Burak Bekdil

Λόγω κυρίως ενός συνδυασμού υπερβολικά φιλόδοξων πολιτικών στόχων, ενός διεκδικητικού νεο-οθωμανισμού, μία νέα σκληρή δύναμη που προωθεί την πολιτική της μέσω σκληρής και ήπιας ισχύος, η Τουρκία, έχει γίνει η μόνη χώρα στη σύγχρονη ιστορία που έχει επίσημα τιμωρηθεί από την Ρωσία, την ΕΕ και τις ΗΠΑ – σε λιγότερο από πέντε χρόνια.

Αυτό συμβαίνει σε μια εποχή που η οικονομία της Τουρκίας είναι εύθραυστη λόγω των θεμελιωδών ανισορροπιών του ισοζυγίου πληρωμών, των διψήφιων επιτοκίων και του πληθωρισμού, της ανερχόμενης ανεργίας και ενός δημόσιου θησαυροφυλακίου, τα οποία έχουν επιδεινωθεί από την πανδημία COVID-19 . Τα καθαρά αποθέματα ξένων νομισμάτων της τουρκικής κεντρικής τράπεζας βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο όλων των εποχών, ενώ η τουρκική λίρα έχει χάσει το 30% της αξίας της κατά τη διάρκεια του 2020.

Οι ρωσικές κυρώσεις ήρθαν στις αρχές του 2016, λίγο μετά την πτώση ενός ρωσικού μαχητικού Su-24 στα σύνορα της Τουρκίας με τη Συρία, βάσει του ισχυρισμού ότι το ρωσικό αεροσκάφος είχε παραβιάσει τον τουρκικό εναέριο χώρο. Μέσα σε έξι μήνες, οι κυρώσεις είχαν κοστίσει στην τουρκική οικονομία δισεκατομμύρια δολάρια σε απώλειες εξαγωγών και μείωση 90% στις αφίξεις τουριστών της Ρωσίας στην Τουρκία. Ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν συμφώνησε να άρει σταδιακά τις κυρώσεις όταν ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν του ζήτησε συγγνώμη επίσημα τον Ιούνιο του 2016 – έξι μήνες μετά την απειλή ότι «η Τουρκία θα καταρρίψει κάθε ξένο αεροσκάφος που παραβιάζει τον τουρκικό εναέριο χώρο». Η συγγνώμη του Ερντογάν ήρθε επίσης με μια σιωπηρή υποστήριξη της ρωσικής επιρροής στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας.

Πέντε χρόνια μετά από την κατάρριψη του Ρωσικού Su-24, ο Ερντογάν προκάλεσε τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιβάλουν κυρώσεις στη χώρα του. «Όποιες κι αν είναι οι κυρώσεις σου, μην αργείς», είπε ο Ερντογάν ως απάντηση στην αβεβαιότητα σχετικά με τις πιθανές κυρώσεις που εξετάζει η Ουάσινγκτον ως αντίποινα για την αγορά της ρωσικής αντι-αεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας S-400 από την Άγκυρα και για παράκαμψη των αμερικανικών κυρώσεων στο Ιράν μέσω τουρκικής κρατικής τράπεζας.

Ο εκλεγμένος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θα επιλέξει – εάν αποφασίσει να επικαλεστεί τον νόμο για την αντιπαράθεση των αντιπάλων της Αμερικής μέσω του νόμου (CAATSA) – από ένα μενού οικονομικών κυρώσεων στην Τουρκία. (Παρόλο που ο Πρόεδρος Τραμπ έχει καθυστερήσει την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία βάσει της CAATSA, η τελική έκδοση του ετήσιου νομοσχεδίου αμυντικής πολιτικής που πρέπει να ψηφιστεί στις 4 Δεκεμβρίου αναθέτει στον Πρόεδρο των ΗΠΑ να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία για την απόκτηση του συστήματος S-400.).

Η απειλή των κυρώσεων της ΕΕ εναντίον της Τουρκίας βρίσκεται ήδη στο τραπέζι – και ανεξάρτητα από το πώς συμπεριφέρθηκαν οι ηγέτες της ΕΕ στη σύνοδο κορυφής τους στις 10-11 Δεκεμβρίου, οι κυρώσεις της ΕΕ εναντίον της Τουρκίας θα παραμείνουν μια επιλογή για το προβλέψιμο μέλλον. Η εχθρική ατμόσφαιρα μεταξύ Άγκυρας και Βρυξελλών και πιθανή κλιμάκωση σε διάφορες ”συγκρούσεις” είναι πολύ πραγματική για να επιτρέψει στην ΕΕ να ρίξει εντελώς την κάρτα των κυρώσεων. Μέχρι πρόσφατα, ήταν το εκθετικά διευρυνόμενο χάσμα της δημοκρατικής κουλτούρας που σταμάτησε αποτελεσματικά τις ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ.

Τώρα τα προβλήματα είναι ένα ακόμη ευρύτερο δημοκρατικό έλλειμμα. η κυπριακή διαμάχη, η οποία συνδέεται με τη σύγκρουση για την εξερεύνηση υδρογονανθράκων στο διαχωρισμένο νησί · στρατιωτικές και πολιτικές συγκρούσεις με την Ελλάδα · και μια πρόσφατη «μίνι σύγκρουση πολιτισμών» μεταξύ της Άγκυρας και του Παρισιού. Πιο πρόσφατα, οι εντάσεις προέκυψαν όταν μια γερμανική φρεγάτα που αποτελεί μέρος μιας αποστολής της ΕΕ που επιβάλλει εμπάργκο όπλων εναντίον της Λιβύης, αναχαίτισε ένα τουρκικό φορτηγό πλοίο στη Μεσόγειο Θάλασσα και πραγματοποίησε αυτό που η τουρκική κυβέρνηση απέρριψε ως «παράνομη» έρευνα.

Λίγο πριν από αυτό, τον Ιούνιο, η Γαλλία είπε ότι μια από τις φρεγάτες της «στοχοποιήθηκε» τρεις φορές από το τουρκικό ναυτικό όταν προσπάθησε να προσεγγίσει ένα τουρκικό πολιτικό πλοίο που ήταν ύποπτο για εμπλοκή στο εμπόριο όπλων. Το μενού κυρώσεων που εξετάζει η ΕΕ περιλαμβάνει πιθανώς μέτρα για τον περιορισμό της τουρκικής εξερεύνησης υδρογονανθράκων, πιθανότατα στη ναυτιλία, στον τραπεζικό τομέα και στην ενέργεια.

Μια άλλη επιλογή, που υποστηρίζεται ιδίως από την Αυστρία, είναι να τερματιστεί ένα σχέδιο διεύρυνσης των εμπορικών προτιμήσεων της Τουρκίας με την ΕΕ. Ορισμένες κυρώσεις φαίνονται αναπόφευκτες, αλλά το ερώτημα είναι τι θα φέρουν οι αγορές. Μια έκθεση του Σεπτεμβρίου στη γερμανική εφημερίδα Die Welt επεσήμανε ότι τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας μπορεί να είναι δικό της λάθος, αλλά θα μπορούσαν να εξαπλωθούν στην Ευρώπη και να γίνουν πρόβλημα για τη Δύση, ειδικά εάν η τουρκική οικονομία καταρρεύσει εντελώς. ”Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ευρώπης πρέπει να φοβούνται την κατάρρευση της Τουρκίας. Πολλοί από αυτούς εξακολουθούν να συμμετέχουν στη χώρα με δισεκατομμύρια ευρώ, και η Δύση έχει πολλά να χάσει. Αυτό καθιστά τις κυρώσεις πιο δύσκολες – και ενισχύει την αυταρχική θέση του Προέδρου Ερντογάν “, ανέφερε το άρθρο.

«Αυτές είναι οι ευρωπαϊκές τράπεζες που, ακόμη και μετά από τέσσερα χρόνια συνεχιζόμενης τουρκικής κρίσης, εξακολουθούν να εμπλέκονται στην Τουρκία με επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα δυτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να φοβούνται σοβαρές υποτιμήσεις εάν η χώρα θέλει πραγματικά να εισέλθει σε μια εκτεταμένη κρίση ισοζυγίου πληρωμών». Η Die Welt έγραψε ότι η έκθεση των ισπανικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε κατάρρευση της Τουρκίας ήταν 62 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτή η έκθεση είναι 29 δισεκατομμύρια δολάρια για γαλλικές τράπεζες, 12 δισεκατομμύρια δολάρια για βρετανικές τράπεζες, 11 δισεκατομμύρια δολάρια για γερμανικές τράπεζες και 8,7 δισεκατομμύρια δολάρια για ιταλικές τράπεζες. Αυτό σημαίνει ότι οι δανειστές από πέντε χώρες της ΕΕ είναι ευάλωτοι σε συνολική απώλεια 122,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Για να αποφευχθεί αυτό το σενάριο καταστροφών, ο Ερντογάν ξεκίνησε μια νέα επίθεση γοητείας. Υπόσχεται δημοκρατικές, δικαστικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις και είπε ότι «το μέλλον της Τουρκίας είναι στην Ευρώπη», ένα αινιγματικό συναίσθημα, σε αντίθεση με τον προηγούμενο χαρακτηρισμό της Ευρώπης ως «ισλαμοφοβικού χριστιανικού συλλόγου, Ναζί και φασιστών». Ο Ερντογάν φοβάται τις δυτικές κυρώσεις, διότι ενδέχεται να επιταχύνουν την οικονομική πτώση της Τουρκίας, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε πρόωρες προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές που θα μπορούσαν τελικά να ανατρέψουν την κυβέρνησή του. Οι κυρώσεις και η φτώχεια σίγουρα θα κλαδέψουν τις βαθμολογίες έγκρισης του Ερντογάν, αλλά θα μπορούσαν να του δώσουν επίσης ώθηση.

Σε περίπτωση κυρώσεων από την Ευρώπη ή / και την Αμερική, ο Ερντογάν θα επιστρέψει στην έντονα αντιδυτική, Maduro-esque ρητορική του λέγοντας  ότι «οι ξένες και κακές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, οι σύγχρονοι σταυροφόροι, σχεδιάζουν όλη αυτή την ατυχία εναντίον της Τουρκίας». Αυτή η φτηνή ρητορική θα μπορούσε να ενώσει συντηρητικούς και εθνικιστές Τούρκους πίσω του και να αυξήσει την ψήφο του. Το συνδυασμένο αποτέλεσμα θα ήταν πιθανώς αρνητικό για τον Ερντογάν, αλλά αυτό δεν είναι βέβαιο. Από την άλλη πλευρά, εάν ο Ερντογάν πιστεύει ότι μπορεί να ξεφύγει από την αμετάκλητη αντιπαράθεσή του με τον δυτικό πολιτισμό και να ακολουθήσει μια ακόμη πιο επιθετική πολιτική χωρίς κανένα τιμωρητικό κόστος, δεν θα χάσει την ευκαιρία και αυτό θα σημαίνει περισσότερα προβλήματα για τη γειτονιά. Εναπόκειται στους ενήλικες να βρουν τον καλύτερο τρόπο για να διδάξουν τον εκφοβισμό.

Μετάφραση Χωριανόπουλος Άγγελος

πηγή: ahvalnews.com