίδουν έμφαση σε μια στενή στρατηγική σχέση με τη Σαουδική Αραβία, λόγω της μειούμενης ανάγκης για πετρέλαιο, της αδυναμίας των Αμερικανών να υποστηρίξουν συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή αλλά και λόγω της παγκόσμιας επιθυμίας να επικεντρωθούν οι πόροι των ΗΠΑ στον ανταγωνισμό τους με την Κίνα και την Ρωσία.

Κάτω από τον Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ισχυρίστηκαν δημοσίως ότι θα στραφούν εκτός Μέσης Ανατολής και θα κατευθυνθούν προς την Ασία για να αντιμετωπίσουν μια ανερχόμενη Κίνα, προτρέποντας τους περιφερειακούς συμμάχους να φανούν υπεύθυνοι για τη δική τους ασφάλεια. Ο Ομπάμα ήρθε σε ρήξη με τη Σαουδική Αραβία υπογράφοντας την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, στην οποία το Ριάντ αντιτάχθηκε σθεναρά.

Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Πρόεδρος Τραμπ καθιέρωσε μια στενή προσωπική σχέση με τον Πρίγκιπα Στέμμα Mohammed bin Salman, επιδιώκοντας συμφωνίες πώλησης όπλων υψηλής αξίας, ενώ εμπόδισε τις προσπάθειες του Κογκρέσου να σταματήσει τις πωλήσεις όπλων προς την Σαουδική Αραβία. Ωστόσο, οι φόβοι ότι οι ΗΠΑ θα τραβηχτούν σε έναν νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή, περιόρισαν τη στρατιωτική αντίδραση της κυβέρνησης Τραμπ σε επιθέσεις που συνδέονται με το Ιράν έναντι του βασιλείου τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένων των βομβαρδισμών του 2019 εναντίον των εγκαταστάσεων πετρελαίου Abqaiq και Khurais της Σαουδικής Αράμκο που ξεκίνησαν από το Ιράν.

Εσωτερικά, οι εξελίξεις των ΗΠΑ σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας και η αύξηση της παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου βοήθησαν επίσης στη μείωση της συνολικής οικονομικής και πολιτικής ευαισθησίας των Ηνωμένων Πολιτειών για την ασφάλεια του πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας.

Η διοίκηση Μπάιντεν θα επικρίνει πιο έντονα την ηγεσία του Πρίγκιπα Mohammed bin Salman, καθώς και οποιαδήποτε από τις εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές του βασιλείου που φαίνεται να υπονομεύουν την αμερικανική άποψη για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ωστόσο, εν μέρει χάρη στην οικονομική επιρροή της Σαουδικής Αραβίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ριάντ είναι απίθανο να αισθανθεί την ανάγκη να ανταποκριθεί με αλλαγές πολιτικής που υπερβαίνουν τη συμβολική χαλάρωση. Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες αξιολογούν τις πολιτικές τους, είναι σχεδόν απίθανο να διακινδυνεύσουν τους οικονομικούς και στρατηγικούς δεσμούς με τη Σαουδική Αραβία προσπαθώντας να υπερβούν τη ρητορική και διπλωματική πίεση στη Σαουδική Αραβία για να τροποποιήσει τη συμπεριφορά της.

Τόσο ο Μπάιντεν όσο και το Κογκρέσο των ΗΠΑ έχουν τη δύναμη να αναλάβουν δράση εναντίον της Σαουδικής Αραβίας για τυχόν νέες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή καταστολές για πολιτικές διαφωνίες στο βασίλειο – και τα δύο σενάρια παραμένουν πιθανά, δεδομένου ότι οι Σαουδάραβες ακτιβιστές αισθάνονται πλέον τολμηροί να ασκήσουν δημόσια κριτική στην κυβέρνηση δεδομένου ότι το Ριάντ απελευθέρωσε υψηλού προφίλ αντιφρονούντες σε μια προσπάθεια να βελτιώσει το ιστορικό του για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η πιθανή άνοδος του πρίγκιπα Mohammed bin Salman στο θρόνο θα μπορούσε να επιδεινώσει τις εντάσεις και με την Ουάσινγκτον, ειδικά εάν η βασιλεία του δει τη Σαουδική Αραβία να επιστρέφει σε συμπεριφορές υψηλού κινδύνου στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.

με πληροφορίες από stratfor, southfront, mehrnews