Η Άγκυρα ανακοίνωσε επίσημα την υποψηφιότητά της για την προεδρία της INTERPOL, ενόψει της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης που θα πραγματοποιηθεί στις 24–27 Νοεμβρίου 2025 στο Μαρακές. Ο υποψήφιος της Τουρκίας είναι ο Μουσταφά Σερκάν Σαμπαντζά, επικεφαλής του τουρκικού Εθνικού Γραφείου της INTERPOL–Europol. Αν εκλεγεί, θα αναλάβει θητεία τετραετίας.

Η υποψηφιότητα προκαλεί έντονες ανησυχίες διεθνώς, καθώς η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατηγορείται εδώ και χρόνια ότι χειραγωγεί τους μηχανισμούς της INTERPOL για πολιτικούς σκοπούς, στοχοποιώντας αντιφρονούντες, δημοσιογράφους και εξόριστους αντιπάλους του καθεστώτος.

Κατάχρηση διεθνών μηχανισμών

Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει το Nordic Monitor, οι τουρκικές αρχές έχουν καταθέσει χιλιάδες αιτήματα “Red Notice” εναντίον επικριτών του καθεστώτος, καλυμμένα ως κοινές ποινικές υποθέσεις. Το 2024, ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιλμάζ Τουντς παραδέχθηκε ότι η Τουρκία υπέβαλε 1.774 αιτήματα έκδοσης σε 119 χώρες, τα περισσότερα εκ των οποίων απορρίφθηκαν.

Μια εσωτερική διαβαθμισμένη οδηγία της 18ης Ιουνίου 2025 ζητούσε από εισαγγελείς να αποφεύγουν την αναφορά σε “τρομοκρατία” ή δεσμούς με το κίνημα Γκιουλέν όταν στέλνουν αιτήματα στην INTERPOL, προτείνοντας τη χρήση συνηθισμένων κατηγοριών, όπως «παράνομη απόκτηση προσωπικών δεδομένων», ώστε να περνούν τον έλεγχο του οργανισμού.

Η Άγκυρα, επιπλέον, αξιοποιεί τη βάση Stolen and Lost Travel Documents (SLTD) για να δηλώνει διαβατήρια αντιφρονούντων ως “χαμένα” ή “ανακληθέντα”. Το αποτέλεσμα είναι απαγορεύσεις εξόδου, συλλήψεις στα σύνορα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αναγκαστικές επιστροφές.

Καταγγελίες διεθνών θεσμών

Έκθεση της Μικτής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Βρετανικού Κοινοβουλίου (30 Ιουλίου 2025) τοποθετεί την Τουρκία ανάμεσα στους μεγαλύτερους καταχραστές του συστήματος ειδοποιήσεων της INTERPOL, μαζί με την Κίνα και τη Ρωσία.

Η επιτροπή αναφέρει ότι αυταρχικά καθεστώτα χρησιμοποιούν τη διεθνή αστυνομική συνεργασία για να καταδιώκουν πολιτικούς αντιπάλους στο εξωτερικό, ενώ υπογραμμίζει πως η Τουρκία παραποιεί στοιχεία για να δικαιολογήσει συλλήψεις και εκδόσεις.

Η πρακτική αυτή εντάσσεται στην ευρύτερη εκστρατεία διακρατικής καταστολής που εντάθηκε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016. Σύμφωνα με οργανώσεις δικαιωμάτων και δυτικές υπηρεσίες, η ΜΙΤ έχει πραγματοποιήσει πάνω από 100 απαγωγές ή “renditions” πολιτικών αντιπάλων από το εξωτερικό, κυρίως ατόμων συνδεδεμένων με το κίνημα Γκιουλέν.

Σύγκρουση με το Σύνταγμα της INTERPOL

Το Άρθρο 3 του Καταστατικού της INTERPOL απαγορεύει οποιαδήποτε εμπλοκή σε υποθέσεις πολιτικής, στρατιωτικής, θρησκευτικής ή φυλετικής φύσης. Παρ’ όλα αυτά, τα στοιχεία δείχνουν ότι η Άγκυρα παρακάμπτει συστηματικά τον κανόνα, μεταμφιέζοντας πολιτικά διωκόμενους σε “κοινούς εγκληματίες”.

Αν η Τουρκία αποκτήσει την προεδρία, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι θα αποκτήσει επιρροή στις επιτροπές, στις διαδικασίες και στους εσωτερικούς κανονισμούς του οργανισμού, θέτοντας σε κίνδυνο την ουδετερότητα και αξιοπιστία του διεθνούς αστυνομικού δικτύου.

Αυξανόμενη δυσπιστία

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες αρνούνται πλέον να εφαρμόσουν τουρκικά “Red Notices” ή να προχωρήσουν σε εκδόσεις, επικαλούμενες πολιτικά κίνητρα και κινδύνους βασανιστηρίων. Πολλές περιπτώσεις αφορούσαν πρόσφυγες με άσυλο, προστατευμένους από το διεθνές δίκαιο.

Την ίδια ώρα, η Τουρκία καταγράφει δραματική αύξηση οργανωμένου εγκλήματος. Σύμφωνα με τον Global Organized Crime Index (2023), η χώρα βαθμολογήθηκε με 7,03/10, καταλαμβάνοντας την 14η θέση παγκοσμίως και την 1η στην Ευρώπη. Το ίδιο ρεπορτάζ επισημαίνει εκτεταμένα κυκλώματα εμπορίας ανθρώπων, όπλων και μαφίας που διατηρούν διασυνδέσεις με πολιτικά και δικαστικά κέντρα εξουσίας.

Ένα κρίσιμο τεστ για τη διεθνή νομιμότητα

Η εκλογή του επόμενου προέδρου της INTERPOL στο Μαρακές θα αποτελέσει δοκιμασία αξιοπιστίας για τον οργανισμό. Η ερώτηση είναι απλή:
Μπορεί ένα κράτος που κατηγορείται ότι εργαλειοποιεί την INTERPOL να τη διοικήσει χωρίς να την υπονομεύσει;

Η απάντηση, όπως σημειώνει το Nordic Monitor, θα δείξει αν η INTERPOL παραμένει ανεξάρτητος θεματοφύλακας της διεθνούς αστυνόμευσης ή εάν υποκύπτει στις πιέσεις της πολιτικής εξουσίας.

Η Γερμανία και η Πολωνία παραμένουν οι δύο χώρες που έχουν δεχθεί τους περισσότερους Ουκρανούς πρόσφυγες από την έναρξη της ρωσικής εισβολής το 2022. Περίπου 1,2 εκατομμύρια Ουκρανοί ζουν σήμερα στη Γερμανία και σχεδόν ένα εκατομμύριο στην Πολωνία. Ωστόσο, η αυξανόμενη παρουσία τους προκαλεί πλέον έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις, καθώς ο αριθμός των νεαρών ανδρών που εγκαταλείπουν την Ουκρανία έχει αυξηθεί θεαματικά τους τελευταίους μήνες.

Η εξέλιξη αυτή σχετίζεται με την απόφαση του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στα τέλη Αυγούστου να χαλαρώσει τους κανόνες εξόδου για άνδρες κάτω των 25 ετών — ηλικίες που δεν θεωρούνται ακόμη επιλέξιμες για στρατιωτική θητεία. Έτσι, άνδρες 18 έως 22 ετών μπορούν πλέον να φύγουν από τη χώρα και να επιστρέψουν χωρίς κυρώσεις.

Σύμφωνα με τα στοιχεία των συνόρων, 45.300 νέοι Ουκρανοί ηλικίας 18–22 ετών διέσχισαν την Πολωνία μεταξύ Ιανουαρίου και Αυγούστου 2025, ενώ μόνο τον Σεπτέμβριο και Οκτώβριο ο αριθμός τους διπλασιάστηκε σε 98.500, δηλαδή περίπου 1.600 την ημέρα. Πολλοί εξ αυτών συνέχισαν δυτικά προς τη Γερμανία, όπου οι αφίξεις νέων Ουκρανών ανδρών αυξήθηκαν από 19 την εβδομάδα τον Αύγουστο σε πάνω από 1.400–1.800 την εβδομάδα τον Οκτώβριο.

Πολιτικές αντιδράσεις σε Βερολίνο και Βαρσοβία

Στη Γερμανία, στελέχη του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) του καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς εκφράζουν ανησυχία ότι η κοινή γνώμη μπορεί να στραφεί εναντίον της υποστήριξης προς το Κίεβο, αν φανεί πως οι νέοι Ουκρανοί αποφεύγουν τη στράτευση.
«Δεν είναι προς το συμφέρον μας να βλέπουμε νεαρούς Ουκρανούς άνδρες να περνούν τον χρόνο τους στη Γερμανία αντί να υπερασπίζονται τη χώρα τους», δήλωσε ο Γιούργκεν Χαρντ (CDU).

Ανάλογες φωνές ακούγονται και στην Πολωνία. Το ακροδεξιό κόμμα Konfederacja κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι μετατρέπει τη χώρα σε «καταφύγιο για λιποτάκτες», επιβαρύνοντας ταυτόχρονα τους Πολωνούς φορολογουμένους. Παρά το γεγονός ότι οι Ουκρανοί αποτελούν πλέον πάνω από το 6% του πολωνικού εργατικού δυναμικού και συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη, ακροδεξιοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι απολαμβάνουν υπερβολικά πολλά κοινωνικά επιδόματα.

Ο Πολωνός πρόεδρος Κάρολ Ναβρότσκι, προερχόμενος από το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), άσκησε βέτο σε νομοσχέδιο παροχής βοήθειας στους Ουκρανούς, δηλώνοντας ότι μόνο όσοι εργάζονται και φορολογούνται στην Πολωνία θα πρέπει να λαμβάνουν κοινωνικές παροχές.

Στη Γερμανία, το AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία) υιοθετεί παρόμοια ρητορική, ενώ βρίσκεται πλέον πρώτο στις δημοσκοπήσεις. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Απασχόλησης, περίπου 490.000 Ουκρανοί σε ηλικία εργασίας λαμβάνουν επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας.

Προτάσεις για αλλαγές στο καθεστώς προστασίας

Η συζήτηση κλιμακώθηκε όταν ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας και ηγέτης του CSU, Μάρκους Ζέντερ, πρότεινε τον περιορισμό της Οδηγίας Προσωρινής Προστασίας της Ε.Ε., εάν το Κίεβο δεν αναλάβει πρωτοβουλίες για τον περιορισμό των αφίξεων.
«Η αλληλεγγύη μας προς την Ουκρανία παραμένει», τόνισε ο Ζέντερ, «αλλά χρειάζεται σαφείς κανόνες και υπευθυνότητα και από τις δύο πλευρές».

Η νέα αυτή κρίση αποκαλύπτει τις πρώτες ρωγμές στη στάση της Ευρώπης απέναντι στην Ουκρανία, καθώς η κόπωση από τον πόλεμο και οι εσωτερικές πολιτικές πιέσεις αρχίζουν να μετατρέπουν την ανθρωπιστική υποδοχή σε αντικείμενο εθνικού και ιδεολογικού διχασμού.

Η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαρκεί πλέον πάνω από 20 χρόνια, ωστόσο παραμένει περισσότερο ζητούμενο παρά πραγματικότητα.

Στην εναρκτήρια επίσκεψή του στην Άγκυρα, ο Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς επανέλαβε τη στήριξή του στη στρατηγική «ευρωπαϊκή προοπτική» για την Τουρκία, χωρίς όμως να αναφερθεί ανοικτά στην υπόθεση του Εκρέμ Ιμάμογλου, του εκλεγμένου δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, που παραμένει κρατούμενος χωρίς απαγγελία κατηγοριών.

Στη συνέντευξη Τύπου με τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, το κλίμα δεν ήταν και πολύ ευγενικό, ο Μερτς επεσήμανε τη δέσμευση της Γερμανίας στο πλευρό του Ισραήλ, μιλώντας για το δικαίωμα στην αυτοάμυνα, ενώ ο Ερντογάν κατηγόρησε το Τελ Αβίβ για «γενοκτονία» στη Λωρίδα της Γάζας, υποστηρίζοντας πως η σύγκρουση δεν αφορά μόνο στρατιωτική επιχείρηση αλλά συστηματική υποταγή μέσω πείνας και τρομοκρατίας.

Το ζήτημα της ένταξης στην ΕΕ φαντάζει μετέωρο, ο Μερτς τοποθέτησε την Τουρκία «στενά δίπλα στην ΕΕ», χωρίς όμως να δώσει ξεκάθαρη προοπτική πλήρους ένταξης, επισημαίνοντας πως «στη χώρα έχουν ληφθεί αποφάσεις που δεν πληρούν ακόμη τα πρότυπα για κράτος δικαίου και δημοκρατία». Αντίθετα, ο Ερντογάν απάντησε πως οι ευρωπαϊκές απαιτήσεις είναι υπερβολικές και δεν έχουν θέση για τα «κριτήρια της Άγκυρας».

Ως προς τις ειρηνευτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, ο Μερτς κάλεσε την Τουρκία να αξιοποιήσει την επιρροή της στη Χαμάς για τη συνέχιση και σταθεροποίηση της εκεχειρίας, ενώ ο Ερντογάν απάντησε με αιχμηρή κριτική προς το Ισραήλ, υπογραμμίζοντας τη σχέση της Άγκυρας με τη Χαμάς και τη δύναμη του ρόλου της στην περιοχή.

Παρά τις βαθιές αντιθέσεις σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κράτους δικαίου και εξωτερικής πολιτικής, ο Μερτς επιχειρεί να προωθήσει μια στρατηγική συνεργασία με την Τουρκία, όχι μονοσήμαντα ως ζήτημα αξιών, αλλά ως οπτική γεωπολιτικών και οικονομικών συμφερόντων. Ο ίδιος ξεκαθάρισε πως η στρατηγική προέχει αλλά δεν σημαίνει παράλειψη των αξιών: «Ο στόχος μου είναι να πείσω τον Ερντογάν ότι η λιγότερη καταστολή θα οδηγήσει σε περισσότερες επενδύσεις και σε υψηλότερη ανάπτυξη».

Οι συνομιλίες αφορούν επίσης τη διμερής συνεργασία σε τομείς όπως η μεταναστευτική πολιτική (με επιστροφή απορριφθέντων αιτούντων άσυλο), η αμυντική βιομηχανία (με τον προγραμματιζόμενο συμβιβασμό για εξοπλιστικά όπως το πρόγραμμα SAFE) και η ενεργειακή-μεταφορική γέφυρα μεταξύ Βερολίνου–Άγκυρας.

Η επίσκεψη της κυρίας Σαρλότ Μερτς – συμβολισμός και διαδρομή

Στην επίσκεψη αυτή του Καγκελαρίου Μερτς, παρατηρήθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία των Γερμανοτουρκικών σχέσεων ότι τον συνόδεψε η σύζυγός του, Σαρλότ Μερτς. Αυτή η κίνηση από μόνη της έφερε το μήνυμα ότι πρόκειται για κάτι περισσότερο από μια απλή διπλωματική επίσκεψη, είναι σήμα επαναπροσανατολισμού των σχέσεων.

Η Σαρλότ Μερτς πέρα από τον συμβολισμό της παρουσίας της, συμμετείχε σε δείπνο με την Εμίνε Ερντογάν, σε μια κίνηση που αποδίδεται στην επιθυμία ανοίγματος στην κοινωνία των πολιτών και στην έμμεση «αλλαγή τόνου» στις επαφές. Η επιλογή αυτή θεωρείται από αναλυτές ως προσπάθεια του Βερολίνου να δείξει «ανθρωπιστική όψη» στην πολιτική του για την Τουρκία, ακόμα και σε μια στιγμή γεμάτη ένταση.

Το ερώτημα που παραμένει είναι, θα μπορέσει η επίσκεψη αυτή να διαμορφώσει μια «νέα αρχή» ή θα μείνει ως συμβολική στιγμή, χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα; Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν.