Toυ AHMET S. YAYLA

Όσοι έχουν επισκεφθεί τη Λιβύη αναφέρουν ότι για μια πετρελαϊκή πολιτεία διαθέτει πολύ εντυπωσιακή υποδομή. Πράγματι, είναι γεμάτη με μισολοκληρωμένα έργα και παρατημένες υποδομές. Ένα καλό παράδειγμα είναι η κατασκευή ενός κτιρίου που ξεκίνησε στις 28ης Μαρτίου στη Βεγγάζη: 232 εκατομμύρια δηνάρια σε συμβόλαια που δόθηκαν μεταξύ 2008 και 2011, εκατομμύρια εκταμιεύθηκαν στον εργολάβο, ενώ το έργο δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη. Πολλές από αυτές αναλήφθηκαν από τουρκικές εταιρείες των οποίων τα συμβόλαια τερματίστηκαν για διαφθορά μετά την επανάσταση του Φεβρουαρίου 2011, όταν οι Λιβοι άρχισαν να ερευνούν τα χρήματα που ξοδεύτηκαν στο όνομά τους. Ενώ είναι γνωστό στη Δύση ότι ο Καντάφι ήταν μαζικά διεφθαρμένος, η διαφθορά του Ερντογάν είναι λιγότερο γνωστή. Υπό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος κατείχε την εξουσία στην Τουρκία ως πρωθυπουργός από το 2003 έως το 2014 και στη συνέχεια ως πρόεδρος, οι κατασκευαστικές και ενεργειακές βιομηχανίες ήταν μια από τις κινητήριες δυνάμεις πίσω από την τουρκική οικονομία.

Δισεκατομμύρια δολάρια σε συμβόλαια στη Λιβύη υπήρξαν σημαντικό μέρος αυτών των εσόδων τόσο υπό τον Καντάφι (με περισσότερους από 25.000 υπαλλήλους τουρκικών εταιρειών που εργάζονταν στη Λιβύη πριν από την επανάσταση του 2011). Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα σχετικά λάθη και οι προμήθειες αποτελούν ουσιαστικό μέσο ανταμοιβής του εσωτερικού κύκλου του Ερντογάν και της οικογένειάς του. Τούρκοι εργολάβοι ανοίχτηκαν στην Λιβύη, με την STFA την πρώτη τουρκική εταιρεία που λειτούργησε στη Λιβύη το 1972. Μεγάλο μέρος της Λιβύης ήταν επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για τριακόσια χρόνια. Έτσι, όταν οι Λίβυοι είχαν πετρέλαιο, ήταν φυσικό να στραφούν στην Τουρκία. Αφού ο Καντάφι διευθέτησε τις αποζημιώσεις του Lockerbie και εγκατέλειψε τα χημικά του όπλα τον Δεκέμβριο του 2003 και εντάχθηκε εν μέρει στη διεθνή κοινότητα, επιταχύνθηκαν τα κατασκευαστικά έργα στη Λιβύη. Στις 25 Νοεμβρίου 2009, το κράτος της Λιβύης υπέγραψε διμερή επενδυτική συνθήκη με τη Δημοκρατία της Τουρκίας.

Το φθινόπωρο του 2019, ο Ερντογάν μπόρεσε να υπογράψει μια νέα συνθήκη με τη Λιβύη, μια θαλάσσια συμφωνία Λιβύης-Τουρκίας, παρέχοντας στην Τουρκία τεράστιο έλεγχο στις διαδρομές μεταφοράς φυσικού αερίου της Μεσογείου και στα δικαιώματα γεώτρησης πετρελαίου-φυσικού αερίου. Επιπλέον, ο Ερντογάν ζήτησε επίσης από τον πρωθυπουργό της Λιβύης Fayez Sarraj να παραχωρήσει περισσότερες συμβάσεις σε τουρκικές εταιρείες, γεγονός που ώθησε τη Λιβύη να αναθέσει 16 δισεκατομμύρια δολάρια σε νέες συμβάσεις σε τουρκικές εταιρείες το 2020. Επιπλέον, ο Sarraj έχει επίσης πληρώσει στην Τουρκία 12 δισεκατομμύρια δολάρια: καταθέσεις τόκων στην Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας για να καλύψουν την κυμενόμενη λίρα και 8 δισεκατομμύρια δολάρια για το κόστος των τουρκικών στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Ο Αμπντουλάχ Χαμίντ Νταμπάιμπα, ο οποίος έδωσε δισεκατομμύρια συμβόλαια σε τουρκικές εταιρείες ακριβώς μεταξύ του 2006 και της επανάστασης της Λιβύης τον Φεβρουάριο του 2011, ήταν υποψήφιος για πρωθυπουργός. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι, η Τουρκία τον υποστηρίζει. Από την άλλη πλευρά, σχεδόν δώδεκα τουρκικές εταιρείες των οποίων οι αρχηγοί είναι κοντά στον Τούρκο ηγέτη έχουν επωφεληθεί από αυτές τις συμβάσεις της Λιβύης, αλλά ίσως το καλύτερο μέρος για να ξεκινήσετε είναι άλλο. Ο γαμπρός του Ερντογάν Μπεράτ Αλμπαϊράκ έπαιξε καθοριστικό ρόλο, τόσο στη σύντομη θητεία του στην ιδιωτική βιομηχανία όσο και ως Υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων (2015 – 2018). Επίσης ήταν σημαντικός ως τότε υπουργός Οικονομικών έως τις 10 Νοεμβρίου 2020. Ο Berat Albayrak διορίστηκε ως Διευθύνων Σύμβουλος των ΜΜΕ και του ενεργειακού ομίλου Calik Holding το 2007 στην ηλικία των 29 ετών – αφού παντρεύτηκε την κόρη του Erdogan Esra. Κατείχε αυτήν τη θέση μέχρι τα τέλη του 2013. Ο Calik Holding, που ανήκει στον Ahmet Calik, έναν από τους στενούς συνεργάτες του Erdogan, είναι ένας τουρκικός όμιλος ετερογενών δραστηριοτήτων, γνωστός για την απόκτηση προσοδοφόρων συμφωνιών από την τουρκική κυβέρνηση και άλλες χώρες όπου ο Erdogan έχει στενούς δεσμούς.

Στην Λιβύη από την άλλη βρίσκεται η οικογένεια Νταμπάιμπα, από τη βιομηχανική πόλη Μισράτα της Λιβύης, που είναι κοντά στον ίδιο τον Ερντογάν και βοήθησε στη διευκόλυνση της επέμβασης της Τουρκίας στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης. Οι Νταμπάιμπ είναι πολιτικά σύμμαχοι με τον Ερντογάν και θεωρούνται στενοί υποστηρικτές με τους μουσουλμάνους αδελφούς της Λιβύη. Κατασκευαστικά συμβόλαια της Λιβύης ύψους 19 δισεκατομμυρίων δολαρίων ανατέθηκαν σε τουρκικές εταιρείες από κρατικούς φορείς της Λιβύης που ελέγχονται από τους πρώτους ξαδέλφους και τους αδελφούς Abdul Hamid Dabaiba, επικεφαλής της Λιβυκής Εταιρείας Επενδύσεων και Ανάπτυξης (LIDCO) από το 2006 έως σήμερα. Ο Ali Dabaiba, κατάφερε να γίνει επικεφαλής του Οργανισμού για την Ανάπτυξη Διοικητικών Κέντρων (ODAC) από το 1989-2011. Η LIDCO ήταν μέρος του Κοινωνικού Ταμείου (ταμείο κοινωνικής ασφάλισης) και είχε πρόσβαση σε μεγάλα χρηματικά ποσά. Ξεκίνησε το 2006 με κοινοβουλευτικό διάταγμα (με αριθμό 309) και από τότε λειτουργούσε με επικεφαλής τον Abdelhamid ή τον Abdel Hamid Dabaiba. Δεν είναι καθόλου σαφές ποια προστιθέμενη αξία παρέχει το LIDCO σε σύγκριση με το ODAC. Οι δραστηριότητες των δύο οντοτήτων φαίνεται να αλληλεπικαλύπτονται, και μάλιστα, συχνά συνεργάστηκαν. Ένα διαφημιστικό συμπλήρωμα της κυβέρνησης της Λιβύης από τον Δεκέμβριο του 2010 έγραψε ότι η LIDCO εξυπηρέτησε τρεις κύριους πελάτες του κράτους, το ODAC, το συμβούλιο στέγασης και υποδομής και την αρχή πολιτικής αεροπορίας. Έτσι, τα δύο ξαδέλφια συνεργάστηκαν μαζί.

Ο Αμπντουλάχ Χαμίντ επιδιώκει ανοιχτά έναν ρόλο πολιτικής ηγεσίας σήμερα με ένα δικό του πολιτικό κίνημα. Καθώς τα Ηνωμένα Έθνη και οι μεγάλες δυνάμεις προσπαθούν να σχηματίσουν μια δεύτερη προσωρινή υπηρεσιακή κυβέρνηση πριν από τις εκλογές που θα διεξαχθούν τον Δεκέμβριο του 2021, ο Αμπντουλάχ Χαμίντ θεωρείται σοβαρός υποψήφιος για  πρωθυπουργός. Η υποψηφιότητά του εκτροχιάστηκε ελαφρώς από ισχυρισμούς ότι αυτός και ο ξάδελφός του Ali προσέφεραν εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια ανά εκπροσώπους της Λιβύης σε συνέδριο για την επιλογή της επόμενης κυβέρνησης. Ο Ερντογάν θέλει να διατηρήσει τις συμφωνίες που συνήψε με την κυβέρνηση του Σάρραζ, εάν και εφόσον ο Σάρραζ αποχωρήσει από το αξίωμα. Από αυτή την οπτική γωνία, ο Ερντογάν υποστηρίζει τον Abdul Hamid Dabaiba ως τον επόμενο πρωθυπουργό της Λιβύης.

Η Sembol Construction, ιδιοκτησία του δισεκατομμυριούχου Fettah Tamince, ο οποίος κατέχει επίσης την ξενοδοχειακή αλυσίδα Rixos, έλαβε ένα σπάνιο συμβόλαιο 383 εκατομμυρίων δηναρίων μετά το 2011 από τη LIDCO στις 22 Νοεμβρίου 2012, για την κατασκευή κατοικιών στη Βεγγάζη. Είχε επίσης δύο συμβόλαια του 2010 με την ODAC στη Λιβύη. Το ένα ήταν για το Rixos Al Nasr Hotel 120 δωματίων, 24.800 τετραγωνικών μέτρων, στην Τρίπολη, χρησιμοποιώντας τους αρχιτέκτονες Kursat Aybak, που ολοκληρώθηκε στις 11 Μαρτίου 2010, και το άλλο για την κατασκευή 54 VIP βιλών στην Σύρτη με επιφάνεια 27.360 τετραγωνικών μέτρων , ολοκληρώθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2010. Ο Fettah Tamince είναι γνωστή ως ο μυστικός τραπεζίτης και συνεργάτης του Ερντογάν. Ενώ στο παρελθόν ήταν κοντά στο Κίνημα Gulen, φημίζεται για την παρατήρησή του: «Όταν είδα τον Ερντογάν για πρώτη φορά, τον ερωτεύτηκα». Στην πραγματικότητα, οι στενοί δεσμοί του Ερντογάν με τον Tamince είναι διεθνώς γνωστοί. Φημολογείται επίσης ότι ο Tamince επένδυσε στη Λιβύη επειδή του ζήτησε ο Ερντογάν.

Μια άλλη αξιοσημείωτη σχέση του Tamince είναι με τη ρωσική-καζάκικη οικογένεια, τους Arif, γνωστή για την εταιρεία ακινήτων Bayfish rock. Φαίνεται ότι ο Tevfik Arif, ο επικεφαλής της οικογένειας, που ασχολήθηκε με τον Tamince από το 1999, κατείχε το 50% των μετοχών στο Sembol και στο Rixos. Σύμφωνα με το Football Leaks, ο «Διευθύνων Σύμβουλος της Sembol and Rixos, Fettah Tamince, υπέγραψε μυστικά έγγραφα για να κατέχει μετοχές εκ μέρους της οικογένειας Arif», της οποίας η εταιρεία Bayrock ανέπτυξε το έργο Trump SoHo, το οποίο θεωρήθηκε ως «μέτωπο όχλησης με ρώσους εταίρους μαφίας» ” Ο καταδικασμένος κακοποιός Felix Sater εξακολουθεί να είναι σύμβουλος του Bayrock. Ο Tamince συνεργάστηκε επίσης με έναν Τούρκο επιχειρηματία που ονομάζεται Burak Baslilar σε μια σειρά έργων. Ο Baslilar είναι γνωστός μεταξύ των τουρκικών εταιρειών που έλαβαν συμβόλαια από τη Λιβύη. Ο Baslilar είναι ο ιδιοκτήτης της System Construction στην Τουρκία, η οποία δημιούργησε το Συνεδριακό Κέντρο της Τρίπολης. Ο Baslilar και ο συνεργάτης Erkan Ozmen διεκδίκησαν πάνω από 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε έργα της Λιβύης. Ο Baslilar διατήρησε στενή σχέση με τον Muammar Qaddafi. Σύμφωνα με τον Baslilar, κλήθηκε από τους άνδρες του Καντάφι και του δόθηκε άμεση σύμβαση από το ODAC του Ali Dabaiba για επείγοντα έργα τόσο στη Λιβύη όσο και στον Νίγηρα.

Ο Ερντογάν επέκτεινε τα σχέδια διαφθοράς του στη Λιβύη παίζοντας με την αποσταθεροποίηση της χώρας για δικό του όφελος και συνεργαζόμενος με ανθρώπους όπως ο Αμπντούλ Χαμίντ Νταμπάιμπα, ώστε να μπορεί να συνεχίσει να χειραγωγεί το μέλλον της Λιβύης εάν γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός. Μέχρι στιγμής, ο Ερντογάν φαίνεται να παίρνει αυτό που θέλει. Το πιο σημαντικό, σπέρνει επίσης σπόρους για μια μελλοντική εχθρότητα μεταξύ των Τούρκων και των Λιβύων, όπως έκανε με την Αίγυπτο. Ο Ερντογάν διεξάγει πόλεμο στο εσωτερικό και διεθνώς από τα τέλη του 2013 για να παραμείνει στην εξουσία και να καλύψει τη διαφθορά του. Σίγουρα γνωρίζει ότι αν φύγει με κάποιο τρόπο από το αξίωμα, θα διωχθεί: όχι μόνο για τη διαφθορά των μελών του και της οικογένειάς του, αλλά και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όπως οι δραστηριότητες της Τουρκίας στη Συρία και ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση Ερντογάν έμοιαζε να στηρίζει το ISIS που χρησιμοποιούσε την Τουρκία ως βάση. Από την άλλη πλευρά, η τουρκική οικονομία υποφέρει βαθιά και έχει χάσει τη δυναμική που έπιασε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010, μειώνοντας τη δημοτικότητα του Ερντογάν αρκετά γρήγορα για να του δείξει ότι δεν θα κερδίσει άλλες εκλογές χωρίς απάτη.

Για πολύ καιρό, οι παγκόσμιοι ηγέτες έκλεισαν τα μάτια τους για τις φρικαλεότητες και τη διαφθορά του Ερντογάν. Ο Ερντογάν μπόρεσε να τρομάξει τους Ευρωπαίους με τους πρόσφυγες, να συνάψει συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο και, το πιο σημαντικό, κάπως έπεισε τον Τραμπ να τον υποστηρίξει, παρόλο που η κυβέρνηση των ΗΠΑ, η Γερουσία και το Κογκρέσο σκέφτηκαν διαφορετικά. 

Μετάφραση Χωριανόπουλος Άγγελος

πηγή: investigatejournal