Λευτέρης Αδειλίνης

Βγήκε την περασμένη Τετάρτη ο Πρόεδρος της Τουρκίας και λάβρος επιτέθηκε κατά του πρωθυπουργού της Ελλάδας. Και τι δεν είπε. Μέχρι κι ότι δεν μπορεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης να περιμένει ότι θα καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τον Ταγίπ Ερντογάν όταν τον προκαλεί. Και ποια ήταν πρόκληση; Η συνεπής στήριξη της Ελλάδας στο μοντέλο ΔΔΟ για λύση του κυπριακού. Θέλετε δεν θέλετε στο τραπέζι υπάρχουν μόνο το δύο κράτη είπε ο κ. Ερντογάν, θιγμένος γιατί δεν πιπιλίζουν όλοι τη δική του καραμέλα.

Δεν γνωρίζω τι τον έπιασε πάλι, τον Πρόεδρο της Τουρκίας και άλλαξε το τροπάρι που είχε αρχίσει τελευταία να ψέλνει στους ξένους συνομιλητές του. Πέρα από τα δύο κράτη, που διαχρονικά προτιμά η Άγκυρα, έδειχνε έτοιμος να συζητήσει κι άλλες ιδέες. Το «νέο» πνεύμα από το παλάτι ανέλαβαν να μεταφέρουν σύμβουλοι, αλλά και ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Ο τελευταίος μίλησε στις αρχές της εβδομάδας στην εφημερίδα «Πολίτης» και στον δημοσιογράφο Κώστα Κωνσταντίνου.

Αντιλαμβάνομαι ότι εκεί ο κ. Τσαβούσογλου είχε εμφανιστεί κάπως διαλλακτικός ως προς το μοντέλο λύσης. Μόλις, όμως, έδωσε τη γραμμή ο Ταγίπ Ερντογάν, οι συνεργάτες του υπουργού Εξωτερικών, αντιλαμβανόμενοι ότι ο κ. Τσαβούσογλου ήταν εκτός γραμμής, ζήτησαν να κρατηθεί η συνέντευξη μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο.

Δεν γνωρίζω αν τελικά ο «Π» πήρε πράσινο φως για τη συνέντευξη. Το ελπίζω και φαντάζομαι ότι κείμενο θα «διορθώθηκε» αναλόγως. Εκείνο που ξεκάθαρα προκύπτει, όμως, είναι ότι ακόμα και οι υπουργοί στην Τουρκία τρέμουν στη σκέψη ότι θα πουν κάτι, έστω και λίγο, διαφορετικό από τους χρησμούς του Προέδρου τους. Έχω κι εγώ προσωπική εμπειρία επ’ αυτού. Πριν τέσσερα χρόνια, έτυχε να συνομιλήσω εκτενώς με έναν από τους πολύ στενούς συνεργάτες του κ. Ερντογάν. Ο άνθρωπος γνώριζε και γνωρίζει καλά το κυπριακό. Προφανώς, σκεφτόταν πρωτίστως το συμφέρον της Τουρκίας. Προφανώς και θα προτιμούσε λύση δύο κρατών ή συνομοσπονδίας. Αναγνώριζε, όμως, ότι κάτι τέτοιο δεν περπατά στη διεθνή κοινότητα, ούτε στην ΕΕ, ούτε στον ΟΗΕ. Εκείνο τον καιρό «ψήνονταν» οι πρώτες πενταμερείς διασκέψεις στην Ελβετία. Τον ρώτησα, λοιπόν, αν η Τουρκία θα στηρίξει την ομοσπονδία κι αν είναι έτοιμη να συζητήσει τις εγγυήσεις. «Ότι πει ο μεγάλος», μου απάντησε με χαμόγελο. Και με τον τρόπο του, μου έδωσε να καταλάβω ότι ο «μεγάλος» είναι ιδιαίτερα απρόβλεπτος. Χαράσσει πολιτική στάση ανάλογα με τη διάθεση και τα νεύρα του. Κάπως έτσι εξηγείται η δήλωσή του της περασμένης Τετάρτης και η επίθεση στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Τον «τσαμπουκά» πρόεδρο της Τουρκίας τον έχουμε στο κεφάλι μας. Η σκιά του είναι βαριά στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού και στην κυπριακή θάλασσα. Το γεγονός, πάντως, δεν μας βοήθησε να βάλουμε μυαλό. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημά μας, συνομιλώντας με τον κ. Ερντογάν και τους πιστούς αυλικούς του, αγνοώντας πλήρως τους συντοπίτες μας Τουρκοκύπριους. Αυτό ήταν, ίσως, εφικτό το 2004 και λίγο μετά από το δημοψήφισμα, όταν ο κ. Ερντογάν δεν λειτουργούσε ως ταύρος εν υαλοπωλείω. Πρόβαλε το προφίλ του μουσουλμάνου με το δυτικό πρόσωπο. Εμφανιζόταν ως διαλλακτικός ηγέτης που αναζητούσε συναινέσεις και προσδοκούσε στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του. Ήταν τότε που η Τουρκία, για τους δικούς της λόγους, είχε βάλει στην πάντα αδιάλλακτους Τουρκοκύπριους ηγέτες, όπως ο Ραούφ Ντενκτάς, ή ο Ντερβίς Έρογλου. Σήμερα αυτό πια δεν ισχύει.

Είναι αμάρτημα, λοιπόν, το γεγονός ότι η ελληνοκυπριακή ηγεσία έβαλε κι αυτή το χεράκι της για να «συνταξιοδοτηθεί» ο Μουσταφά Ακιντζί, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης που πίστευε πραγματικά στην ομοσπονδία και ήθελε να τα βρει με τους Ελληνοκύπριους. Ούτε αυτός μας άρεσε. Και τώρα «λουζόμαστε» τον Ερσίν Τατάρ, πραγματικό φερέφωνο του Ταγίπ Ερντογάν και της αυλής του. Έναν πολιτικό που θα δεχθεί ακόμα κι ότι «πετάει ο γάιδαρος», αν το πει το αφεντικό στην Άγκυρα. Ούτε, βέβαια, βοηθά το φλερτ, για μήνες μετά το Κραν Μοντανά, του Προέδρου της Δημοκρατίας με τα δύο κράτη. Ένα γεγονός που δίνει σήμερα το δικαίωμα στην Άγκυρα να θεωρεί πως με την επιμονή και τον τσαμπουκά θα φέρει τον κ. Αναστασιάδη στα νερά της.

Φιλελεύθερος