Πάνω από 5.000 υποψήφιοι διδάκτορες και ερευνητές βρίσκονται στο έλεος της πολιτείας και των ΑΕΙ για μία θέση στον ήλιο της αγοράς εργασίας. Πρόκειται για πτυχιούχους, οι περισσότεροι στην ηλικία μεταξύ 30 και 40, οι οποίοι εισέρχονται στο ΑΕΙ για διδακτορική διατριβή προσφέροντας άμισθη εργασία. Οι περισσότεροι ξεκινούν με μεγάλα όνειρα αλλά…

Ειδικότερα, η διαδικασία είναι η ακόλουθη, όπως την περιέγραψε στην «Κ» ο καθηγητής στο ΑΠΘ κ. Λουκάς Βλάχος. Τα τμήματα ανακοινώνουν ετησίως νέες θέσεις υποψηφίων διδακτόρων (Υ.Δ.). Συνήθως. οι υποψήφιοι διδάκτορες συζητούν με τους καθηγητές που πρότειναν το ερευνητικό θέμα για διδακτορικό και παίρνουν την έγκρισή τους πριν καταθέσουν αίτηση. Δεν είναι από το τμήμα υποχρεωτικό ο Υ.Δ. να αμείβεται για να ξεκινήσει το διδακτορικό του και στη συντριπτική τους πλειονότητα οι Υ.Δ. δεν αμείβονται, παρότι η έρευνα για το διδακτορικό διεθνώς είναι εργασία πλήρους απασχόλησης και απαιτεί σκληρή δουλειά και συγκέντρωση. 

Ετσι, οι περισσότεροι Υ.Δ. στην Ελλάδα εργάζονται και σε δεύτερη δουλειά και η άμισθη εργασία για το διδακτορικό είναι μερικής απασχόλησης. Το αποτέλεσμα της μερικής απασχόλησης για την έρευνα και την ολοκλήρωση του διδακτορικού είναι η καθυστέρηση στην ολοκλήρωσή του (αν ολοκληρωθεί) και μπορεί να συνεπάγεται χαμηλή απόδοση ποιοτικά. Αυτά τα μειονεκτήματα θα στερήσουν από τον Υ.Δ. κύρος για αυτόνομη διεκδίκηση ερευνητικής ή ακαδημαϊκής καριέρας σε Ελλάδα ή εξωτερικό.

«Αυτοί που καταφέρνουν να ολοκληρώσουν το διδακτορικό, ενώ ξεκίνησαν με μεγάλα όνειρα, καταλήγουν συνήθως κυνικοί και άμισθοι ερευνητές στα εργαστήρια των καθηγητών, με τους οποίους το ολοκλήρωσαν», λέει ο κ. Βλάχος. Το υπουργείο Παιδείας, επί Κώστα Γαβρόγλου, με κονδύλια ΕΣΠΑ δημιούργησε ένα νέο θεσμό, την απόκτηση ακαδημαϊκής διδακτικής εμπειρίας από νέους επιστήμονες κατόχους διδακτορικού. Οι αμοιβές είναι 4.500 ευρώ ανά μάθημα, με μέγιστη συμμετοχή σε τρία μαθήματα ανά έτος. Οι ρόλοι αυτοί της προσωρινής και παροδικής απασχόλησης έχουν μεγάλη πέραση στα πρώην ΤΕΙ και σήμερα πανεπιστημιακά τμήματα.  

«Ο μεγάλος αριθμός άμισθων νέων ερευνητών στον προθάλαμο για μία ακαδημαϊκή θέση μεγαλώνει την εξάρτησή τους από τα κυκλώματα καθηγητών, από τους οποίους ζητούν να τους στηρίξουν όταν θα προκηρυχθεί ακαδημαϊκή θέση. Η εξάρτηση από καθηγητές ΑΕΙ έχει πάρει τραγικές διαστάσεις, ιδιαίτερα μετά την εμφάνιση των νέων πανεπιστημιακών τμημάτων από τη συγχώνευση πανεπιστημίων με ΤΕΙ επί Γαβρόγλου. Οι καθηγητές τους ανταποκρίνονται, διαμορφώνοντας κατάλληλα το γνωστικό αντικείμενο, ώστε να ταιριάζει σε συγκεκριμένους υποψήφιους. Τα εκλεκτορικά σώματα είναι “μιλημένα” και στο τέλος αθόρυβα και νόμιμα βολεύεται ένα έστω μικρό ποσοστό από αυτούς που περιμένουν. Η συνδιαλλαγή δίνει ελπίδες στους υπόλοιπους ερευνητές που παραμένουν παγιδευμένοι σε αυτό το απαράδεκτο παιχνίδι για χρόνια.

Μπορώ να αναφέρω δεκάδες σχετικά παραδείγματα μη ακαδημαϊκής συμπεριφοράς στις προκηρύξεις και “τακτοποιήσεις” ημετέρων αυτήν την περίοδο. Βέβαια, καθώς δίνεται προτεραιότητα στους Υ.Δ. που ολοκλήρωσαν το διδακτορικό τους άμισθοι στην Ελλάδα, αποκλείονται Ελληνες που αξιοκρατικά έγιναν δεκτοί και διεκδίκησαν το διδακτορικό τους σε ανταγωνιστικές και αμειβόμενες θέσεις στο εξωτερικό», τονίζει ο καθηγητής του ΑΠΘ. 

Για τη συνέχεια kathimerini