Thomas O Falk

Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV), κοινώς γνωστά ως drone, έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος των διεθνών συγκρούσεων τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η αύξηση της χρήσης και η συσχετισμένη ενίσχυση της προσβασιμότητας έχουν προσθέσει μια νέα δυναμική και μεταβλητότητα στον σύγχρονο πόλεμο.

Τα στρατιωτικά αεροσκάφη για επιθετικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται εδώ και 20 χρόνια. Ωστόσο, η νίκη της Τουρκίας στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ έδειξε πώς έχει αλλάξει η μάχη και πώς έχουν γίνει μαχητικά πρώτης γραμμής.

Οι χώρες παγκοσμίως βασίζονται όλο και περισσότερο στην τεχνολογία drone, ειδικά επειδή τα UAV δεν είναι πλέον απλώς μηχανήματα αναγνώρισης και κρούσης, αλλά χρησιμοποιούνται για το συντονισμό πυροβολικού, αρμάτων και πεζικού.

Το φάσμα των drone κυμαίνεται τώρα από τα κανονικά μαχητικά αεροσκάφη έως τα μοντέλα kamikaze. Μερικά αεροσκάφη διαθέτουν ακόμη την ικανότητα να διαταράξουν την αεροπορική άμυνα και τα συστήματα επικοινωνίας του εχθρού. Δεδομένου του υψηλού επιπέδου αποτελεσματικότητάς τους, του σχετικά προσιτού επιπέδου τιμών και του υψηλού βαθμού που προσφέρουν τα αεροσκάφη, η άνοδος τους στο απαραίτητο δεν αποτελεί έκπληξη.

Οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν τα πρώτα drone σε ευρεία κλίμακα για δολοφονίες εναντίον μελών της Αλ Κάιντα και άλλων υπόπτων «τρομοκρατών» υπό τον πρώην Πρόεδρο Τζορτζ Μπους, ένα πρόγραμμα που ήταν τόσο επιτυχημένο που ο επόμενος Αμερικανός ηγέτης το επέκτεινε.

Μέχρι τώρα, πολλά έθνη διαθέτουν μια τεράστια γκάμα drone, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών παικτών όπως η Κίνα, το Ισραήλ και η Τουρκία, όλοι τους παράγουν και πωλούν την τεχνολογία σε όλο τον κόσμο ταυτόχρονα.

Ωστόσο, η αυξημένη χρήση και η εξάρτηση από τα αεροσκάφη δημιουργεί επίσης ερωτήματα. Πρώτον, υπάρχει η δυνατότητα των κρατών να παραμελούν άλλες, πιο συμβατικές πτυχές του στρατιωτικού τους οπλοστασίου υπέρ ενός πολέμου που εστιάζει σε drone.

Ο Mauro Gilli, ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Μελετών Ασφαλείας της Ζυρίχης (ETH), πιστεύει ότι το τελευταίο θα εξαρτάται πάντα σε μεγάλο βαθμό από τα εμπλεκόμενα μέρη.

Ωστόσο, αυτός ο κίνδυνος δεν φαίνεται να υπάρχει, τουλάχιστον με τις χώρες του ΝΑΤΟ, υποστηρίζει.

Παρ ‘όλα αυτά, ο Gilli αναγνωρίζει ότι τα αεροσκάφη έχουν επεκτείνει σημαντικά τις επιλογές μάχης.

«Ενώ πριν από 15 χρόνια, η κύρια απειλή για χώρες και πληθυσμούς ήταν αυτή των αυτοσχέδιων εκρηκτικών συσκευών [IED] που θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν εξ αποστάσεως μόνο με ένα κινητό τηλέφωνο, σήμερα αυτά τα IED μπορούν να μεταφερθούν προς τον στόχο επιλογής για να ενισχύσουν τον αντίκτυπο και την αποτελεσματικότητά τους. “

Ιδιαίτερα οι μη κρατικοί φορείς έχουν αναγνωρίσει αυτές τις νέες δυνατότητες. Τα drone καθιστούν ουσιαστικά τους μη κρατικούς φορείς ως σημαντικό παράγοντα σε συγκρούσεις στο Ιράκ, τη Συρία και την Υεμένη.

Η ένοπλη ομάδα ISIS άρχισε να χρησιμοποιεί μίνι-αεροσκάφη που διατίθενται στο εμπόριο σε μεγάλη κλίμακα, αρχικά για να διερευνήσει πιθανούς στόχους για μια κινούμενη βόμβα αυτοκινήτου. Ωστόσο, με την τεχνολογία να γίνεται πιο εξελιγμένη και πιο προσιτή, το ISIL χρησιμοποίησε με επιτυχία τα αεροσκάφη οπλισμένα με εκρηκτικά αρκετά γρήγορα και με καταστροφικά αποτελέσματα.

Πιο πρόσφατα, οι Χούτι στην Υεμένη επωφελήθηκαν από τον πόλεμο με αεροσκάφη και ενδεχομένως έδωσαν ένα σχέδιο για άλλους μη κρατικούς φορείς που προχωρούν.

Αν και στρατιωτικά κατώτερα από τη Σαουδική Αραβία, τα αεροσκάφη επέτρεψαν στους Χούτι να επιτεθούν οπουδήποτε και οποτεδήποτε, συμπεριλαμβανομένης της ζωτικής υποδομής της χώρας στον Κόλπο και των διυλιστηρίων πετρελαίου. Αυτό έχει δημιουργήσει μια αποτροπή, καθιστώντας εξαιρετικά επικίνδυνο για τη Σαουδική Αραβία να βομβαρδίσει τους ευαίσθητους στόχους της Υεμένης.

Οι αεροπορικές επιθέσεις κατέστησαν προφανές ότι έχουν γίνει τα μέσα της πρώτης επιλογής στον σύγχρονο πόλεμο και χρησιμοποιούνται από κρατικούς και μη κρατικούς φορείς.

Ωστόσο, το status quo δεν είναι απαραίτητα αυτό που θα διατηρηθεί στην τρέχουσα μορφή του.

Ο Gilli βλέπει όρια στις δυνατότητες του drone με μια διεθνή κοινότητα που αντέδρασε στην πρόκληση. «Αρκετές χώρες επενδύουν μαζικά σε δυνατότητες αντι-drone, για να ακυρώσουν ή τουλάχιστον να υποβαθμίσουν σημαντικά αυτούς τους κινδύνους».

Καθώς πολλαπλασιάζονται τα συστήματα αντι-drone, η απειλή από μη κρατικούς φορείς και λιγότερο ικανές χώρες θα συρρικνωθεί σημαντικά, τουλάχιστον για τα έθνη με την ικανότητα να αναπτύξουν την απαιτούμενη τεχνολογία, υποστηρίζει.

Οι κίνδυνοι, που συνεπάγεται η χρήση του drone, αποτέλεσαν αντικείμενο αμφιλεγόμενης συζήτησης, ιδίως όσον αφορά την «παράπλευρη ζημία» – την απώλεια αθώων αμάχων. Οι επικριτές του πολέμου με τα αεροσκάφη επισημαίνουν συχνά την τάση των κυβερνήσεων να δημοσιεύουν βίντεο σχετικά με τα χειρουργικά ακριβή χτυπήματα από τα αεροσκάφη τους, αλλά με αποτέλεσμα την αύξηση των ατυχημάτων.

Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι αμερικανικές επιχειρήσεις drone στο Αφγανιστάν, το Πακιστάν και την Υεμένη έχουν φαινομενικά αποδείξει αυτά τα επιχειρήματα.

Ωστόσο, ενώ η απώλεια μίας αθώας ζωής ήταν τεράστια κατά την πρώιμη χρήση των drone και παραμένει ηθικά απαράδεκτη, ο Gilli προτρέπει την προσοχή σε αριθμούς και στατιστικά στοιχεία.

«Ο σωστός και ακριβής υπολογισμός των αμάχων και των ατυχημάτων είναι μέρος της πολιτικής αντιπαράθεσης, που συχνά οδηγεί σε έναν πόλεμο αφηγήσεων που στοχεύει στην κινητοποίηση της κοινής γνώμης για δικό της σκοπό, με το αναπόφευκτο αποτέλεσμα να αμφισβητούνται συχνά οι αριθμοί», είπε.

Επιπλέον, ενώ ο αριθμός των αμάχων από τις επιθέσεις με αεροσκάφη μπορεί να είναι υψηλός, παραμένει «χλωμός σε σύγκριση με εκείνες που προέκυψαν από παραδοσιακές τεχνολογίες όπως πυροβολικό, βόμβες αυτοκινήτων, καθώς και μικρά όπλα και ελαφρύς οπλισμός- όπως παρατηρήθηκε στον πόλεμο στο Ιράκ ή στον συριακός εμφύλιο πόλεμο», είπε ο Γκίλι.

«Συνολικά, όταν στην πραγματικότητα εξετάζουμε τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, φαίνεται ότι τα τελευταία 20 χρόνια, η κύρια πηγή αμάχων σε συγκρούσεις δεν ήταν επιθέσεις με drone».

Μετάφραση Χωριανόπουλος Άγγελος

πηγή: aljazeera