Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου να συνεχίσει την πολιτική αναβολής των κυρώσεων εις βάρος της Τουρκίας εξαιτίας των δραστηριοτήτων της στην Ανατολική Μεσόγειο είναι απογοητευτική, αν και όχι εντελώς αναπάντεχη, εξέλιξη για την Ελλάδα. Ακόμη και το ύφος του τελικού σχεδίου συμπερασμάτων του Συμβουλίου απείχε πολύ από τις εκφράσεις αλληλεγγύης που περίμενε η Αθήνα. Η σημασία της Τουρκίας για πολλές χώρες-μέλη της Ε.Ε. ως εμπορικού εταίρου και ο ρόλος της στους κόλπους του ΝΑΤΟ, μεταξύ άλλων γνωστών λόγων, ενίσχυσαν την απροθυμία των κρατών αυτών να απομακρύνουν την Αγκυρα. Η Τουρκία είναι σοβαρός παράγοντας στρατηγικής σημασίας στη Μεσόγειο. Μια επιτυχημένη λύση που θα βασίζεται τόσο στο διεθνές δίκαιο όσο και στη Realpolitik ασφαλώς θα ευνοούσε όλες τις πλευρές. Η Ελλάδα είναι ωστόσο επίσης ανερχόμενη δύναμη στην Aνατολική Μεσόγειο, αλλά η αναγνώριση της σημασίας της ενδέχεται να προϋποθέτει την αλλαγή παραδείγματος στους κόλπους της Ε.Ε. 

Η Ελλάδα είναι ένας από τους ανερχόμενους παίκτες της ηπειρωτικής Ευρώπης στο πλαίσιο της νέας συνδεσιμότητας στη Μεσόγειο τον 21ο αιώνα και της εμφάνισης νέων ενεργειακών δρόμων και συγκοινωνιακών διαδρόμων που συνδέουν την Ευρώπη, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Δύο παραδείγματα επιγραμματικά αρκούν για να επιβεβαιώσουν την άποψη αυτή. Η Ελλάδα είναι ο ευρασιατικός διασυνδέτης από το Ισραήλ και ο ευρωαφρικανικός διασυνδέτης από την Αίγυπτο. Ενώ η Ιταλία κατασκευάζει έναν διασυνδέτη μεγέθους 0.6 GW  από την Αλγερία και την Τυνησία προς την ιταλική χερσόνησο μέσω Σικελίας, οι ευρασιατικοί και ευρωαφρικανοί διασυνδέτες που θα φτάσουν στην Ελλάδα μέσω Κύπρου και Κρήτης θα έχουν από κοινού χωρητικότητα 4 GW, πολύ μεγαλύτερη δηλαδή από το ιταλικό σχέδιο. Αυτά τα έργα παρέχουν στην Ελλάδα έναν ζωτικής σημασίας ρόλο στον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης, αφού η Ε.Ε. αναζητάει τρόπους μετάβασης στην ηλεκτροκίνηση, στην παραγωγή υδρογόνου και ηλεκτρικής ενέργειας από πράσινες πηγές ενέργειας.  

Το τεράστιο λιμάνι του Πειραιά σε συνεργασία με τα μεσογειακά λιμάνια της Αιγύπτου, που επεκτείνονται, έχει αναδειχθεί σε κόμβο ενός από τους στρατηγικότερους εμπορικούς διαδρόμους της Μεσογείου. Με την ολοκλήρωση της εμπορικής διασύνδεσης των αναπτυσσόμενων οικονομιών της Αφρικής, από τα ανατολικά ώς την Αίγυπτο, τη σιδηροδρομική γραμμή από τον Πειραιά στις μεγάλες αγορές και τα βιομηχανικά κέντρα της Αυστρίας, της Τσεχίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας, η Ελλάδα θα βρεθεί στο επίκεντρο του διαδρόμου από την Ανατολική Αφρική προς την Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη μέσω Ανατολικής Μεσογείου. Η Ελλάδα έχει επίσης ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην επικοινωνία της με τη Μέση Ανατολή, εμβαθύνοντας τις σχέσεις με το Ισραήλ και ενισχύοντας ταυτόχρονα τους δεσμούς της με τον αραβικό κόσμο, ειδικά τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία. Οι νέες εμπορικές σχέσεις της Ελλάδας συνοδεύονται από σημαντική ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Με τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο του κόσμου, η Ελλάδα έχει παίξει επί μακρόν ρόλο στη σύνδεση της Μεσογείου. Τώρα όμως που η Ελλάδα προβάλλει ως μία από τις πλέον ανερχόμενες διαμεσογειακές δυνάμεις της Ε.Ε., η Ευρώπη καλείται να προχωρήσει σε αλλαγή παραδείγματος στρατηγικής σημασίας, αφού θα πρέπει να ανησυχεί κατά πόσον θα μπορούσε να αποξενώσει την Ελλάδα. 
 
* Ο καθηγητής Michaël Tanchum διδάσκει διεθνείς σχέσεις στη Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή στο Πανεπιστήμιο της Ναβάρα στην Ισπανία και είναι στέλεχος του αυστριακού Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Ασφάλειας (ΑΙΕS). 

Καθημερινή