Έχει ήδη συμφωνηθεί και ορισθεί η ημερομηνία επανέναρξης των συνομιλιών για επίλυση και τελική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος, με δεδομένη την επιθυμία των Κυπρίων πολιτών και της επίσημης διεθνούς κοινότητας για επανένωση του κράτους μας και ειρηνική συνύπαρξη σ’ αυτό των Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων και των άλλων πολιτών της. Εντούτοις, συνεχίζεται η ασυντόνιστη και μη παραγωγική πρακτική των τελευταίων δεκαετιών, με έντονες σχετικές συζητήσεις και τοποθετήσεις, που γίνονται δημόσια μεταξύ πολιτικών και μη προσώπων. Συζητήσεις και τοποθετήσεις που αναλίσκονται σε θεωρητικές απόψεις, ονοματολογία και αμφιλεγόμενα στερεότυπα, που πόρρω απέχουν από την ουσία και επιπτώσεις στην καθημερινή πραγματικότητα και λειτουργικότητα ενός διεθνώς συντεταγμένου και αναγνωρισμένου κυπριακού κράτους. Εξ ου και η σημερινή μου παρέμβαση.

Και επειδή η επονομαζόμενη «πολιτική ισότητα» έχει αναδειχθεί ως το μείζον και καθοριστικό θέμα για κατάληξη σε συμφωνημένη λύση, πρέπει να επισημανθεί και να τονισθεί ότι «πολιτική ισότητα» με βάση διεθνώς κατοχυρωμένες αρχές σημαίνει κάτι σαφές και συνάμα απλό και ξεκάθαρο. Η «πολιτική ισότητα» αφορά πρωτίστως τους πολίτες κάθε κράτους, και σημαίνει, όπως προβλέπει και ο Καταστατικός Χάρτης των ΗΕ, «ένας άνθρωπος μία ψήφος» στη λήψη αποφάσεων, με όλους τους πολίτες να απολαύουν ίσων πολιτικών δικαιωμάτων, ίσων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ίσων βασικών ελευθεριών. Επομένως, η μεταφορά από την οντότητα του Κύπριου Πολίτη, και ο περιορισμός του ζητήματος της «πολιτικής ισότητας» στις Κοινότητες της Κύπρου (Ελληνοκυπριακή και Τουρκοκυπριακή), παραβλέποντας τον πρωταρχικό ρόλο του Πολίτη σ’ αυτό, αποτελεί εξωπραγματική αντιμετώπιση που συγκρούεται με διεθνώς κατοχυρωμένες συνταγματικές αρχές και άλλες αρχές του Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου. Οποιαδήποτε διαφορετική ερμηνεία ή άλλη χρήση του όρου «πολιτική ισότητα», που δεν πληροί τα πιο πάνω για τον κάθε πολίτη, αποτελεί αλλοίωση, παραποίηση και παρέκκλιση.

Από την άλλη, είναι αδιανόητο να γίνεται συμφωνία και δέσμευση για σωστή εφαρμογή σε ένα κράτος της πιο πάνω «πολιτικής ισότητας», χωρίς προηγουμένως να γίνει αποκατάσταση οποιασδήποτε ενδεχομένως παραβίασης της εν λόγω ισότητας των πολιτών. Μια σωστή και πλήρης εφαρμογή της «πολιτικής ισότητας» εξυπακούει και προϋποθέτει δύο στάδια υλοποίησης, πρώτον, της αποκατάστασης και, δεύτερον, της εφαρμογής.

Ως εκ τούτου, μια ορθή και αποδεκτή εφαρμογή της πολυσυζητημένης «πολιτικής ισότητας» στο μετεξελιγμένο κυπριακό κράτος θα πρέπει απαραίτητα να εμπεριέχει τα ακόλουθα:

1. Την αποδοχή απ’ όλα τα μέρη και την υλοποίηση στην πράξη ότι θα υπάρξει ένα και μόνο κυπριακό κράτος, με όλους τους πολίτες του να έχουν τα ίδια ίσα πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα.
2. Τη συμφωνία και την υλοποίηση της αποκατάστασης των ιδίων ίσων βασικών ελευθεριών και τα ιδίων ίσων ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Αρμενίων και Λατίνων πολιτών της Κύπρου, που παραβιάστηκαν και συνεχίζουν να παραβιάζονται.
3. Εφαρμόζοντας τις αρχές της ισότητας και της δικαιοσύνης, την αποκατάσταση της ιδιοκτησίας των περιουσιών και των οικιών όλων των εκτοπισμένων Κυπρίων πολιτών.
4. Τον κατηγορηματικό και απόλυτο αποκλεισμό οποιασδήποτε εξωτερικής παρέμβασης ή εγγύησης, δεδομένου ότι αυτή θα παρακάμπτει και θα παραβιάζει τα ίσα πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα και τις ίσες βασικές ελευθερίες των Κυπρίων πολιτών.
5. Τη δέσμευση ότι οποιεσδήποτε πολιτειακές/συνταγματικές διευθετήσεις και αρμοδιότητες που θα αφορούν το κράτος ως σύνολο και τις επιμέρους πολιτείες, θα ξεκινούν από τη χωρίς εξαιρέσεις υλοποίηση των πιο πάνω ίσων δικαιωμάτων και ίση εξυπηρέτηση των καλώς νοουμένων συμφερόντων ενός εκάστου πολίτη, τόσο στη λειτουργία τους και συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, όσο και στις συνέπειες και επιπτώσεις της εκτέλεσης των αποφάσεών τους.

Συμπερασματικά, και με βάση την πιο πάνω σύντομη αλλά περιεκτική τοποθέτησή μου, δημιουργούνται, πιστεύω, οι προϋποθέσεις για ένα δίκαιο, σύγχρονο και αποτελεσματικό κυπριακό κράτος με «πολιτική ισότητα», που θα εξυπηρετεί πρωτίστως τα καλώς νοούμενα συμφέροντα και δικαιώματα όλων ανεξαιρέτως των πολιτών του. Γιατί, σε τελική ανάλυση, εκείνο που μετρά και υφίσταται είναι το πώς ζει και ευημερεί ο απλός πολίτης, και όχι το πώς υλοποιούνται και εξυπηρετούνται αλλότρια συμφέροντα, ιδιοτελείς σκοπιμότητες και εξωγενείς επιδιώξεις.

*Καθηγητής Ιστορίας-Αρχαιολογίας και Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου του Philips University, και πρώην Πρύτανης Πανεπιστημίου. Πρώην Πρόεδρος του European Association of Higher Education Institutions (EURASHE) και του European Register of Quality Assurance (EQAR), Βρυξέλλες

Σημερινή