Ύβρις γαρ εξανθούσ’ εκάρπωσεν στάχυν άτης, όθεν πάγκλαυτον έξαμα θέρος» … Γιατί η αλαζονεία όταν μεστώσει καρπίζει του χαμού το στάχυ, απ’ όπου πολύκλαυστους καρπούς τρυγάει.

Με όρους «ύβρεως» και της συνοδού αναπόφευκτης «άτης» είδε ο Αισχύλος τους Μηδικούς Πολέμους , ηθικοποιώντας σε τραγικούς όρους την οικτρά καταβύθιση της άμετρης επιθετικής κατά της Ελλάδος φιλοδοξίας του Δαρείου και του Ξέρξη, στην εθελότυφλη συνέχεια. Του «Μεγάλου Βασιλέως», που έφτασε την ίδια την θάλασσα να μαστιγώνει, πριν τελικά τα κύματα του Σαρωνικού στην Σαλαμίνα καταπιούν το δορυφόρο της Ασίας άνθος. Και μεταφέρει στην Άτοσσα ο αγγελιοφόρος τα απίστευτα νέα πως ξύλα πάνω σε ξύλα και «δόρυ δουρί», της θάλασσας το «ρόχθιον» κύμα σβήσει του γιου της την άμετρη φιλοδοξία.

Ακούς Ερντογάν; Κι από την εποχή του Ηροδότου και του τραγικού Αισχύλου το μάθημα τοις Έλλησι παρεδόθη, ότι το ασιατικόν μόνο την «κωπήρη χείρα» της Σαλαμίνος και την δορυφόρο των Πλαταιών καταλαβαίνει… Μαθήματα για την κατά θάλασσα ανακοπή της επεκτατικής και των Οθωμανών Ασιατών βουλιμίας που δίνει η ιστορία και στην νεώτερη ευρωπαϊκή εποχή κι ιστορία, και μάλιστα στα ελληνικά νερά, από την ναυμαχία του Λεπάντο, της Ναυπάκτου, το 1648, έως τον εύδρομο Αβέρωφ να αποσπάται από τον υπόλοιπο ελληνικό στόλο για να καταδιώξει ο τσαμπουκάς του ναυάρχου Κουντουριώτη σύστολο τον ασύστολο τουρκικό στόλο, στην ναυμαχία της Λήμνου, το 1913, κλείνοντάς τον έμφοβο στα Στενά για το υπόλοιπο των βαλκανικών απελευθερωτικών πολέμων, κι έξω από το Αιγαίο, ελληνικό καθ’ ολοκληρίαν από τότε. Και για πάντα, Μπαρμπαρόσα Ερντογάν.

Μια ανοιχτά επιθετική πολιτική εφαρμόζεται συστηματικά από την Τουρκία εναντίον των αντιπάλων που θεωρεί αδύναμους, φροντίζοντας με καλά σχεδιασμένη μακροπρόθεσμη διπλωματική πίεση να κερδίσει το έδαφος, θέτοντας ζητήματα όπως μειονότητες ή συνοριακές διαφορές και μουγκρίζοντας στους ενάγοντες. Θα περιγράφαμε ήδη, σε κείμενα σε αυτή την φιλόξενη εφημερίδα αυτήν την πολιτική επέκτασης της Τουρκίας ως «στρατηγική του θερμού αερίου».

Μια επίμονη διαστολική πίεση έως ότου συναντηθεί ένα συμπαγές τοίχωμα, μια σκληρή αντίσταση. Ενάντια στους ήπιους και φιλειρηνικούς γείτονές της, όπως η Ελλάδα, η Τουρκία επιδιώκει μια επιθετική τακτική, αλλά χωρίς να αναλάβει σημαντικούς κινδύνους, εκτός εάν είναι σίγουρη για την επιτυχή έκβαση των ενεργειών της, καθώς είχε προετοιμάσει τα πράγματα στην Κύπρο το 1974 ή με την Συρία σε αποσύνθεση τώρα. Η Τουρκία συμπεριφέρεται επιθετικά απέναντι στην Ελλάδα (Θράκη, Αιγαίο, Κύπρος), την Αρμενία και το Ιράκ, όπου φαίνεται να κοιτάζει τους πετρελαϊκούς πόρους στο Κιρκούκ, ίσως δημιουργώντας εκεί ένα προτεκτοράτο, α λα φασόν, με τον τρόπο του ψευδεπίγραφου τουρκοκυπριακού κράτους – ένα «κράτος – prison post», προκεχωρημένο φυλάκιο, κατώφλι για τα παραπέρα, στις ασίγαστες επεκτατικές της βουλιμίες. Θαλασσινές και πετρελαιοβόρες τώρα.

Πετρελαιοβόρον – αλλά όχι μόνον – το θηρίον το αιμοβόρον

Δεν αγνοούν, και δεν διστάζουν και δεν ολιγωρούν να κατονομάσουν τα πιο επιφανή των ευρωπαϊκών μίντια, όπως ο Σπίγκελ ή η Guardian, κι οι Times ακόμα, τα «μήδεα», τον μεζέ που γαργαλά τις ορέξεις του Ερντογάν στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Πιεσμένος στο εσωτερικό από τους υπόκωφους τριγμούς τόσο της καταρρέουσας, μετά την αστήρικτη αριθμοθηρική επέκτασή της, τουρκικής οικονομίας, όπως και τις όλο και πιο βοερές διαμαρτυρίες, κυρίως των ακαδημαϊκών και διανοουμένων κατά της απολυταρχικής του εσωτερικής πολιτικής, ο Σουλτάνος απαντά ανακινώντας παλαιο-οθωμανικές δόξες, επενδυόμενος τα καφτάνια ενός Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς.

Αλλά πρόκειται για γαβγίζουσες ηγεμονικές βλέψεις, που στην έκταση των Νεο-Οθωμανικών της φιλοδοξιών κυοφορούν κι επαπειλούν σαρωτικές συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή και τον κόσμο ως σύνολο. Διαβάζουμε, λοιπόν, σε όλο και περισσότερα ευρωπαϊκά έντυπα ότι «η αποκατάσταση του Ισλάμ στην Τουρκία, συμβαδίζοντας με την ‘εξασφάλιση φυσικών πόρων’ και την ενίσχυση της τουρκικής εξουσίας στο εξωτερικό, αλλά και με την καταστολή στο εσωτερικό» εγείρουν ανησυχίες για τους δημοκράτες στην Τουρκία, στη Μέση Ανατολή και σε όλο τον κόσμο, που πρέπει να ανησυχούν».

«Παρα-λειρί» το κοκόρι Ερντογάν

«Εξασφάλιση φυσικών πόρων»; Λογοκριτικά τα ευρωπαϊκά μίντια επιχειρούν να εκλογικεύσουν την επιθετική στάση του Ερντογάν ως χρησιμοθηρική και μάλιστα με αντικειμενικό το «επίδικον» και, μάλιστα, ιδεατά μεριστό, διαμοιράσιμο. Ήδη, ωστόσο, η ιστορία έχει διδάξει τους θεωρητικούς των διεθνών σχέσεων ή της διεθνούς πολιτικής ότι οι πιο δυσεπίλυτες κι ασίγαστες συγκρούσεις στον διεθνή χώρο δεν αφορούν «αντικειμενικά επίδικα», αλλά είναι σταθερές εκφράσεις ακόρεστης επιζήτησης περισσότερης – κι όλο περισσότερης – δύναμης, που σαν τον μύθο του «αδηφάγου» Ερυσίμαχου, όλο περισσότερο πεινά όσο τρώγει – μέχρι τελικά να καταφάγει τις ίδιες του τις σάρκες. Το μη έλλογο, το αχόρταγο ως το περιγράψαμε, της τουρκικής μάνητας, άλλωστε, εδήλου σαφώς ο Ερντογάν μιλώντας υπερφίαλα, έξαλλα μάλλον, για «την τρέλα των Τούρκων». Πράττουν τα έθνη, ενεργούν οι ανεξέλεγκτοι δικτάτορές τους «ως αυτοί που είναι», αντιλαμβάνονται την διεθνή σκηνή με ντυρκχαμιανούς όρους ως γέννα πύρινης ανομίας, «anomie», για να προσγράψουν ως λογική των πραγμάτων την δική τους παραληρούσα ανομία.

«Θα μάθετε καλά την τρέλα των Τούρκων» προκάλεσε, λοιπόν, τον Μητσοτάκη, και όχι μόνον, την Ευρώπη και τον κόσμο όλο, σε ένα νέο αφιονισμένο παραλήρημα ο «κόκορας» Ερντογάν, καλώντας ειδικότερα τον Έλληνα πρωθυπουργό να κάνει αυτό που όλο και λιγότερο κάνει ο ίδιος, «να μην προκαλεί» και να μάθει «τα όριά του». Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν συνέχισε να κόβει μόνος του το κοστούμι του, γράφοντας στα υποκάτω των υποδημάτων του όλα τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και την μέχρι τώρα πορεία των συνομιλιών, απαιτώντας «λύση» δύο κρατών στην Κύπρο, απορρίπτοντας το ομοσπονδιακό μοντέλο κι επαναλαμβάνοντας ότι η μόνη βιώσιμη επιλογή είναι ένα μοντέλο δυο κρατών, όπως μεταδίδει το Anadolu.

Την ίδια ώρα, απευθυνόμενος σε βουλευτές του κόμματός του, του AKP, ο Ερντογάν δήλωσε ότι δεν μπορεί να συναντηθεί με τον Έλληνα Πρωθυπουργό. «Αν δεν ξέρεις τα όριά σου είναι σαν να κλοτσάς το τραπέζι [των διαπραγματεύσεων]», ανέφερε. Συνεχίζοντας τις εμπρηστικές δηλώσεις, ο Σουλτάνος ανέφερε: «Είναι ξεκάθαρα αυτά που έχετε κάνει στα νησιά. Σε τι βασίζεστε; Πάλι πιστεύετε πως θα σας έρθει βοήθεια από κάπου; Κάνετε λάθος αν έχετε τέτοια εντύπωση. Όποια βοήθεια και αν έρθει να ξέρετε, η Τουρκία είναι όρθια και στη θέση της και ξέρει και το πού και το τι μπορεί να κάνει».

Ανέφερε ακόμα ότι η Ελλάδα αγνοεί την τουρκική κοινότητα στο νησί και έχει καταδικάσει τις διαπραγματεύσεις σε αποτυχία για 50 χρόνια. «Δεν έχει νόημα να μιλά κανείς για τις παλιές φόρμουλες. Το θέμα της Κύπρου θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με μια νέα προσέγγιση προσανατολισμένη στα αποτελέσματα, σύμφωνα με το πνεύμα της νέας εποχής».

Η λογική των αποτελεσμάτων και η βία των «πραγματικοτήτων»

Η λογική των αποτελεσμάτων, αντιδρώντας στην βία της λογικής με την λογική της βίας. Δεν είναι απλώς ένα επιχείρημα, και δη εσωτερικής κατανάλωσης, η επιμονή των Τούρκων στην «πραγματικότητα επί του εδάφους», την αδήριτη «λογική των αποτελεσμάτων», ή «το πνεύμα της νέας εποχής». Σε κάθε μια από αυτές τις νεολογίζουσες φόρμουλές του, προβάλλοντας την δύναμη της αμετακίνητης πραγματικότητας που έχουν δημιουργήσει τα τουρκικά όπλα, ή απειλούν να επιβάλουν, ζωγραφίζοντας στον χάρτη ως «πραγματικότητες» τις προβολές του βιασμού όποιας πραγματικότητας στον χάρτη δεν εκφράζει ή συμβαδίζει με την τουρκική αδηφαγία, ή την δύναμη βίαιης επιβολής των ορέξεών της. Το αέριο θα συνεχίσει να φουσκώνει, το πολιτικό θερμόμετρο θα παραμένει στο υψηλό, το πρόβλημα τελικά του «αενάως ζητείν» θα μετακινηθεί στο «μη δίδειν» του στόχου, του θύματος, όταν μάλιστα οι ισχυροί επιδιαιτητές θα παρέμβουν να «καθησυχάσουν» τα πράγματα κόβοντας το καρπούζι όπως απείλησε να διαμοιράσει το βρέφος ο Σολομών.

Δημιουργούν χάος και καταστροφή, και το ονομάζουν «ειρήνη». Το σχέδιό μου, το παραδέχομαι, είναι «divisive», μου είχε παραδεχθεί σε διάλογό μας στο Λονδίνο ο πολύς Χάνεϊ, την εποχή του περιβόητου σχεδίου του, ανωνύμως τώρα ή αλλωνύμως, ακόμη εκεί, στο τραπέζι. Είναι ποτέ τίποτε άλλο τα διεθνή ειρηνευτικά σχέδια, από εφαρμογή, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, από εφαρμογή του άνωθεν «divide et impera», διαίρει και βασίλευε; Mας το βοά, «φωνήν ουκ αφιέν», το στίγμα, η στάμπα του κλεμμένου γελαδιού, του κλέφτη κι άρπαγα η στάμπα, στον δορυάλωτο Πενταδάκτυλο απέναντι.

Σημερινή