Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης

Με βάση τις εξελίξεις, που εσχάτως έλαβαν χώραν στην κατεχόμενη περιοχή της Κύπρου και το διακηρυγμένο αίτημα της νέας τουρκοκυπριακής ηγεσίας για λύση του Κυπριακού διά συνομοσπονδιακής δομής, δηλαδή της αναγνώρισης του κατεχόμενου τμήματος ως ανεξάρτητης κρατικής οντότητας, ισότιμης με την Κυπριακή Δημοκρατία, το ζήτημα της επίλυσης του Κυπριακού, το οποίο συνιστά μαζί με το Παλαιστινιακό, ένα από τα αρχαιότερα και πλέον δυσεπίλυτα προβλήματα της διεθνούς κοινότητας, «παραπέμπει» σε καινοφανείς εν προκειμένω διαδικασίες.

Το διαμορφούμενο σκηνικό του Κυπριακού ανατρέπει τις μέχρι τούδε υφιστάμενες διαδικασίες άκαρπης διαπραγμάτευσης περί λύσης Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, μεταβαλλόμενο σε μια συνθήκη όπου σύμφωνα με την τουρκική οπτική, ένα κράτος, υποκείμενο διεθνούς δικαίου, μέλος της ΕΕ και του ΟΗΕ και του οποίου το βόρειο τμήμα κατέχεται, καλείται εν προκειμένω να διαπραγματευθεί αναγνωρίζοντας την κατοχή, τον εποικισμό και τα συναφή εγκλήματα πολέμου ως νομιμότητα οδηγούμενο κατά ταύτα στη διάλυση της παρούσης πολιτειακής δομής, συντελώντας στην οικοδόμηση μιας νέας, αγνώστου διάρθρωσης συνομοσπονδιακής εν προκειμένω κρατικής υπόστασης.

Το παραπάνω πλαίσιο παραπέμπει σε ένα πρωτάκουστο σκηνικό στην ιστορία της διεθνούς πολιτικής, που επιδεικνύει συναφείς ομοιότητες, τηρουμένων των αναλογιών, με την περιβόητη Συμφωνία του Μονάχου του 1938 μεταξύ Αδόλφου Χίτλερ και Νέβιλ Τσάμπερλεν, όπου ο αδικοπραγών, συναινούσης της άλλης πλευράς, επιβραβεύθηκε.

Η απάντηση της ελληνικής πλευράς, με τη Λευκωσία να φέρει το βάρος των αποφάσεων και την Αθήνα να «συμπορεύεται» απούσα, αντιτείνει ένα πολιτικό κάλεσμα για επαναφορά της Άγκυρας και της τουρκοκυπριακής κοινότητας στο εκφυλισμένο πλαίσιο διαπραγμάτευσης περί Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, επιδιώκοντας από κεκτημένη ταχύτητα να επιδείξει στη διεθνή κοινότητα ένα πρόσωπο διεθνούς νομιμοφροσύνης ως προς το παλαιόθεν υφιστάμενο πλαίσιο επίλυσης του Κυπριακού.

Πρέπει εν προκειμένω να υπογραμμίσει κανείς πως η κυπριακή Κυβέρνηση, σε συνεργασία και με την Αθήνα, έχοντας εκ των πραγμάτων ως δεδομένο το γεγονός της συμμετοχής της Κύπρου στην ΕΕ ως υποκείμενο διεθνούς δικαίου, θα έπρεπε προ πολλού να είχε επανατοποθετήσει τη θέση της Κύπρου και του κυπριακού προβλήματος ως υπόθεση που να βασίζεται στους κανόνες του διεθνούς δικαίου και του ευρωπαϊκού κεκτημένου και επί αυτής της βάσεως και μόνο να διεκδικείται στη διεθνή κοινότητα, τους φορείς και τους θεσμούς του διεθνούς παράγοντα η επίλυση του προβλήματος.

Αυτό θα συνιστούσε μια πορεία αληθούς νομιμότητας και προοπτικής βιωσιμότητας για το κυπριακό κράτος, όπερ πρέπει σήμερα να αποτελέσει επίσημη στρατηγική στόχευση Ελλάδας και Κύπρου, που να διαπνέει καθοδηγητικά όλες τις κυβερνήσεις και το πολιτικό σύστημα εν τω συνόλω του στο παρόν και στο μέλλον.

Ως εκ τούτου και σύμφωνα με τα ανωτέρω, η ελληνική απάντηση στη θέση της Τουρκίας περί συνομοσπονδίας, που εν προκειμένω σημαίνει δύο ανεξάρτητες κρατικές δομές με μια χαλαρή κεντρική διεθνή εκπροσώπηση, οφείλει να προδιαγράφει πλαίσιο λύσης που να ενστερνίζεται εν τοις πράγμασι το κράτος δικαίου, τη δημοκρατική αρχή, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες, που αποτελούν και τον θεμέλιο λίθο της ευρωπαϊκής πολιτικής κουλτούρας και πολιτειακής διαδρομής κρατών.

Όσο και αν το ανωτέρω πλαίσιο δείχνει να είναι απόμακρο από τις εν εξελίξει υφιστάμενες πολιτικές πραγματικότητες στην Κύπρο, οι οποίες εδώ και δεκαετίες διαμορφώνονται από την τουρκική αναθεωρητική επιθετικότητα, εντούτοις καθίσταται ως conditio sine qua non, επιβεβλημένη κατά ταύτα αναγκαιότητα συνολικής αναθεώρησης της μέχρι τούδε πολιτικής Αθηνών και Λευκωσίας.

*Ομότιμος Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Σημερινή