Σοβαρό ποσοστό της κοινής γνώμης στο Ισραήλ δεν επιθυμεί την εμπλοκή της χώρας στη διαμάχη Τουρκίας -Ελλάδος/Κύπρου στην Αν. Μεσόγειο

Nicholas Morgan

Η Τουρκία έχει καταστήσει σαφές ότι ενδιαφέρεται να επιδιορθώσει τη σχέση της με το Ισραήλ, αλλά ενδέχεται να μην ισχύει το ίδιο για το Τελ Αβίβ. Μετά από εβδομάδες υπαινιγμών από την Άγκυρα ότι θέλει στα σοβαρά να βελτιώσει τις σχέσεις με το Ισραήλ, Ισραηλινοί αξιωματούχοι παρέμειναν συγκρατημένοι σε σχέση με τις προοπτικές. Αυτό άλλαξε όταν ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε ότι θα ήθελε να δει τη σχέση της Τουρκίας με το Ισραήλ σε σταθερή βάση, κάτι που έκανε τον υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ, Γκάμπι Ασκενάζι, να συγκαλέσει συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου για το θέμα, σύμφωνα με ανώνυμους Ισραηλινούς αξιωματούχους που μίλησαν στο Axios.

Αυτό σε γεινκές γραμμές, ωστόσο, μια εκτίμηση από μόνη της δεν παρέχει αρκετά σαφή ένδειξη ότι το Ισραήλ είναι έτοιμο να κάνει περαιτέρω βήματα στην ομαλοποίηση. Ο Alon Liel, συνταξιούχος πρέσβης και πρώην Γενικός Διευθυντής στο Ισραηλινό Υπουργείο Εξωτερικών, εξέφρασε την πεποίθησή του ότι η σημερινή ισραηλινή κυβέρνηση δεν θα ενδιαφερόταν να βελτιώσει τις σχέσεις με την Τουρκία.

«Δεν υπάρχει ελάχιστο ποσό εμπιστοσύνης σε επίπεδο ηγεσίας», έγραψε ο Liel σε ένα email στο Ahval.

Ο Ερντογάν, επίσης, απέδωσε άμεσα το πρόβλημα που υπάρχει στις σχέσεις της χώρας του με το Ισραή, στην κακή σχέση που έχει ο ίδιος με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό του Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Φυσικά, υπήρχαν στο παρελθόν σκληρές εκφράσεις και από τους δύο ηγέτες, που έχουν ροπή προς τον εθνικιστικό λαϊκισμό, γεγονός που δυσχεραίνει τη βελτίωση ανάπτυξη των διμερών σχέσεων. Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Liel, κάθε νέα ισραηλινή τακτική που θα αναληφθεί προς την Τουρκία, θα απαιτούσε να εξετάσει τη γνώμη των συμμάχων της, αφού τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), η Αίγυπτος, η Ελλάδα και η Κύπρος, όλες αυτές οι χώρες όλως τυχαίως είναι αντίπαλοι της Άγκυρας.

Μόλις αυτή την εβδομάδα, το Ισραήλ συνήψε συμφωνία άμυνας 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Ελλάδα, για την οποία έγραψε ο αρθρογράφος της Ιερουσαλήμ Χερμπ Κάινιν, ότι είναι μήνυμα προς την Τουρκία ότι «η Ισραηλινή-Ελληνική συμμαχία, στην πραγματικότητα η Ισραηλινή-Ελληνοκυπριακή συμμαχία, είναι εδώ για να μείνει».

Το Ισραήλ υποστήριξε επίσης σταθερά την Ελλάδα, καθώς και την Αίγυπτο και την Κύπρο, στην απόρριψη τουρκικών ναυτικών αξιώσεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι ένας άλλος σημαντικός παίκτης που θα έχει ενστάσεις για οποιαδήποτε τουρκο-ισραηλινή συμφιλίωση. Όταν τα Εμιράτα ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να συνάψουν διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, η Τουρκία κατηγόρησε αυτήν τη συμφωνία και απείλησε να αποσύρει τον πρέσβη της από το Αμπού Ντάμπι.

Περαιτέρω σφίγγοντας τον κλοιό των αντιπάλων της Τουρκίας, τα ΗΑΕ προσκλήθηκαν από την Αίγυπτο να συμμετάσχουν στο Φόρουμ για το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου, στο οποίο επίσης συμμετέχει το Ισραήλ, η Ελλάδα και η Κύπρος. Αναφέρθηκε επίσης από τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ότι ο τελευταίος πρέσβης του Ισραήλ στην Τουρκία, ο Eitan Na’eh, θα ηγηθεί της προσωρινής διπλωματικής αντιπροσωπείας του Ισραήλ στο Αμπού Ντάμπι.

Τέλος, η εκλογή του Τζο Μπάιντεν ως επόμενου προέδρου των ΗΠΑ ήταν αυτή που έκανε την Τουρκία να κινηθεί επειγόντως για να αποφύγει την αυξανόμενη απομόνωσή της. Ο Μπάιντεν ήταν επικριτικός προς την Τουρκία κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του, είναι γνωστός υποστηρικτής του Ισραήλ και ενέκρινε τις “Συμφωνίες του Αβραάμ” σε ένα σπάνιο σημάδι συμφωνίας με τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.

Με βάση τα παραπάνω, η προσέγγιση της Τουρκίας με το Ισραήλ μπορεί να είναι μεταξύ των καλύτερων επιλογών της για να ξεφύγει από την περικύκλωση και την απομόνωσή της. Ακόμα και αν παραμένουν οι αντίθετες πολιτικές σε πολλά θέματα, το Ισραήλ και η Τουρκία υποστήριξαν μαζί πλήρως το Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο  που έγινε για την ανάκτηση της αμφισβητούμενης περιοχής του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από την Αρμενία. Ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ilham Aliyev φέρεται να εργάζεται ως διαμεσολαβητής μεταξύ των δύο συμμάχων του για να τους φέρει στο ίδιο τραπέζι.

Τα τουρκικά και ισραηλινά συμφέροντα συναντώνται επίσης στη Συρία, όπου και οι δύο χώρες αντιτίθενται στις πολιτικές του Ιράν εκεί.

Αυτό που θα μπορούσε επίσης να είναι μια ακτίνα ελπίδας για την Άγκυρα, είναι το γεγονός ότι η ισραηλινή κοινή γνώμη στρέφεται προς τη βελτίωση των σχέσεων με την Τουκρία και είναι υπέρ της τήρησης ουδετερότητας στην ανατολική Μεσόγειο.

Στο Δείκτη Εξωτερικής Πολιτικής του Ινστιτούτου Mitvim που μετρά τη στάση της κοινής γνώμης σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, το 57% των Ισραηλινών που ρωτήθηκαν δήλωσαν ότι θέλουν καλύτερες σχέσεις με την Τουρκία και 44 δήλωσαν ότι πιστεύουν ότι το Ισραήλ πρέπει να αποφύγει να πάρει θέση στη διαμάχη της Τουρκίας με την Ελλάδα και την Κύπρο.

Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο είναι το οικονομικό θέμα. Σύμφωνα με στοιχεία του Τουρκικού Στατιστικού Ινστιτούτου, το Ισραήλ παραμένει ο δέκατος μεγαλύτερος εταίρος εξαγωγών της Τουρκίας και το εμπόριο αυξήθηκε κατά 4% τον τελευταίο χρόνο παρά την πανδημία COVID-19.

Ο Μεσούτ Κασίν, βοηθός εξωτερικής πολιτικής στον Ερντογάν, είπε επίσης σε συνέντευξή του στη Φωνή της Αμερικής ότι η Τουρκία θα ενδιαφερόταν να αποκαταστήσει αυτό που κάποτε ήταν πυλώνας στην προηγούμενη φιλία τους, το εμπόριο όπλων. “Η Τουρκία αγόρασε πολλά όπλα από το Ισραήλ. Μπορούμε να το κανονίσουμε ξανά”, είπε στον VoA. “Οι αμυντικές βιομηχανίες της Τουρκίας και του Ισραήλ μπορούν να προχωρήσουν μαζί.”

Ο Δρ Gallia Lindenstrauss, ανώτερος συνεργάτης του Ινστιτούτου Μελετών Εθνικής Ασφάλειας (INSS) στο Τελ Αβίβ, προηγουμένως είχε πει στο Ahval ότι οι αμυντικοί δεσμοί των δύο χωρών ήταν τόσο βαθείς, που το Ισραήλ έπρεπε να βρει πολλούς άλλους εταίρους εξαγωγών όπλων, για να αντισταθμίσει την απώλεια της Τουρκίας.

Αν δεν ήταν η ισραηλινή τεχνολογία, η Τουρκία δεν θα ήταν σε θέση να ξεκινήσει το περίφημο πλέον πρόγραμμα ένοπλων drones, μετά από την αποτυχία της να αποκτήσει την απαραίτητη τεχνολογία από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ανεξάρτητα από αυτές τις δηλώσεις, πράξεις είναι αυτές που θα καθορίσουν πραγματικά εάν το Ισραήλ θα αποδεχτεί οποιοδήποτε κλαδί ελιάς από την Τουρκία. Ένας Ισραηλινός αξιωματούχος χαρακτήρισε τον Ερντογάν ως ιδιαίτερα αναξιόπιστο και επέμεινε να δει στην πράξη ενέργειες από την Άγκυρα.

Ένας τομέας που θα μπορούσε να επηρεάσει τησ τάση του Ισραήλ σε μεγάλο βαθμό, θα ήταν οι στρατιωτικές δραστηριότητες της παλαιστινιακής ομάδας Χαμάς, της οποίας η μακρά ιστορία λειτουργίας στο τουρκικό έδαφος παραμένει αγκάθι στις σχέσεις με το Ισραήλ. Η Χαμάς θεωρείται από την Άγκυρα ως νόμιμος πολιτικός παράγοντας, ενώ έχει χαρακτηριστέι ως τρομοκρατική ομάδα από το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το Ισραήλ κατηγορεί την Τουρκία ότι η Χαμάς σχεδιάζει στο έδαφος της Τουκρίας στρατιωτικές δραστηριότητες εναντίον του Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων στον κυβερνοχώρο και καλεί συνεχώς τις τουρκικές αρχές να το ελέγξουν, με περιορισμένο αποτέλεσμα. Ίσως το μεγαλύτερο αγκάθι για το Ισραήλ προέκυψε από μια αναφορά ότι η Τουρκία παραχώρησε υπηκοότητα σε αρκετούς ανώτερους αξιωματούχους της Χαμάς, με την ηγεσία της οποίας συναντήθηκε ο Ερντογάν τον Αύγουστο, προκαλώντας την οργή τόσο του Τελ Αβίβ όσο και της Ουάσιγκτον.

Υπάρχουν κάποιες υποδείξεις ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να αποσύρει την τουρκική υποστήριξη προς τη Χαμάς με αντάλλαγμα τις καλύτερες σχέσεις με το Ισραήλ.

Σύμφωνα με μια έκθεση, ο κορυφαίος σύμβουλος του Ερντογάν για την εξωτερική πολιτική Ιμπραήμ Καλίν είπε στους Ευρωπαίους ομολόγους του στις Βρυξέλλες ότι η Άγκυρα μπορεί να αποτρέψει τις στρατιωτικές δραστηριότητες της Χαμάς, όπως έκανε προηγουμένως, όταν συνέλαβε έναν από τους στρατιωτικούς ηγέτες της, Σαλέχ αλ-Αρούρι, το 2015 από την Κωνσταντινούπολη.

Ο Lindenstrauss, ο εμπειρογνώμονας του INSS, δεν πιστεύει ότι η στήριξη της Τουρκίας στη Χαμάς είναι κάτι πρόσκαιρο στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας.

«Η πολιτική υποστήριξη της Τουρκίας προς τη Χαμάς υπήρξε συνεπής από το 2006 και δεν βλέπω την Άγκυρα να αλλάζει πορεία επί του θέματος», είπε στην Ahval και πρόσθεσε: «Εάν η Άγκυρα θέλει να δείξει μια πιο μετριοπαθή στάση» η διακοπή της τρομοκρατικής δραστηριότητας της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ ή στη Δυτική Όχθη «θα ήταν καλό σημείο εκκίνησης».

Ο συνταξιούχος πρέσβης Liel συμμερίζεται την άποψη ότι επιθυμεί οποιαδήποτε σημαντική δράση από την Τουρκία εναντίον της Χαμάς, προσθέτοντας ότι η συνεχιζόμενη παρουσία της στην Τουρκία μπορεί να μην αλλάξει καν τη στάση του Ισραήλ έναντι του πρώην εταίρου της.

«Δεν πιστεύω ότι σε αυτό το στάδιο η μείωση της υποστήριξης στη Χαμάς θα κάνει τη διαφορά. Το επίπεδο δυσπιστίας φαίνεται πολύ υψηλό », παρατήρησε ο Liel.

Πηγή: ahvalnews.com