Η Ελλάδα, ούσα μια χώρα απαράμιλλου ιστορικού παρελθόντος και με δρώσα ενεργό παρουσία στον σύγχρονο κόσμο των κρατών, είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει πολιτικές συναφείς προς το δίκαιο και τους όρους επιβίωσης λαού, έθνους και κράτους, όπως συνάδουν σε κάθε σύγχρονη πολιτειακή οντότητα του δυτικού κόσμου, της Ευρώπης δε όλως ιδιαιτέρως, όπερ και παραπέμπουν, όχι μόνο στην υπεράσπιση εθνικής κυριαρχίας, αλλά και στην ικανότητα διαφύλαξης και περαιτέρω προβολής κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Στη σύγχρονη εποχή, όπου το δίπολο των διεθνών ισορροπιών κατέρρευσε προ πολλού εν τοις πράγμασι και με την περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου να βρίσκεται εσχάτως υπό συνθήκες τουρκικής αναθεωρητικής στρατηγικής στο όνομα ενός νεο-οθωμανικού μεγαλείου, η Ελλάδα υφιστάμενη πλέον διά γυμνού οφθαλμού και σε αναθεωρητικό υπόβαθρο την τουρκική επιθετικότητα, οφείλει ευρισκόμενη σε αναζήτηση στρατηγικής, να επιλέξει εκείνες τις τακτικές και στρατηγικές κινήσεις, που μπορούν να ανακόψουν και να ενταφιάσουν την τουρκική επιθετικότητα.

Ούσα παλαιόθεν αναπόσπαστο μέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, η Αθήνα μεταβάλλεται εσχάτως, εκούσα άκουσα, σε αδύναμο κρίκο, υφιστάμενη πιέσεις από το ΝΑΤΟ, πρωτίστως δε από τον γερμανικό παράγοντα, για να υποχωρήσει έναντι της Τουρκίας, προκειμένου να διαφυλαχθεί η νοτιοανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας.

Η παραπάνω συνθήκη υφίσταται, όχι μόνο λόγω της ιδιαίτερης σπουδαιότητας του ρόλου της Τουρκίας για το ΝΑΤΟ, αλλά και διότι η Ελλάδα εμπέδωσε και εκπέμπει την παράσταση προς τρίτους πως οι ηγεσίες της χώρας είναι επιρρεπείς προς υποχωρήσεις, εφόσον ασκηθούν οι σχετικές ισχυρές πιέσεις του διεθνούς παράγοντα.

Σε αντιδιαστολή, η Τουρκία εκπέμπει εδώ και δεκαετίες την εικόνα του αδικοπραγούντος μεν, ανυποχώρητου δε. Επομένως, ο διεθνής παράγων στρέφεται, όχι μόνο τώρα, αλλά και στο παρελθόν, προς τον ευάλωτο, ως τον προσλαμβάνουν, κρίκο της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης και δη την Αθήνα.

Υπογραμμίζεται πως η παραπάνω αντίληψη καθιερώθηκε κυρίως από την εποχή του κοινού ανακοινωθέντος της Συμφωνίας της Μαδρίτης, όταν η Ελλάδα απεδέχθη την ύπαρξη ζωτικών συμφερόντων της Τουρκίας στο Αιγαίο. Έκτοτε, παρά τα κατά καιρούς επελθόντα εγχειρήματα αποτίναξης τού κατά τα ανωτέρω ιστορικά αρνητικού ρόλου, η χώρα πορεύεται προσαρμοζόμενη κατά προτεραιότητα στο διεθνές περιβάλλον ασφάλειας και διεθνούς πολιτικής.

Η Τουρκία σήμερα, όπως και ιστορικά το πράττει, δοκίμασε στη μεσογειακή λεκάνη το ελληνικό σύστημα αποτρεπτικής ισχύος, σε αργούς, κλιμακούμενους δε βηματισμούς, διαπιστώνοντας ότι, παρά την πραγματική διάσταση ενός αξιόμαχου στρατεύματος, εντούτοις η πολιτική βούληση εκδήλωσης αποφασιστικότητας από μέρους των Αθηνών, δεν διεκρίθη να είναι, στην τουρκική οπτική, αρκούντως και αξιοπίστως ισχυρή.

Τούτο οικοδομεί συνθήκες ενδυνάμωσης της εν τοις πράγμασι εκδηλούμενης τουρκικής αναθεωρητικής πολιτικής, καθώς οι περαιτέρω κινήσεις της Τουρκίας στην περιοχή, είτε τούτες αφορούν σε θαλάσσιες έρευνες είτε σε γεωτρήσεις, συνδέονται άρρηκτα με την προσλαμβάνουσα πεποίθηση της Άγκυρας ως προς την αποφασιστικότητα της ελληνικής πλευράς να λειτουργήσει αποτρεπτικά, υπερασπιζόμενη εθνικό χώρο, ιστορία και πολιτισμό.

Εν κατακλείδι, οφείλουμε να υπενθυμίσουμε τη διαπίστωση που παράγεται από την ανάλυση του ιστορικού παρελθόντος του τουρκικού χώρου ως πολιτικού συστήματος, πως η Άγκυρα ουδόλως διατίθεται να προχωρήσει σε κινήσεις εμπεριέχουσες ρίσκο πολιτικής, φοβούμενη πως οποιαδήποτε μικρή ή μεγάλη ήττα σε μια ενδεχόμενη ελληνοτουρκική σύγκρουση, θα οδηγήσει σε κατάρρευση του διαχρονικά εύθραυστου πολιτικού της συστήματος.

*Ομότιμος Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Σημερινή