Η δραματική, όπως ακούστηκε, έκκληση του Προέδρου του ΔΗΣΥ για αποδοχή της πολιτικής ισότητας, ελέγχεται τόσο αναφορικά με την ουσία όσο και σε σχέση με τη χρονική συγκυρία που έγιναν. Οι δηλώσεις έγιναν πριν τη σύγκληση άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης και πριν ξεκινήσει η όποια διαπραγμάτευση. Όταν πριν τις συνομιλίες γίνονται τέτοιες κινήσεις, στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων τι θα γίνει; Την ίδια ώρα είναι, τουλάχιστον, πολιτικά άκομψο να γίνονται οι δηλώσεις αυτές μετά από συνάντηση με τον Άγγλο πρέσβη. 

Επί της ουσίας:  Η Λευκωσία μέσα στον κατήφορο των διαχρονικών υποχωρήσεων της στο Κυπριακό είχε αποδεχθεί την πολιτική ισότητα (ψήφισμα 716/1991) και στην πορεία αυτός ο όρος έτυχε πολλών εκδοχών και ερμηνειών. Στη διάρκεια των αλλεπάλληλων διαδικασιών, κάθε φορά εκείνο που γινόταν ήταν να προσεγγίζεται όλο και περισσότερο το τουρκικό αφήγημα, όπου η πολιτική ισότητα συνδεόταν με το βέτο κι άλλες δυσλειτουργικές ρυθμίσεις. Στην Πενταμερή Διάσκεψη του Κραν Μοντανά, της 5ης και 6ης Ιουλίου 2017, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, κάτω από την πίεση των εξελίξεων κατέθεσε δύο έγγραφα, στα οποία ήταν προφανής η προσπάθεια να ικανοποιήσει τις τουρκικές απαιτήσεις και τον λεγόμενο διεθνή παράγοντα. Σε εκείνο το έγγραφο (παράγραφος δ) για την πολιτική ισότητα, γίνεται αναφορά στα ψηφίσματα και σε ό,τι αφορά «την αποτελεσματική συμμετοχή», σε αποδοχή του βέτο, της θετικής ψήφου. 

Μετά το Κραν Μοντανά, όντως ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έδωσε την εντύπωση ότι κρατούσε κάποιες αποστάσεις στο ζήτημα αυτό, κυρίως αναφορικά με το βέτο. 

Συνεπώς η έκκληση Νεοφύτου αφορούσε ενδεχομένως περισσότερο τον Πρόεδρο, ενώ αξιοσημείωτο είναι και το άνοιγμα προς το ΑΚΕΛ και όχι και στα υπόλοιπα κόμματα. Εάν η προσπάθεια στο Κυπριακό είναι συλλογική, όπως προτάχθηκε και για τον προϋπολογισμό, γιατί δεν ήταν γενική η έκκληση; Όχι πως θα είχε καμία σημασία, όταν βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, αλλά πάντα σε αυτή τη χώρα μετρούν οι εντυπώσεις. Κι αυτό που μένει είναι το φλερτ με το ΑΚΕΛ, που δεν έχει λόγο να ανταποκριθεί. Υπενθυμίζεται ότι το ΑΚΕΛ στο έγγραφό του, το οποίο υπέβαλε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, επί του θέματος σημειώνει: «Επαναβεβαιώνουμε την ισχύ των συγκλίσεων που αφορούν στην πολιτική ισότητα και ειδικότερα την αποτελεσματική συμμετοχή, περιλαμβανομένης της εκ περιτροπής προεδρίας με διασταυρούμενη και σταθμισμένη ψήφο, καθώς της μίας θετικής τουρκοκυπριακής ψήφου για λήψη οποιασδήποτε απόφασης από το Υπουργικό Συμβούλιο, με αποτελεσματικό μηχανισμό επίλυσης αδιεξόδων».

Πρώτο βιολί στο παρασκήνιο, όπως αναφέρθηκε πολλές φορές, είναι το Λονδίνο, που δίνει ιδιαίτερο βάρος στο θέμα αυτό. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως ο βρετανικός παράγοντας είχε ζητήσει από την κυπριακή κυβέρνηση να κάνει ένα άνοιγμα προς τους Τούρκους αποδεχόμενη εκ προοιμίου το θέμα της πολιτικής ισότητας. Ο Άγγλος πρέσβης, Στίβεν Λίλι, είχε αναφέρει σε συνέντευξη («Καθημερινή» τον περασμένο Νοέμβριο) πως «ακούσαμε τόσο από τους Τούρκους όσο και από τους Τ/κ ότι είναι έτοιμοι να μιλήσουν για ομοσπονδιακή λύση βασισμένη στην πολιτική ισότητα. Αυτό που εμείς θα το ονομάζαμε “ηθική ισοτιμία/ισότητα (parity of esteem)” μεταξύ Ε/κ και Τ/κ».

Η δήλωση του κ. Αβέρωφ Νεοφύτου έγινε σε μια περίοδο κατά την οποία η τουρκική αξίωση για πολιτική ισότητα έχει μετεξελιχθεί σε «κυριαρχική ισότητα». Αυτό είναι η αναβαθμισμένη νέα εκδοχή της πολιτικής ισότητας και σε αυτό θα επιμένουν.

Η πολιτική του κατευνασμού έχει αποτύχει και οδηγεί συνεχώς σε αδιέξοδα και σε αναβαθμισμένες αξιώσεις της κατοχικής Τουρκίας. Η Τουρκία εισπράττει αλλά δεν έχει λόγο να δώσει γιατί θα εξασφαλίσει περισσότερα στην επόμενη φάση. Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ με δραματικό τρόπο είχε αναφέρει στις δηλώσεις του πως «θέλω να απαλλαχτώ από την τουρκική κατοχή. Θέλω ν΄ απαλλαχτώ από τα κατοχικά στρατεύματα. Θέλω ν΄ απαλλαχτώ από τις καταραμένες συνθήκες εγγυήσεων του ΄60. Θέλω να πάρω εδάφη πίσω, τη Μόρφου, τα Βαρώσια και άλλες περιοχές. Θέλω μια δίκαιη διευθέτηση του περιουσιακού», και πρόσθεσε πως «για να τα πάρω όλα αυτά, χρειάζεται να δώσω στους Τουρκοκύπριους την πολιτική ισότητα». Τόσο απλά θα γίνουν όλα για να απαλλαγούμε από την κατοχή; Υπάρχει έτοιμη συνταγή και δεν τη βλέπουμε; Την ίδια ώρα το ερώτημα που τίθεται είναι για ποια πολιτική ισότητα μιλάμε σήμερα; Με το κράτος αιχμάλωτο στα τουρκικά βέτο;

Φιλελεύθερος