Σε μια απροσδόκητη δήλωση νωρίτερα αυτόν το μήνα, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και ο κυβερνητικός του εταίρος, το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) εξετάζουν τη δημιουργία ενός νέου Συντάγματος.

Η ανακοίνωση του Ερντογάν, η οποία πραγματοποιείται λιγότερο από τέσσερα χρόνια μετά την αναθεώρηση του προηγούμενου συντάγματος για τη δημιουργία του εκτελεστικού προεδρικού συστήματος, αρχικά ενέπνευσε ελπίδα. Αλλά αυτό σύντομα αντικαταστάθηκε από την αίσθηση ότι αυτό που πραγματικά είχε ο Ερντογάν στο μυαλό του ήταν το θεμέλιο για ένα αποτελεσματικό νέο κράτος που θα διαμορφώσει ο ίδιος.

Στις αρχικές του παρατηρήσεις την 1η Φεβρουαρίου, ο πρόεδρος μίλησε για την ανάγκη να απαλλαγεί το σύνταγμα από ίχνη “στρατιωτικής κηδεμονίας”, σημειώνοντας ότι οι τελευταίοι χάρτες συντάχθηκαν μετά από στρατιωτικά πραξικοπήματα και τονίζοντας ότι το νέο θα πρέπει να είναι “πολιτικό”.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στις 10 Φεβρουαρίου, ενώπιον της κοινοβουλευτικής ομάδας του AKP, ο Ερντογάν τραγούδησε σε διαφορετικό σκοπό: τονίζοντας τον τρόπο με τον οποίο η τρέχουσα θεσμική οργάνωση εμποδίζει το εκτελεστικό προεδρικό σύστημα, ζήτησε ένα νέο σύνταγμα για να σηματοδοτήσει την εκατονταετία της Τουρκικής Δημοκρατίας το 2023.

Ενώ το μήνυμά του περιελάμβανε την ανάγκη συνεργασίας σε όλο το πολιτικό φάσμα, ο Ερντογάν συνέχισε να αφήνει αιχμές για ηγέτες της αντιπολίτευσης.

Κατηγόρησε το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), το κύριο αντιπολιτευτικό κόμμα της Τουρκίας για φασισμό και ότι υποστηρίζει την τρομοκρατία, ενώ χαρακτήρισε τον αρχηγό του, Κεμάλ Κιλιτσντάρρογλου “καρικατούρα ενός φτωχού”. Στη συνέχεια συνέχισε να αποκαλεί το φιλοκουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP) ως επέκταση του παράνομου Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK) και είπε ότι το Καλό Κόμμα (İP), της Μεράλ Ακσενέρ, συνδέεται επίσης με την τρομοκρατία.

Σε αυτό το σημείο, κατέστη σαφές ότι ο Ερντογάν δεν είχε καμία πρόθεση να καθίσει στο τραπέζι συζήτησης με κανέναν άλλο. Αντ’ αυτού, ήλπιζε να χρησιμοποιήσει το ζήτημα για να σπείρει διχόνοια και να προκαλέσει πολιτικές συγκρούσεις.

Λίγο αργότερα, αρκετές φιλοκυβερνητικές εφημερίδες δήλωσαν ότι τα σχέδια του Ερντογάν ήταν η “αποκατάσταση της Τουρκίας”.

Εν τω μεταξύ, ο  αντιπρόεδρος της ΚΟ του AKP, Τζαχίτ Οζκάν ανακοίνωσε ότι το νέο σύνταγμα θα “ανοικοδομήσει” τη χώρα, προκαλώντας επικριτές να εκφράσουν φόβους ότι το κόμμα σχεδιάζει να ανατρέψει τη δημοκρατία.

Ο Οζκάν ανασκεύασε αργότερα, λέγοντας ότι οι προγραμματισμένες αλλαγές ήταν μέρος μιας προσπάθειας να επιστρέψει η χώρα στις αξίες που αγκαλιάστηκαν κατά την ίδρυση της δημοκρατίας, από τον Μουσταφά Κεμάλ.

Αλλά ένας άλλος αξιωματούχος του AKP, το μέλος της Κεντρικής Λήψης Αποφάσεων και του Εκτελεστικού  Συμβουλίου (MKYK), Αϊχάν Ογάν, έκανε ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις στο CNN Türk:

“Τώρα δημιουργούμε ένα νέο κράτος, είτε σας αρέσει είτε όχι, ο ιδρυτής αυτού του νέου κράτους είναι ο Ταγίπ Ερντογάν. “Ο πρόεδρος θα μείνει στην ιστορία ως ο δεύτερος ιδρυτής της Τουρκίας μετά τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, πρόσθεσε. Το κόμμα της δεύτερης ανεξαρτησίας της Τουρκίας θα είναι το AKP. Μην αφήνετε κανέναν να αμφισβητήσει τον πατριωτισμό μας”, είπε ο Ογάν, προτρέποντας τους ανθρώπους να εγκαλέσουν το CHP που “κρύφτηκε από την αντιμετώπιση των πραξικοπηματιών” τη νύχτα της 15ης Ιουλίου 2016.

Δεν υπήρξε καμία δήλωση από το AKP που να διευκρινίζει τις ύποπτες παρατηρήσεις του Ογάν.

Εν τω μεταξύ, ο επικεφαλής ιμάμης, της Αγιά-Σοφιάς που πρόσφατα μετετράπη εκ νέου σε τζαμί, θα συμμετάσχει επίσης στη συζήτηση. Ο καθηγητής Μεχμέτ Μποϊνουκαλίν εμφανίστηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης νωρίτερα αυτό το μήνα για να ζητήσει την κατάργηση της αναφοράς στο “laiklik” (την κοσμικότητα), από το δεύτερο άρθρο του συντάγματος.

Σημειώνοντας ότι τα συντάγματα του 1921 και του 1924 συμπεριλαμβάνουν το Ισλάμ ως κρατική θρησκεία και δεν κάνουν αναφορά στην κοσμικότητα, ο Μποϊνουκαλίν είπε ότι η Δημοκρατία πρέπει να επιστρέψει στις “εργοστασιακές της ρυθμίσεις”.

Αυτές οι παρατηρήσεις από κυβερνητικούς αξιωματούχους είναι αυτό που αναζητούν οι σύμμαχοί τους για να ξεκινήσουν μία ομιλία, στην οποία οι κεμαλιστές του CHP λένε πως δεν θα συμμετάσχουν. Αντ’ αυτού, τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν επανειλημμένα τονίσει την ανάγκη για επιστροφή στο κοινοβουλευτικό σύστημα, μια κίνηση που λένε ότι οι συνταγματικές μεταρρυθμίσεις στοχεύουν να εμποδίσουν.

Πηγή: Κάπιταλ