Τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε -και συνεχίζει να παίζει- η Ισπανία στους κόλπους της ΕΕ, σε αγαστή συνεργασία, ως όλα δείχνουν, με τη Γερμανία, προκειμένου να μην επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία, να ξεκινήσει διάλογος ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, να προωθηθεί η «επίλυση» των προβλημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και να ξαναστηθούν οι γέφυρες επικοινωνίας ανάμεσα στις Βρυξέλλες και στην Άγκυρα, αναδεικνύει δημοσίευμα της μεγάλης ισπανικής εφημερίδας, El Mundo.

Σύμφωνα με την εφημερίδα, η οποία κάνει λόγο για «ισπανική γέφυρα» για την υπέρβαση των διαφορών στην Μεσόγειο, η Μαδρίτη, όπως εκμυστηρεύονται Ισπανοί διπλωμάτες στην El Mundo, βλέπει την Άγκυρα ως «σύμμαχο εμπιστοσύνης», ενώ αναφέρει ότι στο δεύτερο εξάμηνο του 2021, Σάντσεζ και Ερντογάν σχεδιάζουν ισπανο-τουρκική σύνοδο υψηλού επιπέδου.

Από όλα αυτά, πάντως, καθίσταται εμφανές ότι η εμπλοκή της Μαδρίτης στα ευρω-τουρκικά  και στα ελληνο-τουρκικά έχει ως στόχο, εκτός της εξυπηρέτησης των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων που έχει η Ισπανία στην Τουρκία, την αύξηση του ειδικού βάρους της Ισπανίας, της τέταρτης σημαντικότερης χώρας στην ΕΕ, στους κόλπους της Ευρώπης.

Όχι κυρώσεις για την Τουρκία

Παρ’ ότι, σημειώνει η εφημερίδα, οι σχέσεις Γαλλίας-Τουρκίας, το προηγούμενο διάστημα, έφτασαν στο ναδίρ, και η Ελλάδα και η Κύπρος ζητούσαν «ελαφρές», όπως τις χαρακτηρίζει, οικονομικές κυρώσεις, τελικώς η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, τον Δεκέμβριο του 2020, δεν ενέκρινε τις κυρώσεις, αλλά μετέθεσε το θέμα για την επόμενη Σύνοδο Κορυφής, το Μάρτιο του 2021.

«Μια ελαφρά αλλαγή στάσης –όπως παρατηρεί η El Mundo- που η Ισπανία την γιορτάζει ως νίκη  και την υποστηρίζει και η Γερμανία». Όπως, μάλιστα, αναφέρει ισπανική διπλωματική πηγή, «τα γεγονότα δικαίωσαν αυτούς που υπερασπίζονταν μια επίπληξη (σ.σ. προς την Τουρκία), και όχι τις κυρώσεις, οι οποίες θα ήταν αντιπαραγωγικές, ούτως ώστε τα εμπλεκόμενα μέρη (σ.σ. Ελλάδα- Τουρκία, ΕΕ-Τουρκία) να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων». 

Προσθέτει, δε, ότι το 2020, η Ισπανία μαζί με τη Γερμανία, η οποία στο δεύτερο εξάμηνο του έτους είχε την προεδρία στην ΕΕ, επιδόθηκαν σε προσπάθειες προκειμένου να διευκολύνουν τον διάλογο μεταξύ των αντιπάλων πλευρών. Δηλαδή, τον ελληνο-τουρκικό και τον ευρω-τουρκικό διάλογο.

Μεγάλα οικονομικά συμφέροντα

Βέβαια, η «εξισορροπιστική» στάση της Μαδρίτης απέναντι στην Ελλάδα και την Τουρκία, ή το «άδειασμα», όπως πολλοί θεωρούν, της Αθήνας και της Λευκωσίας, έχει και μια σοβαρή διάσταση: Αυτή των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων της Ισπανίας στην Τουρκία.

«Η Ισπανία είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη στο τουρκικό δημόσιο χρέος, πολύ περισσότερο απ’ ότι η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία», υπογραμμίζει ο Μίκαελ Ταντσούμ (Michael Tanchum), καθηγητής στο πρόγραμμα Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου της Ναβάρρα.

Και παρατηρεί: «Γι΄ αυτό η Ισπανία θα είναι ο μεγάλος χαμένος των 27 εάν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφασίσει την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία».

Να σημειωθεί, αναφέρει η εφημερίδα, ότι η Τράπεζα, BBVA, διαθέτει το 49,85% της Banco Garanti, ενώ υπενθυμίζει και τα συμφέροντα της Repsol στους ενεργειακούς πόρους της Λιβύης, όπου μέρος των κοιτασμάτων είναι «διασφαλισμένα σε μεγάλο ποσοστό», όπως αναφέρει η El Mundo, χάρις στην Τουρκία.

«Λόγω αυτών και άλλων παραγόντων, η Ελλάδα δεν θεωρεί την Ισπανία ως ουδέτερο ή αμερόληπτο διαπραγματευτή», τονίζει ο καθηγητής, καλώντας την Ισπανία «να εξισορροπήσει προσεκτικά τα συμφέροντα της στην Τουρκία και σε ολόκληρη τη Μεσογειακή λεκάνη».

Σάντσεθ και Ερντογάν

Να σημειωθεί, αναφέρει η εφημερίδα, ότι οι πρωθυπουργός της Ισπανίας, Σάντσεθ, και πρόεδρος της Τουρκίας, Ερντογάν, ετοιμάζουν για το δεύτερο εξάμηνο του 2021 μια διμερή Συνάντηση Υψηλού Επιπέδου. 

Πέραν της συζήτησης θεμάτων συνεργασίας για την μετανάστευση, την άμυνα, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την υγεία, στην ατζέντα θα βρίσκεται και η αύξηση των διμερών εμπορικών σχέσεων.

Οι στόχοι αυτοί, όμως, φέρνουν την Ισπανία σε σχετικά δύσκολη θέση. «Είναι δύσκολο να έχεις τις καλύτερες δυνατές σχέσεις με την Τουρκία και ταυτόχρονα με την Ελλάδα και την Κύπρο», αναφέρει ισπανική διπλωματική πηγή, η οποία, μάλιστα, παραδέχεται πως τόσο με την  Ελλάδα όπως και με την Κύπρο «έχουμε μια πολύ πυκνή ευρωπαϊκή ατζέντα, ενώ συμπίπτουμε στο μεγαλύτερο βαθμό σε όλα τα ζητήματα. Όπως η οικονομική ανασυγκρότηση, η μετανάστευση, το άσυλο και η ατζέντα γειτνίασης στον Νότο».

«Εμπιστος σύμμαχος»

Η ίδια ισπανική διπλωματική πηγή, πάντως, αν και δεν μιλά για προσπάθεια διαμεσολάβησης, αναφέρει η εφημερίδα, σημειώνει ότι η Ισπανία «συνεχίζει να στηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και θα δουλέψει ώστε να εξευρεθεί λύση στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσω του διαλόγου. Τουρκία και Ισπανία είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, δύο κοντινοί σύμμαχοι που έχουν φιλικές σχέσεις», λέγει χαρακτηριστικά.

Από τη μεριά τους, τουρκικές διπλωματικές πηγές, επίσης, χαρακτηρίζουν την Ισπανία «σύμμαχο και έμπιστο φίλο που κατανοεί πλήρως την προστιθέμενη αξία την οποία έχει η Τουρκία για την ΕΕ».

Στις Βρυξέλλες μέσω Μαδρίτης

Ούτε λίγο ούτε πολύ, λοιπόν, γίνεται εμφανές ότι η Τουρκία, στήνοντας γέφυρες τόσο με το Βερολίνο όσο και με τη Μαδρίτη, διευκόλυνε την απόφαση για απόρριψη των κυρώσεων σε βάρος της, καθώς και το άνοιγμα του –διακαώς αποζητούμενου και από την Αγκυρα- ευρω-τουρκικού διαλόγου.

Να σημειωθεί ότι αρμόδιος εκ μέρους της Κομισιόν για θέματα εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ είναι ο Ισπανός, Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος επίσης φημίζεται για την «διαλλακτική» στάση του έναντι της Τουρκίας.

Επιπλέον, ως γνωστόν, συχνά οι Επίτροποι στην Κομισιόν δεν διστάζουν να προωθούν τα συμφέροντα των χωρών, από τις οποίες προέρχονται.

Εξίσου ενδιαφέρον είναι ότι, από τις πρώτες επισκέψεις που πραγματοποίησε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στο πλαίσιο της επανεκκίνησης των ευρω-τουρκικών σχέσεων, μετά την κρίση του 2020, ήταν στην Πορτογαλία, λόγω του ότι έχει τώρα την προεδρία της ΕΕ, και αμέσως μετά στην Ισπανία.

Η «αξιόπιστη» Ισπανία  

Παρ’ ότι οι Βρυξέλλες βλέπουν την Τουρκία, τον «αιώνιο υποψήφιο» για την ΕΕ, ως έναν όλο και πιο δύσκολο εταίρο, η Μαδρίτη προσπαθεί να διατηρεί καλές διμερείς σχέσεις  με την Τουρκία, σημειώνει η  El Mundo. 

«Οι Τούρκοι θεωρούν τους Ισπανούς ως έναν από τους λίγους αξιόπιστους εταίρους εντός της ΕΕ», σχολιάζει στην El Mundo, ο αναλυτής, Ilke Toygur, εκ μέρους του Real Instituto ElCano.

«Εάν σκεφτούμε –προσθέτει- ότι η Γερμανία βρίσκεται ενώπιον εκλογών, η Γαλλία, η οποία έχει ήδη πάρει ήδη θέση στη διένεξη της Μεσογείου, θα έχει εκλογές, και η Ιταλία έχει τα δικά της εσωτερικά προβλήματα, ερχόμαστε στην Ισπανία, την τέταρτη πιο μεγάλη χώρα της ΕΕ, η οποία προσπαθεί να συνεισφέρει στην επίλυση μιας σημαντικής κρίσης.  Εμμεσα, αποτελεί μια ευκαιρία για την Ισπανία να αυξήσει το ειδικό βάρος της στην ΕΕ», τονίζει ο ίδιος.

Σύρραξη–κόλαφος για την ΕΕ

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ισπανικές διπλωματικές πηγές, οι οποίες θεωρούν ότι «θα ήταν ατυχές εάν η σχέση (σ.σ. ΕΕ-Τουρκίας) χειροτερεύσει», ισχυρίζονται ότι στόχος της Μαδρίτης είναι «να διευκολύνει τις συναινέσεις και να μειώσει τις εντάσεις στη διαμάχη ΕΕ – Τουρκίας» και όχι να επιλύσει «τις πολλές και δυσεπίλυτες διαφορές στην Ανατολική Μεσόγειο». Δεν παραλείπει, δε, να επισημάνει ότι το Κυπριακό «το ονομάζουν τάφο των διπλωματών».

Ωστόσο, η εμπλοκή της Ισπανίας, αντικειμενικά, την φέρνει σε τροχιά διαφωνιών, αν όχι ρήξης, με τη Γαλλία και βέβαια με τα ελληνικά και τα κυπριακά συμφέροντα.

Κατά τον Εντουαρντ Σολέρ Λέτσα (Eduard Soler Lecha),  ερευνητή του CIBOD (Barcelona Centre for International Affairs) για θέματα ευρω-μεσογειακών σχέσεων, η Ισπανία δεν θα ήθελε να φτάσει στο σημείο να αναγκαστεί να επιλέξει μεταξύ εταίρων ή να αναλάβει το κόστος του διαζυγίου.

Σύμφωνα με τον αναλυτή, δηλαδή, η Μαδρίτη δεν θα ήθελε να αναγκαστεί να επιλέξει, για παράδειγμα, ανάμεσα στη Γαλλία, την Ελλάδα, την Κύπρο, και στην Τουρκία. Αλλά ούτε και θα ήθελε να δει να υλοποιείται το «διαζύγιο» ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία.

«Την Ισπανία την απασχολεί ότι μια σύρραξη μπορεί να έχει επιπτώσεις στην συνοχή της ΕΕ», τονίζει ο ίδιος, ο οποίος υπογραμμίζει ότι η Μαδρίτη δεν θα ήθελε ούτε μια ρήξη με το Παρίσι, αλλά ούτε και να βρεθεί μπλεγμένη σε αντιπαραθέσεις μεταξύ εταίρων και συμμάχων, στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.

«Η Ισπανία –καταλήγει- πάντοτε παρουσιάζεται ως μια μέση δύναμη. Εάν καταφέρει να μην εκτροχιαστεί η διένεξη στην Ανατολική Μεσόγειο, θα είναι ικανοποιημένη με το στοίχημα που έχει βάλει».