Hercules Millas

Οι κατηγορηματικές ομιλίες του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (RTE) κυμαίνονται μεταξύ παραπόνων απέναντι στον Δυτικό κόσμο εως και χρήση απειλών και προσβολών εναντίον τους. Η ώθηση αυτών των επιθέσεων αποκαλύπτει την προσωπικότητα ενός ανθρώπου από τον οποίο εξαρτάται η μοίρα τόσων πολλών. Δείχνει την ίδια ιδιοσυγκρασία και στους εγχώριους αντιπάλους του, αλλά εδώ θα ασχοληθώ μόνο με τις διεθνείς του προεκτάσεις.

Η επιθετικότητα του μπορεί να ταξινομηθεί σε πέντε διαφορετικούς τομείς: Ιστορία, πολιτισμός, θρησκεία, πολιτική και ηθική. Σε όλες τις περιπτώσεις το υποκείμενο θέμα είναι μια σύγκριση των «θετικών μας» έναντι της «αρνητικής Δύσης». Το βασικό ιστορικό θέμα είναι ότι οι Τούρκοι είναι οι κληρονόμοι της ισχυρής και υποτιθέμενης καλοπροαίρετης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Άλλοι απεικονίζονται ως «αποικιοκράτες, ιμπεριαλιστές, εκμεταλλευτές, σκληροί σκλάβοι έμποροι, εισβολείς» κ.λπ. Σύμφωνα με την ερμηνεία του για το παρελθόν, οι Τούρκοι σεβάστηκαν και προστάτευαν τους μη μουσουλμάνους και ποτέ δεν εκμεταλλεύτηκαν κανένα έθνος ή κοινότητα, σε αντίθεση με αυτό που έκαναν οι Δυτικοί.

Πολιτιστικά, η Δύση ήταν «καταπιεστική, ρατσιστική (NAZI, φασιστική), αδιάφορη στους άπορους, αγενείς, επιθετική και επεκτατική», σύμφωνα με τον Ερντογάν. Αντιθέτως, οι Τούρκοι δεν έχουν παρουσιάσει ποτέ τέτοιες αδυναμίες, αλλά μόνο έναν πλούσιο και ανθρώπινο πολιτισμό. Σήμερα, η Τουρκία βοηθά τους φτωχούς στην Αφρική, για παράδειγμα, επισημαίνει. Οι θρησκευτικές ερμηνείες είναι συχνές. Σύμφωνα με τον RTE, το Ισλάμ είναι θρησκεία ειρήνης. Εν τω μεταξύ, στην Ευρώπη, αναφέρεται στις Σταυροφορίες εναντίον του μουσουλμανικού κόσμου, στην Ιερά Εξέταση, στο κάψιμο των καταδικασμένων, στους θρησκευτικούς πολέμους και την πρόσφατη Ισλαμοφοβία, που στην πράξη σημαίνει παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διακρίσεις και προσβολή των ιερών εικόνων των Μουσουλμάνων.  Ο Ερντογάν ισχυρίζεται ότι οι μουσουλμάνοι πάντα σεβόταν τους μη μουσουλμάνους και ζούσαν μαζί τους για αιώνες. Εν τω μεταξύ, ένα από τα προτιμώμενα παραδείγματα του μίσους των χριστιανών έναντι των μουσουλμάνων είναι η περίπτωση της Ισπανίας τον 15ο και 16ο αιώνα. Η πάροδο των αιώνων δεν έχει σημασία, όταν ο «χαρακτήρας των εθνών» είναι το θέμα, σύμφωνα με τον πρόεδρο.

Όσον αφορά την πολιτική, κυριαρχούν οι θεωρίες συνωμοσίας. Ο Ερντογάν και οι οπαδοί του ισχυρίζονται ότι η Δύση και ειδικά οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να ενορχηστρώσουν στρατιωτικά πραξικοπήματα για να ανατρέψουν την κυβέρνηση. Οι Δυτικοί βοηθούν επίσης τις «τρομοκρατικές» ομάδες (Κούρδοι, Γκουλενιστές) και γενικά βοηθούν τους εχθρούς της Τουρκίας που επιδιώκουν να χωρίσουν τη χώρα. Αυτές οι δυνάμεις συχνά υπονομεύουν και την οικονομία της Τουρκίας, λέει ο Ερντογάν. Οι κατηγορίες του Ερντογάν συνδυάζονται σε ένα πακέτο ηθικής. Συνδέονται με την καταπολέμηση του καλού ενάντια στο κακό. Οι κατηγορίες, οι προσβολές και οι κατάρες μπορούν να εμφανιστούν σε μια μόνο παράγραφο, αναμεμιγμένη, με τη σημερινή πολιτική που αναμιγνύεται ίσως με την Εξέταση του 13ου αιώνα, τα οικονομικά με τη θρησκεία, τα θέματα του ΝΑΤΟ με τη νίκη της θαλάσσιας μάχης της Πρέβεζας (του 16ου αιώνα). Τα επίθετα που χρησιμοποιούνται εναντίον των εχθρών της Τουρκίας (η Χριστιανική Δύση, η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες) περιλαμβάνουν τα εξής: «Δολοφόνοι, ρατσιστές, Ναζί, εγωιστές, εκμεταλλευτές, υποκριτές» και οι πράξεις που τους κατηγορεί περιλαμβάνουν: «διαπράττετε γενοκτονίες, κακομεταχειρίζεστε τους Μουσουλμάνους, προσβάλλετε τον Προφήτη μας, σχεδιάζετε ίντριγκες εναντίον της πατρίδας μας, βοηθάτε τους εχθρούς μας, εκβιάζετε, παρεμβαίνετε στις καθημερινές μας πρακτικές. ”

Αυτοί οι χαρακτηρισμοί μπορεί να φαίνονται άδικοι και υπερβολικοί, αλλά δεν ισχύουν για πολλούς Τούρκους. Μόλις οι ιστορικοί, πολιτιστικοί, θρησκευτικοί, πολιτικοί και ηθικοί «χαρακτήρες» των «εμάς» και της «Δύσης» διαμορφωθούν σε βάση «εμείς εναντίον τους», τότε τα επίθετα που χρησιμοποιούνται και οι ρόλοι που αποδίδονται στη «Δύση» είναι ευκόλως εννοούμενοι. Ο Τούρκος Πρόεδρος «Αναγνωρίζεται» από ένα μεγάλο τμήμα του τουρκικού κοινού. Η ομάδα που αντιλαμβάνεται αυτόν τον λόγο μίσους ως φυσιολογικό και δίκαιο αποτελεί την ομάδα που υποστηρίζει τον RTE. Στην πραγματικότητα, αυτός ο λόγος «εμείς εναντίον τους» δεν είναι ούτε πρωτότυπος ούτε ειδικός στην Τουρκία. Ο εθνικισμός εκφράζεται με παρόμοια «επιχειρήματα» σε πολλές χώρες. Ο έπαινος του «χαρακτήρα του έθνους μας» αντιμετωπίζεται ευρέως και παγκοσμίως. Είναι η απαραίτητη προϋπόθεση του εθνικισμού. Σε όλα τα έθνη-κράτη, μια παρόμοια εικόνα δεν είναι ασυνήθιστη. Αυτό που είναι ιδιαίτερο για τον RTE, ωστόσο, είναι το άλλο συστατικό του λόγου «εμείς εναντίον τους», δηλαδή αυτό που λέει για τους άλλους.

Αυτές τις μέρες, στις χειρότερες περιπτώσεις, ο εθνικιστικός λόγος μίσους και οι κατάφωροι ρατσιστικοί χαρακτηρισμοί μπορεί να συναχθούν ή να υπονοηθούν έμμεσα, αλλά δεν εκφράζονται άμεσα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το «στυλ» του RTE θεωρείται ως προσβολή και επίσης ως πρόκληση. Δεν είναι μόνο αυτό που λέει, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο το λέει. Το ερώτημα παραμένει: γιατί ο Ερντογάν επιλέγει αυτόν τον ενοχλητικό τρόπο έκφρασης; Δεν πιστεύει ότι αυτή η προσέγγιση αντιβαίνει στα συμφέροντά του; Στο μυαλό μου έρχονται διάφορες απαντήσεις: ο Ερντογάν μπορεί να πιστεύει ότι έτσι θα τονώσει τους οπαδούς του και θα ενισχύσει την πολιτική του θέση στη χώρα. ή θα εντυπωσιάσει τον μουσουλμανικό κόσμο και θα κερδίσει νέους οπαδούς παγκοσμίως. Μπορεί να εκφράζει αυτό που πιστεύει ειλικρινά, αισθάνεται ότι μιλάει την «αλήθεια». Μπορεί επίσης να ανοίξει το δρόμο για να χωρίσει από τον δυτικό κόσμο. Η θα μπορούσε να είναι ότι σε κατάσταση σύγχυσης έχει χάσει τον έλεγχο του περιβάλλοντός του. Κάποιος μπορεί επίσης να σκεφτεί διαφορετικούς συνδυασμούς των παραπάνω. Σε κάθε περίπτωση, ο Ερντογάν ενισχύει τα ρατσιστικά συναισθήματα και τη φαντασία εκείνων που πιστεύουν ότι δικαιολογούνται να «τιμωρήσουν» τη Δύση.

Μετάφραση Χωριανόπουλος Άγγελος

πηγή: ahvalnews