Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης

Οι τρέχουσες εξελίξεις μπορεί να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο αλλαγών και μεταβολών σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες επίλυσης του κυπριακού προβλήματος. Η εκλογή του νέου ενοίκου του Λευκού Οίκου δεν πρέπει να καλλιεργεί κατά ταύτα ψευδαισθήσεις ότι θα μπορούσε να αλλάξει από μόνη της άρδην τις συνθήκες τουρκικής κατοχής κυπριακού εδάφους και επιβουλής ευρύτερου ελληνικού χώρου. Τούτο γιατί τα πράγματα στην Ουάσιγκτον αφενός δεν κινούνται αυτομάτως και από μόνα τους αν δεν υπάρχει σύστημα ανάπτυξης επιρροής υπέρ των συμφερόντων Ελλάδος και Κύπρου που να είναι σε θέση να κινήσει τις παρεμβατικές διαδικασίες θεσμών και πολιτικών δρωμένων, αφετέρου δε γιατί ο Ελληνισμός οφείλει ως Ελλάδα και Κύπρος να προσδιορίσει με καθαρότητα και σαφήνεια το εν προκειμένω διεκδικητικό πλαίσιο αναφοράς, δηλαδή το τι θέλουμε.

Αυτό προσδιορίζεται και ως στρατηγική, τουτέστιν «ξέρεις τι θέλεις» και επομένως προσαρμόζεις τα μέσα που χρησιμοποιείς προς τους στόχους που θέτεις. Το βασικό ζήτημα που βρίσκεται εν όψει και που οφείλει να τεθεί ως εθνικός στόχος είναι η αποκατάσταση της διεθνούς νομιμότητας στην Κύπρο διά της άμεσης αποχώρησης των στρατευμάτων κατοχής και των εποίκων. Αυτό θα ετίθετο ως στρατηγικός στόχος από μια Ελλάδα που επιδιώκει κατά ταύτα να παίξει ρόλο πυλώνα σταθερότητας, ειρήνης και ανάπτυξης, αλλά και εμπέδωσης συνθηκών διεθνούς νομιμότητας σε μια περιοχή, όπως η νοτιοανατολική Μεσόγειος, όπου η υπόθεση της ειρήνης και της ασφάλειας βρίσκονται σε διαρκή αναζήτηση.

Η περίοδος που διερχόμαστε σε σχέση με την κατ’ εξοχήν διεκδικητική τουρκική δύναμη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ούτως ή άλλως ως προβληματική, αναδεικνύουσα όμως ταυτόχρονα και δεδομένων των συνθηκών, ευκαιρίες που, εάν αναγνωσθούν ορθώς και με βάση το συμφέρον του Ελληνισμού από Αθήνα και Λευκωσία, θα μπορούσαν να δρομολογήσουν εξελίξεις που θα συντελούσαν στην πραγμάτωση τετελεσμένων που να ευνοούν μια λυτρωτική πορεία σε ό,τι αφορά το Κυπριακό και ταυτόχρονα οικοδόμηση συνθηκών ενδυνάμωσης της παρουσίας της Ελλάδος στο περιφερειακό και διεθνές σύστημα κρατών.

Μια αλυσίδα γεγονότων που θα έπρεπε να είναι αναμενόμενα και που αναφέρονται τόσο στο «άνοιγμα» της κατεχόμενης ελληνικής πόλης της Αμμοχώστου, της πόλης του Ευαγόρα και του Ονήσιλου, όσο και στην ανάδειξη του Ερσίν Τατάρ στην ηγεσία της κατεχόμενης περιοχής της Κύπρου ως κατ’ εξοχήν εκπροσώπου της Άγκυρας, μαρτυρούν μια νέα κατάσταση. Τούτη μπορεί να αναγνωσθεί και ως ευκαιρία, δηλαδή δυνατότητα προβολής στη διεθνή σκακιέρα της αληθούς πραγματικότητας που λαμβάνει χώραν στα κατεχόμενα και που οφείλει κατά ταύτα να προβληθεί αξιοποιούμενη με στόχο πρωτίστως την ανάδειξη της πραγματικής διάστασης του Κυπριακού ως ζητήματος εισβολής, κατοχής και εποικισμού, καθώς και την συναφώς προβαλλόμενη επιταγή επιβολής κόστους στην Τουρκία για τις εξόφθαλμα διαπραττόμενες διεθνείς παρανομίες της.

Η παρουσία του Ερντογάν στην ηγεσία της Τουρκίας και το επερχόμενο εγχείρημα οικοδόμησης της αποκαλούμενης «Γαλάζιας Πατρίδας», δηλαδή κυριαρχίας επί τμημάτων ελληνισμού, όπερ ειρήσθω εν παρόδω δεν συνιστά προσωπική επιλογή του Ερντογάν και μόνο, που θα μπορούσε να αλλάξει με μια άλλη ηγεσία, αλλά αποτελεί υλοποιούμενη πραγματικότητα ενός δομικού επεκτατισμού του τουρκικού κράτους, συνιστά κατά τα ανωτέρω ευκαιρία ως επιταγή για Ελλάδα και Κύπρο να συνειδητοποιήσουν το αληθές πρόσωπο ενός εν εξελίξει επερχομένου τουρκικού επεκτατισμού, ώστε να απαλλαγούν από την πεπλανημένη και αφελή αντίληψη περί ικανότητας συνεννόησης με τον τουρκικό παράγοντα.

Επομένως και σε ό,τι αφορά την πορεία του κυπριακού προβλήματος σε ένα πολιτικό σκηνικό που οικοδομείται από τα νέα δεδομένα, οφείλουμε να αξιοποιήσουμε στον μέγιστο δυνατό βαθμό, όχι μόνο το θετικό διεθνές κλίμα που υφίσταται υπέρ του Ελληνισμού τούτες τις ώρες, αλλά και τις κακές σχέσεις που έχει δημιουργήσει η Τουρκία του Ερντογάν με δυνάμεις της Δύσης και δη πέραν της Γαλλίας, με το σύστημα εξουσίας των ΗΠΑ με έμφαση στο Κογκρέσο.

Η αξιοποίηση των ευκαιριών δεν παραπέμπει απαραιτήτως και μόνο σε μια προσωρινής διάστασης θετική εξέλιξη, όπως θα ήταν μια τακτικής υφής τουρκική αναδίπλωση, αλλά πολύ περισσότερο σε εμπέδωση μιας ελληνικής κυρίαρχης παρουσίας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο διά της κατά ταύτα πραγμάτωσης τετελεσμένων σε συνάφεια προς το διεθνές δίκαιο υπέρ του Ελληνισμού.

*Ομότιμος Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Σημερινή