του Abdullah Bozkurt/ Stockholm

O Hasan Murat Mercan, ισλαμιστής που συσχετίζεται με το Ιρανικό καθεστώς και έχει επαφές με το ριζοσπαστικό Ίδρυμα Ελευθεριών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (İnsan Hak ve Hürriyetleri ve İnsani Yardım Vakfı), ορίστηκε από τον Ερντογάν ως πρέσβης της Τουρκίας στις ΗΠΑ· μια κίνηση που σηματοδοτεί το πλάνο του Τούρκου προέδρου να ασκήσει επιρροή στη Μουσουλμανική κοινότητα της Αμερικής.

Ο Mercan, ο οποίος δεν είναι διπλωμάτης καριέρας, έχει διατελέσει πρέσβης της Τουρκίας στην Ιαπωνία από το Νοέμβριο του 2017, ενώ νωρίτερα είχε τη θέση του Αναπληρωτή Υπουργού Ενέργειας και την προεδρία της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων του τουρκικού κοινοβουλίου. Ο Τούρκος πρόεδρος ελπίζει στην επιτυχή  «εργαλειοποίηση» του Mercan, ως μέσο δικτύωσης με την κυβέρνηση Biden· ρόλο που ο νέος Τούρκος πρέσβης έπαιξε και στο παρελθόν, κατά τη διάρκεια της θητείας του ως πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων επί Ομπάμα.

Στο πλαίσιο μιας μυστικής έρευνας, το όνομα του Τούρκου αξιωματούχου συμπεριλαμβάνεται στο φάκελο για τη δραστηριότητα Ιρανικών Υπηρεσιών στην Τουρκία. Η αναφορά της έρευνας υποστηρίζει ότι ο Mercan προωθεί μια κρυφή Ισλαμική ατζέντα και ότι παριστάνει ότι συνεργάζεται με τους Δυτικούς συμμάχους, ενώ στην πραγματικότητα είναι μεγάλος υποστηρικτής του Ιράν. Η έρευνα αυτή, αναφέρεται στο περιεχόμενο ιδιωτικών συζητήσεων που είχε ο Mercan με πολλούς ανθρώπους, σε καφετέρια-στέκι αξιωματούχων στην Άγκυρα.

«Η υπογραφή στη Λισσαβώνα δεν είναι το τέλος του κόσμου. Υπογράψαμε τους γενικούς κανόνες, ωστόσο θα υπάρξουν παρεμβάσεις κατά τη διάρκεια της ολοκλήρωσης της διαδικασίας. Θα υπάρξει βέτο και αυτό θα είναι προς όφελος του Ιράν. Η Τουρκία έπρεπε να υπογράψει για να ξεφορτωθεί την πίεση», έλεγε εμπιστευτικά στους συνομιλητές του.

Αναφερόταν στο Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης που πρόκειται να αναπτυχθεί στην περιοχή του Kürecik, ως μέρος του αμυντικού συστήματος του ΝΑΤΟ. Η κυβέρνηση Ερντογάν έδωσε το «πράσινο φως» για την κίνηση αυτή (έστω κι αν δεν ήθελε), κατά τη διάρκεια της διάσκεψης του ΝΑΤΟ στη Λισσαβώνα, στην οποία όλα τα μέλη ενέκριναν το στρατηγικό πλάνο για τη δημιουργία ενός αμυντικού συστήματος κατά βαλλιστικών πυραύλων.

Ο Mercan, ο οποίος τότε είχε το αξίωμα του προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων, ήταν άνθρωπος-κλειδί στη διακυβέρνηση του ΑΚΡ, καθώς συνεισέφερε στη διαμόρφωση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Ο Ερντογάν, ο Mercan και άλλοι ισλαμιστές, διαβεβαίωναν το Ιράν ότι η δράση του ΝΑΤΟ θα εξουδετερωνόταν και δεν θα καθιστούσε απειλή κατά της Τεχεράνης.

«Μας πίεσαν μιλώντας για μία “μεταβολή αξόνων” (αναφερόμενος στην περίοδο που η Τουρκία κατηγορήθηκε για την αποστασιοποίησή της από τη συμμαχία). Είναι προς όφελος του Ιράν, της Τουρκίας και των άλλων γειτόνων μας να μην απεμπλακούμε τελείως από το ΝΑΤΟ» δήλωσε ο Mercan, υπονοώντας ότι μπορούν να πετύχουν περισσότερα μέσα από τη συμμαχία.

«Ωστόσο, πρέπει να γνωρίζουμε αυτό: Η Τουρκία δεν έχει ακόμα τη δυνατότητα να ανταγωνιστεί το ΝΑΤΟ οικονομικά ή πολιτικά, αλλά (το ΝΑΤΟ)  δεν μας κατευθύνει με την ίδια ευκολία με την οποία το έκανε 10 ή 20 χρόνια πριν», συμπλήρωσε, ενώ επιβεβαίωσε ότι ο Ερντογάν και ο τότε Υπουργός Εξωτερικών, Ahmet Davutoğlu,είχαν την ίδια άποψη.

 Τα παραπάνω σχόλια του Mercan προς τους Ιρανούς αξιωματούχους ήταν καταγεγραμμένα σε USB stick, το οποίο παραδόθηκε στις αρχές από τη σύζυγο του Hüseyin Avni Yazıcıoğlu, Τούρκου που καταδικάστηκε και φυλακίστηκε ως κατηγορούμενος για συμμετοχή σε παράνομες ενέργειες εκ μέρους του Ιράν. Το 2010, η σύζυγος του Yazıcıoğlu, Kamile, άρχισε να συνεργάζεται κρυφά με τις ερευνητικές αρχές. Παρέδωσε πολλά έγγραφα στην αστυνομία, τα οποία αργότερα χρησιμοποιήθηκαν ως ενοχοποιητικά στοιχεία στην υπόθεση κατά ιρανικών θυλάκων στην Τουρκία.

Το περιεχόμενο των εγγράφων συζητήθηκε σε δικαστική ακρόαση στις 8 Φεβρουαρίου 2018, κατά την οποία ο επικεφαλής των ερευνητικών αρχών ανέλυσε λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο αποκτήθηκαν, στο πλαίσιο της έρευνας για τη δράση του Ιρανικού δικτύου στην Τουρκία, το οποίο είναι γνωστό και ως Selam Tevhid. Ο αρχηγός της αστυνομίας, Ensar Doğan,  δήλωσε στους δικαστές ότι οι πληροφορίες που αποσπάστηκαν από το USB στο φάκελο των στοιχείων, είναι διασταυρωμένες και από άλλες πηγές. Έπειτα ασφαλίστηκαν και υπέστησαν επεξεργασία σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα, υπό την επίβλεψη εισαγγελέα.

Ο Mercan ήταν ένας από τους βασικούς νομοθέτες που παρείχαν πολιτική κάλυψη στους τζιχαντιστές του ΙΗΗ, οργάνωση που έχει δεσμούς με την Αλ-Κάιντα και παρέχει υπηρεσίες μεταφοράς (και κατά περίπτωση οπλισμού) σε ομάδες τζιχαντιστών σε όλο τον κόσμο. Ο ίδιος συμμετείχε στο Viva Palestine, μια επιχείρηση παροχής βοήθειας οργανωμένη από τον ΙΗΗ. Σημειώνεται ότι, κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, ακτιβιστές (ανάμεσά τους και ο Mercan) συγκρούστηκαν με την αιγυπτιακή αστυνομία στην προσπάθεια τους να πάνε από το λιμάνι του El Arish(Βόρειο Σινά) στη Γάζα, έπειτα από άρνηση τους να ακολουθήσουν την εναλλακτική διαδρομή που πρότειναν οι αιγυπτιακές αρχές.

Ένας από τους συμμετέχοντες, ο Abdülkadir Tahiroğlu, δήλωσε αργότερα στα τουρκικά media ότι ήταν έτοιμοι να κηρύξουν πόλεμο κατά της αιγυπτιακής αστυνομίας και ότι ο πρόεδρος του ΙΗΗ, Bülent Yildirim, ορκίστηκε να πολεμήσει μέχρι θανάτου. Οι περίπου 500 ακτιβιστές από σχεδόν 17 χώρες, κρατήσανε ακόμα και ομήρους κάποιους Αιγύπτιους αστυνομικούς. Την τελευταία στιγμή επετεύχθη συμβιβασμός και αποφεύχθηκαν οι περαιτέρω συμπλοκές και μια πιθανή αιματοχυσία.  

Ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Mahmoud Abbas, αποκάλεσε την αποστολή προπαγάνδα της Χαμάς και δήλωσε ότι θα έκανε κακό στους πολύτιμους δεσμούς της Τουρκίας με το Κάιρο. Οι αιγυπτιακές αρχές ήταν προβληματισμένες από την πολεμικότητα των ακτιβιστών και φοβήθηκαν πιθανή υπονόμευση των συμφωνηθέντων Αιγύπτου-Ισραήλ . Ο συμβιβασμός επέτρεψε την είσοδο του Mercan με την τουρκική αντιπροσωπεία στη Γάζα, όπου και συναντήθηκαν με αξιωματούχους της Χαμάς, ανάμεσά τους και ο ηγέτης Ismail Haniyeh.

Σε μια άλλη περίπτωση, μετά τη σύλληψη του ιδρυτή του ΙΗΗ, İzzet Şahin, σε μπλόκο στη Βηθλεέμ από Ισραηλινές αρχές στις 27/4 του 2010, ο Mercan κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια ώστε να εξασφαλίσει την απελευθέρωσή του.

Παραμένει να δούμε το κατά πόσο ο Mercan, έχοντας τέτοιο ιστορικό, θα μπορέσει να κατευθύνει την Ουάσιγκτον προς μια πορεία, η οποία ευνοεί το αφεντικό του και τις προβληματικές Αμερικανο-τουρκικές σχέσεις.

Μετάφραση: Νίκος Χριστοφορίδης

Πηγή: nordicmonitor.com