Μία από τις προϋποθέσεις για το ταξίδι των μεταναστών από τη Σομαλία στην Κωνσταντινούπολη είναι η απόκτηση φοιτητικής ή ιατρικής βίζας. Αυτή εξασφαλίζεται είτε με πλαστό δίπλωμα από το τουρκικό πανεπιστήμιο του Μογκαντίσου (City) είτε με ψευδείς ιατρικές βεβαιώσεις από νοσοκομείο με το χαρακτηριστικό όνομα «Erdogan» που λειτουργεί στη Σομαλία. Μια τέτοια βρέθηκε πρόσφατα από στελέχη του Frontex στην κατοχή ενός Σομαλού υπηκόου. Για την έγκριση της φοιτητικής ή ιατρικής βίζας απαιτούνται ακόμα προσκλήσεις από πανεπιστήμια της Κωνσταντινούπολης ή αντίστοιχα βεβαιώσεις νοσηλείας από τουρκικά νοσηλευτικά ιδρύματα.
Στην έκθεση παρατίθενται μαρτυρίες παράτυπων μεταναστών, σύμφωνα με τις οποίες Τούρκοι στρατιωτικοί στη βάση Turksom προσεγγίζουν αγγλόφωνους Σομαλούς και τους καθοδηγούν ως προς τον τρόπο απόκτησης βίζας και επιδοτούμενου εισιτηρίου για το ταξίδι τους προς την Κωνσταντινούπολη. Τη διεκπεραίωση της διαδικασίας αναλαμβάνει πρακτορείο αντί ποσού που κυμαίνεται μεταξύ 1.300 και 1.500 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του αεροπορικού εισιτηρίου, που φέρεται να επιδοτείται από το τουρκικό κράτος και κοστίζει περίπου 100 ευρώ.
«Ελα να ενταχθείς και εσύ στους σπουδαστές μας και απόκτησε μια φοιτητική βίζα για την Τουρκία σε λογικές τιμές και σε σύντομο χρόνο», αναφέρεται σε διαφήμιση του ταξιδιωτικού πρακτορείου που λειτουργεί στο Μογκαντίσου. Από καταθέσεις Σομαλών μεταναστών προκύπτει ακόμα ότι, συχνά, τη διαδικασία συνδράμουν δύο ισλαμικές μη κυβερνητικές οργανώσεις, με έδρα η μία στο Ηνωμένο Βασίλειο και η δεύτερη στην Τουρκία. Στην έκθεση των ελληνικών υπηρεσιών ασφαλείας αναφέρεται ότι οι δύο αυτές οργανώσεις έχουν και στο παρελθόν αποτελέσει αντικείμενο έρευνας, καθώς και ότι συνδέονται με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, φορέα που διατηρεί σχέση με την Τουρκία και με τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Στην Κωνσταντινούπολη, τους Σομαλούς μετανάστες υποδέχονται συμπατριώτες τους. Με βαν τους οδηγούν σε διαμερίσματα της πόλης, όπου παραμένουν σε ομάδες των 15-20 ατόμων μέχρις ότου οργανωθεί η ασφαλής μεταφορά τους στα δυτικά παράλια της Τουρκίας. Από μαρτυρίες των μεταναστών προκύπτει ότι τα κυκλώματα των κυρίως Τούρκων και Σύρων δουλεμπόρων τούς κατευθύνουν προς τη Σμύρνη και το Δεκελί, απ’ όπου το πέρασμα προς τη Μυτιλήνη και δευτερευόντως τη Χίο είναι ευκολότερο. Υπάρχουν πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες σε εργατικές κατοικίες της συνοικίας «Basmane» της Σμύρνης βρίσκονται σήμερα συγκεντρωμένοι περίπου 2.500 Αφρικανοί μετανάστες αντί 500 τους προηγούμενους μήνες. Το πέρασμά τους σε Λέσβο και Χίο κοστίζει από 500 έως 800 ευρώ. Σομαλοί μετανάστες κατέθεσαν ενώπιον ελληνικών αρχών ότι οι τουρκικές αρχές δεν τους συλλαμβάνουν σε αντίθεση με μετανάστες άλλων εθνικοτήτων, λόγω της συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Σομαλίας.
Αναφορικά με το τελευταίο σκέλος της διακίνησης, το «πέρασμα» δηλαδή από τα τουρκικά παράλια στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, οι υπηρεσίες ασφαλείας και πληροφοριών διαπιστώνουν μεταστροφή των ροών από τη Σάμο προς τη Λέσβο. Το φαινόμενο αποδίδεται στην παρουσία και δραστηριο-ποίηση στη Μυτιλήνη διεθνών οργανισμών και ανθρωπιστικών μη κυβερνητικών οργανώσεων, οι οποίες εγγυώνται –έως ένα βαθμό τουλάχιστον– την απρόσκοπτη και ασφαλή άφιξη των μεταναστών στο νησί. Για ορισμένες από αυτές, η έκθεση περιγράφει διασυνδέσεις των μελών τους με άτομα και ομάδες που πρόσκεινται στον αναρχικό – αντιεξουσιαστικό χώρο, ή ακόμα και επαφές τους με δουλεμπορικά κυκλώματα που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία.
Η αντίδραση
Αναφορά στο θέμα έκανε προσφάτως ο υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης: «Αυτά τα ταξίδια ενθαρρύνονται από κυκλώματα διακινητών και μερικές φορές υποστηρίζονται από μη κυβερνητικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή», επεσήμανε. Οι συγκεκριμένες αναφορές πάντως προκάλεσαν την αντίδραση των ΜΚΟ που «φωτογράφισε» ο υπουργός. Σε γραπτή επικοινωνία του με την «Κ» ο επικεφαλής μιας από αυτές ανέφερε ότι «η οργάνωση καταγράφει τις αφίξεις προσφύγων στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και εξασφαλίζει ότι εντοπίζονται από τις αρμόδιες αρχές έτσι ώστε να έχουν πρόσβαση στο σύστημα (σ.σ. ασύλου), όπως προβλέπεται από το ελληνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο».
Τέσσερις μη κυβερνητικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στο νησί είχαν προ μηνών βρεθεί στο επίκεντρο μυστικής έρευνας με κωδική ονομασία «Αλκμήνη», που είχαν πραγματοποιήσει Αστυνομία, Λιμενικό και η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών.
Καθημερινή
