Πιο αναλυτικά σύμφωνα με τον Tom Cooper οι Αρμένιοι Στρατηγοί επέλεξαν να προστατεύσουν το Ναγκόρνο Καραμπάχ με την κατασκευή οχυρωματικών έργων μήκους 2-5 χλμ σε ορισμένα σημεία τοποθετημένα σε απόσταση 10 χλμ από την συνοριογραμμή με ναρκοπέδια βάθους 2-5 χλμ από όπου ένοιωθαν ασφαλείς. Επιπλέον είχαν οχυρώσει τις κορυφές των λόφων και τους πρόποδες που επέβλεπαν τις πεδινές εκτάσεις της συνοριογραμμής.

Από τις οχυρωμένες θέσεις μπορούσαν να πλήττουν τις επιτιθέμενες αζερικές μονάδες και να ζητούν την εξαπόλυση πυρών πυροβολικού με ακρίβεια εναντίον των επιτιθέμενων δυνάμεων. Τις πρώτες μέρες του πολέμου οι τεθωρακισμένες μονάδες των Αζέρων υπέστησαν σημαντικές απώλειες όμως η τακτική των Αζέρων δεν ήταν αυτή που οι Αρμένιοι περίμεναν.

Οι Αζέροι πραγματοποίησαν συνεχόμενες μπαράζ πυροβολικού για να προκαλέσουν κορεσμό των οχυρωμένων θέσεων των Αρμενίων. Ταυτοχρόνως άλλες μονάδες τους προσπαθούσαν να βρουν το κενό ανάμεσα στις αρμενικές οχυρώσεις να διεισδύσουν στα εδάφη του αντιπάλου και να κυκλώσουν τις οχυρωματικές τους θέσεις.

Οι προσπάθειες αυτές έγιναν με μεγάλο τίμημα σε ανθρώπινες ζωές αφού αρκετές αζέρικες μονάδες έπεσαν σε ενέδρες των Αρμενίων ή χτυπήθηκαν από αντεπιθέσεις των αντιπάλων τους. Τελικά μετά από αρκετές απόπειρες οι Αζέροι κατάφεραν να ανοίξουν ένα ρήγμα στο νότιο τμήμα του μετώπου παράλληλα με τον ποταμό Αράξη.

Εκεί κατάφεραν να διεισδύσουν ακόμη και 10 χλμ πίσω από τις γραμμές άμυνας των Αρμενίων οι οποίοι κατά πάσα πιθανότητα δεν ενίσχυσαν σημαντικά αυτό τον τομέα (πιθανόν δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι από αυτό τον άξονα θα πραγματοποιείτο η κύρια επίθεση την στιγμή που στα βόρεια είχαν εκδηλωθεί δύο ακόμη επιθέσεις).

Το σημείο καμπής της αζέρικης επίθεσης ήταν το χρονικό διάστημα 4-8 Οκτωβρίου όταν οι Αρμένιοι έκαναν ένα τεράστιο τακτικό λάθος. Την περίοδο εκείνη οι Αζέροι κατάφεραν να διασπάσουν την αμυντική γραμμή των Αρμενίων και να επιτεθούν στο χωριό Hadrut το οποίο απέχει 28 χλμ από τις όχθες του ποταμού Αράξη και 25 χλμ από τον δρόμο.

Η διάσπαση του μετώπου προκάλεσε σοκ στους Αρμενίους οι οποίοι ήταν πεπεισμένοι ότι αυτό δεν μπορούσε να συμβεί. Όταν οι Αζέροι κατάφεραν να ανέλθουν από τις όχθες του Αράξη στην πόλη Hadrut η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 720 μέτρων οι Αρμένιοι έστειλαν τις ενισχύσεις τους προς την περιοχή και πραγματοποίησαν μια αντεπίθεση νότια της πόλης η οποία και απέτυχε.

Μετά από την αποτυχημένη αυτή προσπάθεια τα αρμενικά στρατεύματα στην περιοχή αποχώρησαν προς τα βόρεια. Μια εβδομάδα αργότερα 11-12 Οκτωβρίου οι Αζέροι βρέθηκαν μπροστά σε ένα δίλημμα είτε να συνεχίσουν την προέλαση τους προς τα βόρεια είτε να κινηθούν προς τα δυτικά.

Από τη στιγμή που οι Αρμένιοι διατηρούσαν σημαντικές δυνάμεις στην ανατολική συνοριογραμμή η απάντηση για τους Αζέρους ήταν απλή, προέλαση προς τα δυτικά και ακολούθως προς τα βόρεια με στόχο το διάδρομο του Lacin που ενώνει το Ναγκόρνο Καραμπάχ με την Αρμενία.

Η επίθεση πραγματοποιήθηκε με την εξαπόλυση πολλαπλών διεισδύσεων μικρών ομάδων προφανώς ειδικών δυνάμεων με κατεύθυνση προς την πόλη Susha και Lacin δηλαδή προς τις πόλεις από όπου περνά ο οδικός άξονας που συνδέει την πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ με την Αρμενία.

Οι κινήσεις αυτές υποεκτιμήθηκαν από τους Αρμενίους οι οποίοι θεωρούσαν ότι οι διεισδύσεις αυτές γίνονταν από σαμποτέρ όπως χαρακτηριστικά ανέφεραν. Αντί να ενισχύσουν αυτό το τμήμα του μετώπου οι Αρμένιοι έστειλαν μια νέα Μεραρχία στο ανατολικό μέτωπο όπου ακόμη οι οχυρωματικές γραμμές περίμεναν τους Αζέρους.

Το πλέον όμως τραγικό για τους Αρμενίους ήταν ότι η Μεραρχία αυτή καταστράφηκε κατά την πορεία της προς το μέτωπο από τις συνεχόμενες επιδρομές των περιφερόμενων ιπτάμενων πυρομαχικών και των αεροχημάτων κρούσης των Αζέρων.

Σύμφωνα με δηλώσεις του Προέδρου της Αρμενίας η πόλη της Susha καταλήφθηκε από τους Αζέρους στις 7 Νοεμβρίου. Ακολούθησαν δύο αντεπιθέσεις των Αρμενίων με την πρώτη να αποτυγχάνει και τη δεύτερη να έχει μερική επιτυχία.

Το πρόβλημα όμως ήταν ότι στην πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ υπήρχαν μόλις μερικές εκατοντάδες μαχητές αντιμέτωποι με μια στρατιωτική εχθρική δύναμη περίπου 6.000 ανδρών η οποία με την κατάληψη του Stepanakert θα επιτύγχανε τον εγκλωβισμό μιας δύναμης 20.000-25.000 Αρμένιων στρατιωτών που είχαν αναπτυχθεί στο κεντρικό και βόρειο ανατολικό μέτωπο καθώς και στο βόρειο μέτωπο στα βουνά.

Σύμφωνα με τον Tom Cooper τον πόλεμο αυτό τον κέρδισαν οι ειδικές δυνάμεις των Αζέρων και τα drones με την υποσημείωση – προσθήκη ότι το αζερικό πεζικό απέδωσε καλύτερα από το αρμενικό τόσο σε επίπεδο κινητικότητας ανεξαρτήτως της μορφολογίας του εδάφους.

Προς δική μας ενημέρωση, αξίζει να σημειωθεί ότι οι Αζέροι καταδρομείς εκπαιδεύονται από τους Τούρκους οι οποίοι μετά από 35 χρόνια πολέμου με τους Κούρδους έχουν αποκτήσει τεράστια εμπειρία σε επιχειρήσεις σε ορεινούς σχηματισμούς.

Επιπλέον σημαντικό τμήμα των εναέριων επιχειρήσεων πραγματοποιήθηκαν από τα τουρκικά Bayraktar TB2 τα οποία μπορούσαν σε κάθε αποστολή να μεταφέρουν έως και 4 κατευθυνόμενα πυρομαχικά τύπου MAM-L των 22 κιλών τα οποία εξουδετέρωναν “μαλακούς” στόχους.

Τέτοιοι ήταν στοιχεία ρυμουλκούμενου πυροβολικού, αντιαεροπορικών συστημάτων πολλαπλών εκτοξευτών ρουκετών, φορτηγών, ομάδων πεζικού εντός ή και εκτός οχυρωμένων χώρων από αποστάσεις έως και 14 χλμ εξουδετερώνοντας σχεδόν τα αντιαεροπορικά συστήματα των Αρμενίων τα οποία είχαν μέγιστη θεωρητική εμβέλεια 15 χλμ (9K33 Osa).

Πηγή:https://www.defence-point.gr/