Η τέχνη των φωτογραφικών προκηρύξεων, με «χειρουργική» αναφορά στο προσοντολόγιο των υποψηφίων, σε «σπάνια» και ιδιαίτερα λεπτομερή γνωστικά αντικείμενα είναι γνωστή στα ελληνικά πανεπιστήμια. Στόχος; Να βολευτούν «δικοί μας άνθρωποι».

Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν οι σχετικές καταγγελίες, οι οποίες έχουν φθάσει σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» στην ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Το πρόβλημα παρατηρείται στα νέα τμήματα που προέκυψαν μετά την «πανεπιστημιοποίηση» των ΤΕΙ το 2019 και χρειάζονται θέσεις διδασκόντων. Χαρακτηριστικά, από τις νέες 550 θέσεις διδασκόντων στα ΑΕΙ, πολλές δίνονται στα καινούργια τμήματα για διδασκαλία κρίσιμων μαθημάτων τους. Οπως πάει όμως η κατάσταση, εάν προκριθούν οι «ημέτεροι» οι οποίοι θα αποτελέσουν τη βάση για τη στελέχωση και ανάπτυξη των τμημάτων, αυτά θα βουλιάξουν στην εσωστρέφεια και την αναξιοκρατία. Την ίδια στιγμή, μένουν εκτός νέοι επιστήμονες με σημαντικά ακαδημαϊκά προσόντα αλλά χωρίς τις κατάλληλες γνωριμίες εντός του πανεπιστημιακού κατεστημένου.

Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» σε περιφερειακό τμήμα του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος που έχει έδρα στη Θεσσαλονίκη, δύο θέσεις επίκουρων καθηγητών έχουν προκηρυχθεί «φωτογραφικά» και πολύ εξειδικευμένα, με σκοπό να δημιουργήσουν αθέμιτο πλεονέκτημα για συγκεκριμένους υποψηφίους. «Οι θέσεις θα μπορούσαν να έχουν οριστεί σε κάποιο ευρύ και συμπαγές αντικείμενο», λένε υποψήφιοι που έχουν κάνει την καταγγελία, η οποία έφτασε αρμοδίως στο υπ. Παιδείας. Και στις δύο περιπτώσεις τους όρους κάθε προκήρυξης φέρεται να πληρούν υποψήφιοι-συνεργάτες στελεχών του τμήματος και μελών της τριμελούς εισηγητικής επιτροπής για τη θέση. Ωστόσο, σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές οι διδάσκοντες θα έπρεπε να είχαν ζητήσει να εξαιρεθούν από τη διαδικασία εκλογής επικαλούμενοι αδυναμία να είναι αμερόληπτοι (conflict of interest). «Είναι όντως θλιβερή η κατάσταση», σχολίασε υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου όταν ενημερώθηκε για τα γεγονότα. Να σημειωθεί ότι πρόσφατα είχε έλθει στο προσκήνιο περίπτωση στο Μαθηματικό Καστοριάς, όπου από τους τριάντα υποψηφίους ο μόνος που προκρίθηκε εμφανίστηκε να είναι συγγενής στελέχους του τμήματος. Οταν τα γεγονότα έγιναν γνωστά στο υπ. Παιδείας, δόθηκε οδηγία η διαδικασία να αρχίσει εκ νέου. 

Ως προς τη διαδικασία της «φωτογραφικής» προκήρυξης, η γενική συνέλευση του τμήματος περιγράφει με λεπτομέρεια το γνωστικό αντικείμενο της θέσης, ώστε αυτό να μπορεί να καλυφθεί μόνο από έναν υποψήφιο. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις «μαγειρεύεται» η σύνθεση του εκλεκτορικού σώματος. «Η γενική συνέλευση δεν είναι άμοιρη ευθυνών. Δυστυχώς είναι συνένοχη», παρατηρεί στην «Κ» μέλος ΔΕΠ του ΕΚΠΑ.

«Πρέπει να περάσει η αντίληψη στους πανεπιστημιακούς ότι οι επιλογές υποψηφίων διδασκόντων πρέπει να διαπνέονται από αριστεία και οι θέσεις να είναι σε αντικείμενα που θα βοηθούν την ανάπτυξη κάθε τμήματος στις βασικές επιστημονικές κατευθύνσεις που λείπουν από τον τομέα», ανέφερε στην «Κ» ο Περικλής Μήτκας, πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) και τέως πρύτανης του ΑΠΘ. 

«Είναι αναγκαίο τα ΑΕΙ να παρακολουθούν τις διεθνείς εξελίξεις στη δημιουργία γνωστικών αντικειμένων. Σήμερα πλέον οι επιστήμες που έχουν ενταχθεί στα πανεπιστήμια είναι πολλαπλάσιες αυτών που υπήρχαν πριν από μερικές δεκαετίες, ενώ και οι κλασικές επιστήμες γνωρίζουν τεράστια εξειδίκευση. Παράλληλα, έχει μεγαλώσει και η παραγωγή διδακτορικών και επομένως ο αριθμός όσων αναζητούν ακαδημαϊκή καριέρα. Οι προκηρύξεις πρέπει να γίνονται στο ευρύτερο αντικείμενο του τομέα και όχι ενός μαθήματος ή (ακόμα χειρότερα) ενός τίτλου διδακτορικού», δηλώνει στην «Κ» η καθηγήτρια στο τμήμα Οικονομικής Επιστήμης ΕΚΠΑ Ευγενία Μπουρνόβα.

Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις τμημάτων παλαιότερων ΑΕΙ υπάρχουν αντικείμενα εξόφθαλμα παράδοξα, που προκαλούν σκωπτικά σχόλια από πανεπιστημιακούς. «Τον τελευταίο καιρό έχει παρατηρηθεί στις προκηρύξεις για θέσεις καθηγητών στα ΑΕΙ ένα φαινόμενο υπερεξειδίκευσης. Τα γνωστικά αντικείμενα που προκηρύσσονται γίνονται όλο και πιο στενά και εξειδικευμένα. Το φαινόμενο έχει ως αποτέλεσμα ένα στρεβλό τρόπο εκπαίδευσης των μελλοντικών πτυχιούχων», λέει στην «Κ» ο Στέλιος Παναγούτσος, καθηγητής Ιατρικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Και τονίζει: «Η εμβάθυνση στη γνώση και η εξειδίκευση έχουν ως αποτέλεσμα τις επιστημονικές ανακαλύψεις. Ομως η προπτυχιακή εκπαίδευση έχει στόχο τη δημιουργία πτυχιούχων με ευρύτητα γνώσεων και δεξιοτήτων για την επαγγελματική τους αποκατάσταση. Επομένως, τα γνωστικά αντικείμενα για τα οποία προσλαμβάνονται οι καθηγητές πρέπει να είναι ευρύτερα και να αντιστοιχούν σε τουλάχιστον εξαμηνιαία μαθήματα. Εξάλλου για εξειδίκευση υπάρχουν οι επόμενοι κύκλοι σπουδών, τα μεταπτυχιακά προγράμματα και η εκπόνηση διατριβής».

για τη συνέχεια kathimerini