Κρίσιμες επαφές του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια τη Δευτέρα σε Κάιρο και Λευκωσία. Σε πλήρη εξέλιξη το ενεργειακό «σκάκι». Η δυσαρέσκεια για την κίνηση του Καΐρου και οι τοποθετήσεις των Τούρκων.

Ένα ενεργειακό «σκάκι» βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στην Ανατολική Μεσόγειο, ως επακόλουθο των αποφάσεων της Αιγύπτου για πιθανή αλλαγή τόσο του χάρτη των αγωγών φυσικού αερίου στην περιοχή, αλλά και της κίνησης του Καΐρου, να προκηρύξει τρεις θαλάσσιες περιοχές προς έρευνα σε ένα σημείο που το οποίο εφάπτεται τόσο με την οριοθετική γραμμή των ΑΟΖ) Ελλάδας – Αιγύπτου όσο και στην επονομαζόμενη «γραμμή Ερτζιγες» που έχει κατατεθεί στα Ηνωμένα Έθνη με ρηματική διακοίνωση ως το απώτερο όριο της τουρκικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Γι αυτό το λόγο, σήμερα μεταβαίνει στο Κάιρο και τη Λευκωσία, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ο οποίος θα έχει επαφές με τους ομολόγους του.

Η κίνηση της Αιγύπτου και τουρκική αντίδραση

Βασικό και κύριο πεδίο προβληματισμού είναι η προκήρυξη από την Εταιρεία Φυσικού Αερίου της Αιγύπτου (EGAS) τριών θαλασσίων περιοχών προς έρευνα σε μια περιοχή που εφάπτεται τόσο με την οριοθετική γραμμή των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) Ελλάδας – Αιγύπτου (με βάση τη συμφωνία που υπεγράφη στις 6 Αυγούστου 2020 στο Κάιρο) όσο και στην επονομαζόμενη «γραμμή Ερτζιγες» που έχει κατατεθεί στα Ηνωμένα Εθνη με ρηματική διακοίνωση ως το απώτερο όριο της τουρκικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η επίμαχη περιοχή (EGY-MED-W18) εκκινεί από το τελευταίο σημείο της ελληνοαιγυπτιακής οριοθετικής γραμμής και εκτείνεται ανατολικά πέραν του 28ου μεσημβρινού (σημείο-κλειδί για τις τουρκικές διεκδικήσεις), ακολουθώντας τη «γραμμή Ερτζιγες», που με τη σειρά της αγνοεί πλήρως τα όποια δικαιώματα του συμπλέγματος του Καστελορίζου σε θαλάσσιες ζώνες και ουσιαστικά μοιράζει όλη την περιοχή μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου.

Πρόκειται για μια απόφαση η οποία έχει καταστήσει την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο ακόμη πιο περίπλοκη, καθώς έδωσε χώρο και στην Τουρκία να εκμεταλλευτεί την εν λόγω κίνηση του Καΐρου προχωρώντας σε «ανοίγματα» προς τον Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι.

Καθ όλη την προηγούμενη εβδομάδα – με αποκορύφωμα το περασμένο Σαββατοκύριακο – κορυφαίοι τούρκοι αξιωματούχοι αναδείκνυαν την εν λόγω κίνηση της Αιγύπτου, με θετικό τρόπο. Ο υπουργός Εξωτερικών της γείτονος Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σημείωσε πως «μπορούμε να αρχίσουμε τις διαπραγματεύσεις για τα πεδία δικαιοδοσίας θαλάσσιων ζωνών. Επειδή είμαστε υπέρ της δίκαιης μοιρασιάς, θέλουμε να μιλήσουμε με όλους».

Στο ίδιο μοτίβο ήταν και η τοποθέτηση του Χουλουσί Ακάρ, το Σάββατο, ο οποίος εκτίμησε πως «η Αίγυπτος σεβάστηκε την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας». «Πρέπει να τονίσω πως η απόφαση που πήρε η Αίγυπτος σεβόμενη τη δική μας περιοχή θαλάσσιας ευθύνης, είναι σύμφωνη και με τη δική μας θέση αλλά και είναι προς το συμφέρον των δικαιωμάτων του λαού της Αιγύπτου. Εκτιμούμε πως την ερχόμενη περίοδο με την Αίγυπτο μπορούμε να υπογράψουμε συμφωνία, μνημόνιο καθορισμού θαλάσσιων ζωνών ευθύνης που να είναι σύμφωνο με τα σύνορα των περιοχών ευθύνης μας τα οποία έχουμε δηλώσει στον ΟΗΕ. To υπουργείο Εξωτερικών μας κάνει τις απαραίτητες εργασίες με τις αρμόδιες υπηρεσίες και ευχόμαστε να έχουμε θετικό αποτέλεσμα», επεσήμανε.

Προς ώρας από την Αίγυπτο τηρείται σιγήν ιχθύος για τις συγκεκριμένες εξελίξεις. Θα πρέπει να τονιστεί πως οι σχέσεις Τουρκίας – Αιγύπτου βρίσκονται στον «πάγο» από τη στιγμή που ανέλαβε την εξουσία ο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι. Οι λόγοι αρκετοί: Από τα παιχνίδια της Άγκυρας με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα κατά τις αναταραχές που προκάλεσε η «Αραβική Άνοιξη», έως την τουρκική εμπλοκή στη Λιβύη, το «μαλακό υπογάστριο» δηλαδή της Αιγύπτου.

Δυσαρέσκεια στην Αθήνα

Σύμφωνα με την εφημερίδα «το Βήμα της Κυριακής», η Αθήνα κινήθηκε σε όλα τα επίπεδα ζητώντας από την Αίγυπτο να αναθεωρήσει. Αρχικά, ο γενικός γραμματέας του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών ενημέρωσε τον αιγύπτιο πρεσβευτή στην Αθήνα, ακολούθως ο κ. Δένδιας επικοινώνησε με τον ομόλογό του Σαμέχ Σούκρι και, τέλος, ο κ. Μητσοτάκης συνομίλησε τηλεφωνικά με τον κ. Αλ Σίσι το βράδυ της περασμένης Τετάρτης. Σε αυτή τη συζήτηση αποφασίστηκε να μεταβεί αύριο, Δευτέρα 8 Μαρτίου, στο Κάιρο ο κ. Δένδιας ώστε να βρεθεί λύση. Δεν αποκλείεται μάλιστα να σταλεί σχετική ελληνική ρηματική διακοίνωση επί του θέματος πριν ή έπειτα από το ταξίδι Δένδια, ο οποίος θα μεταβεί ακολούθως και στη Λευκωσία.

Η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ του περασμένου Αυγούστου περιλαμβάνει στο Αρθρο 1(ε) μια ρήτρα ότι εφόσον η μία από τις δύο χώρες διεξάγει διαπραγματεύσεις για οριοθέτηση ΑΟΖ με άλλο μέρος που μοιράζεται θαλάσσιες ζώνες μαζί τους, τότε θα πρέπει να ενημερώσει την άλλη και να διαβουλευτεί μαζί της. Στο παρελθόν (2012) είχε συμβεί ξανά ανάλογο περιστατικό με «αμφισβητούμενο» οικόπεδο ερευνών, αλλά το ζήτημα επιλύθηκε με διαβούλευση.

Τι κρύβει η σκέψη αλλαγής όδευσης του East Med

Αναταράξεις όμως – πρωτίστως στη Λευκωσία- προκαλούν και οι αιγυπτιακές σκέψεις για αλλαγή της όδευσης του αγωγού φυσικού αερίου East Med, ώστε αυτός να ακολουθήσει την πορεία Ισραήλ (κοίτασμα «Λεβιάθαν») – Αίγυπτο (στην ξηρά ως τη μεθόριο με τη Λιβύη) – Ελλάδα (Κρήτη), παρακάμπτοντας την Κύπρο και μεταφέροντας από εκεί με LNG το αέριο προς την ηπειρωτική Ελλάδα.

Σύμφωνα με το «Βήμα», οι εν λόγω σκέψεις, προκάλεσαν τόσο ανησυχία όσο και προβληματισμό στη Λευκωσία. Ο δε Βίκτωρας Παπαδόπουλος, διευθυντής του Γραφείου Τύπου του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, θέλησε να διαψεύσει τις πληροφορίες λέγοντας ότι «δεν ισχύει κάτι τέτοιο», ενώ κυπριακά μέσα ενημέρωσης σημείωναν ότι ο Νίκος Αναστασιάδης δεν είχε καν ενημερωθεί για όσα είχαν ήδη συζητήσει οι Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, Κυριάκος Μητσοτάκης και Μπενιαμίν Νετανιάχου. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική, σύμφωνα με το δημοσίευμα.

Από την πρώτη στιγμή που ο αιγύπτιος πρόεδρος παρουσίασε, κατά τη διήμερη επίσκεψή του στην Αθήνα τον περασμένο Νοέμβριο, στην οποία συνοδευόταν και από τον πανίσχυρο υπουργό Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων Ταρέκ ελ Μόλα, την ιδέα του για αλλαγή της όδευσης του East Med, ώστε, μεταξύ άλλων, να περιορίζεται ή και να αποτρέπεται η δυνατότητα της Τουρκίας να δημιουργήσει προσκόμματα στην κατασκευή του αγωγού, το πρώτο μέλημα της ελληνικής πλευράς ήταν να ενημερωθεί η κυπριακή ηγεσία. Σε αυτό το πλαίσιο, η επίσκεψη του έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια (που ήταν ενήμερος για την αιγυπτιακή πρόταση) στη Λευκωσία στις 4 Δεκεμβρίου δεν περιελάμβανε απλώς τον συντονισμό με την κυπριακή κυβέρνηση εν όψει της επικείμενης τότε Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου και θα συζητούνταν η στάση που θα έπρεπε να τηρήσει η ΕΕ έναντι της Τουρκίας και το ενδεχόμενο κυρώσεων. Περιελάμβανε και την ενημέρωση για το σενάριο αλλαγής της όδευσης του East Med.

Στην αποστολή του κ. Δένδια βρίσκονταν και δύο πρόσωπα που διατηρούν άριστες σχέσεις με την κυπριακή πλευρά: ο γενικός γραμματέας του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβης Θεμιστοκλής Δεμίρης, αλλά και η επικεφαλής του Διπλωματικού Γραφείου του κ. Μητσοτάκη, η πρέσβης Ελένη Σουρανή. Η ελληνική αποστολή φρόντισε να ενημερώσει μέσω των αρμόδιων διαύλων το διπλωματικό επιτελείο του κύπριου Προέδρου για την ιδέα του Καΐρου, ζητώντας τις απόψεις του. Και όντως ο κ. Μητσοτάκης μετέφερε την ίδια ιδέα στον κ. Νετανιάχου όταν τον επισκέφθηκε πρόσφατα στο Ισραήλ όπου αμέσως μετά μετέβη και ο κ. Αναστασιάδης. Είναι δε σαφές ότι μετά την κρίση του περασμένου καλοκαιριού στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν αναφυεί – και σε τριμερές επίπεδο – σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια του East Med υπό τη σημερινή του χάραξη (λόγω της ακραία επιθετικής πολιτικής που ακολουθεί η Άγκυρα) που δεν μπορούν απλώς να αγνοηθούν – και για λόγους οικονομικής βιωσιμότητας του έργου. Μοιάζει λοιπόν δύσκολο να γίνει πιστευτή η κυπριακή διάψευση ότι η Λευκωσία δεν γνώριζε.

ΠΗΓΗ: newpost.gr