Για όλα υπάρχει η πρώτη φορά. Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αποπέμψει την Έρικα ΜακΈνταρφερ από τη θέση της Επιτρόπου του Γραφείου Στατιστικών Εργασίας είναι πρωτοφανής.

Σηματοδοτεί μια ηχηρή παρέμβαση στον θεσμικό πυρήνα της αμερικανικής οικονομικής αρχιτεκτονικής. Και στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα: Ό,τι δεν μας αρέσει, είναι λάθος. Ό,τι δεν μας βολεύει, ξαναγράφεται.

Πρόκειται για την πρώτη φορά στα χρονικά που πρόεδρος των ΗΠΑ απομακρύνει επικεφαλής του BLS μετά τη δημοσίευση δυσμενών στοιχείων για την αγορά εργασίας — μια κίνηση με βαρύ συμβολικό και πρακτικό φορτίο, που δεν πλήττει απλώς ένα πρόσωπο, αλλά διαβρώνει την εμπιστοσύνη στα ίδια τα θεμέλια της οικονομικής πληροφόρησης.

Η ανακοίνωση έγινε λίγες ώρες μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης του Ιουλίου, που έδειξε την πιο ασθενή τριμηνιαία δημιουργία θέσεων εργασίας από το 2010 (εξαιρουμένης της περιόδου της πανδημίας), με μεγάλες καθοδικές αναθεωρήσεις στα στοιχεία Μαΐου και Ιουνίου.

Ο Τραμπ δεν περιορίστηκε στη διατύπωση αμφιβολιών. Προχώρησε σε δημόσια καταγγελία περί «μαγειρέματος» των αριθμών, χωρίς να παρουσιάσει το παραμικρό στοιχείο, και δήλωσε πως «τέτοια σημαντικά στοιχεία πρέπει να είναι ακριβή και δίκαια – δεν μπορεί να χρησιμοποιούνται για πολιτικούς σκοπούς».

Ο ισχυρισμός αυτός, όμως, υπονομεύει ο ίδιος την ανεξαρτησία και την ακεραιότητα του BLS, ενός οργανισμού που για δεκαετίες λειτουργεί με διακομματική αποδοχή, εσωτερική πειθαρχία και αυστηρό μεθοδολογικό πλαίσιο. Η McEntarfer, διορισμένη από τον Τζο Μπάιντεν και εγκριθείσα από τη Γερουσία με 86–8, έχει υπηρετήσει σε ανώτατες θέσεις σε Υπουργεία, στο Γραφείο Απογραφής και στο Συμβούλιο Οικονομικών Συμβούλων του Λευκού Οίκου. Όπως σημείωσε ο βετεράνος οικονομολόγος David Wilcox, «η Erika είναι επαγγελματίας στατιστικολόγος, χωρίς καμία άλλη στόχευση πέρα από την ακρίβεια και την υπηρεσία προς τον αμερικανικό λαό».

Η πολιτικοποίηση των αριθμών

Το BLS αποτελεί θεμέλιο του αμερικανικού πληροφοριακού οικοσυστήματος. Οι αριθμοί του επηρεάζουν τις αποφάσεις της Fed, τις κινήσεις στις αγορές, την κατανομή τρισεκατομμυρίων κεφαλαίων, τις επιλογές εργοδοτών και εργαζομένων.

Η απόπειρα να εμφανιστεί το Γραφείο ως πολιτικά μεροληπτικό δεν χτυπά την ΜακΈνταρφε. Χτυπά το ίδιο το αξιόπιστο εργαλείο μέτρησης της πραγματικότητας.

Οι μηνιαίες αναθεωρήσεις είναι μέρος της μεθοδολογίας. Οφείλονται στις καθυστερημένες απαντήσεις μεγάλων εργοδοτών, όπως π.χ. τα δημόσια σχολεία, που βρέθηκαν να έχουν 109.100 λιγότερους υπαλλήλους τον Ιούνιο από ό,τι υπολογιζόταν αρχικά.

Όπως σημείωσε το ίδιο το BLS, η σημαντική διόρθωση οφείλεται σε «συνηθισμένο επανυπολογισμό εποχικών παραγόντων». Το να βαφτίζεται αυτό πολιτική χειραγώγηση, συνιστά επικίνδυνο ιστορικό αναθεωρητισμό.

Από το «fake data» στο «πραγματικά δικά μας νούμερα»

Η ιστορία έχει επαναληφθεί. Το 2016, ο Τραμπ κατήγγειλε ως «ψευδή» τα επίσημα στοιχεία για την ανεργία. Όταν εξελέγη, τα αποδέχτηκε ως «πολύ πραγματικά». Το 2025, η στάση του γίνεται ακόμα πιο επιθετική. Πλέον, δεν αρκεί η κριτική. Απαιτείται έλεγχος και άμεση «διόρθωση».

Η απόλυση αυτή έρχεται λίγο μετά την αποχώρηση της Αντριάνα Κάγκλερ από το Δ.Σ. της Fed, με τον Τραμπ να ζητά δημόσια και την παραίτηση του Τζερόμ Πάουελ. Το μήνυμα είναι σαφές: οι θεσμοί που διαμορφώνουν πολιτική με βάση δεδομένα, οφείλουν να συμμορφώνονται στις πολιτικές προσδοκίες του εκάστοτε προέδρου. Διαφορετικά, αντικαθίστανται.

Το επιχείρημα ότι τα στατιστικά δεδομένα πρέπει να ελέγχονται πολιτικά για να είναι «αξιόπιστα» θυμίζει τη λογική αυταρχικών καθεστώτων, όπου η στατιστική γίνεται εργαλείο καθεστωτικής προπαγάνδας. Όπως προειδοποίησε η ομάδα “Friends of BLS”, «όταν ηγεσίες άλλων χωρών πολιτικοποίησαν τα οικονομικά δεδομένα και διέλυσαν την εμπιστοσύνη στο στατιστικό τους υπόβαθρο, οι συνέπειες ήταν καταστροφικές».

Θολός καθρέφτης

Η αλήθεια είναι ότι τα στοιχεία απλώς αποτυπώνουν αυτό που εδώ και μήνες έδειχναν όλες οι ενδείξεις: η αμερικανική οικονομία επιβραδύνεται. Οι τομείς που πλήττονται είναι εκείνοι που επηρεάζονται πρώτοι από τις υφέσεις — εξορυκτική βιομηχανία, λιανεμπόριο, μεταποίηση.

Η κατανάλωση παραμένει αδύναμη, οι επενδύσεις επιφυλακτικές, οι πιέσεις από τους δασμούς και τη μείωση των μεταναστών παρούσες. Ό,τι κι αν γράφει το δελτίο Τύπου του Λευκού Οίκου, η πραγματικότητα δύσκολα μακιγιάρεται.

Ο ρόλος του BLS, όπως και κάθε ανεξάρτητου στατιστικού θεσμού, δεν είναι να προστατεύει τις κυβερνήσεις από την αλήθεια, αλλά να την αποκαλύπτει. Αυτο που δεν κατανοεί ο Τραμπ είναι πως αν αυτή η αποστολή υπονομευτεί, τότε ο καθρέφτης της οικονομίας παύει να είναι καθαρός — και όλοι, από τη Fed μέχρι τον απλό πολίτη και από τους υπουργούς μέχρι τον πρόεδρο μένουν να οδηγούν στα τυφλά.

Naftemporiki.gr

Ο Εμανουέλ Μακρόν κατήγγειλε σήμερα στο Χ την «επαίσχυντη σκληρότητα» και την «απεριόριστη απανθρωπιά » της Χαμάς, μετά τις τελευταίες δημοσιοποιήσεις βίντεο με Ισραηλινούς ομήρους που κρατούνται στη Γάζα, όπου εμφανίζονται αποσκελετωμένοι και εξαντλημένοι.

«Μια επαίσχυντη σκληρότητα, μια απεριόριστη απανθρωπιά: αυτό ενσαρκώνει η Χαμάς. Οι αβάστακτες εικόνες (…) που δείχνουν Ισραηλινούς ομήρους που κρατούνται στη Γάζα, το υπενθυμίζουν με φρίκη», γράφει ο Γάλλος πρόεδρος, που υπογραμμίζει ότι «η απόλυτη προτεραιότητα και επιτακτική ανάγκη είναι η άμεση απελευθέρωση όλων των ομήρων».

Ο επικεφαλής του γαλλικού κράτους λέει πως σκέφτεται «με συγκίνηση τον Αβιατάρ Νταβίντ, τον Ρομ Μπρασλάβσκι, όλους τους ομήρους που κρατούνται ακόμη, όπως και τις οικογένειές τους και τους οικείους του που έχουν βυθιστεί στην κόλαση πάνω από 660 ημέρες».

Ο Εμανουέλ Μακρόν υποσχέθηκε να συνεχίζει «να ενεργεί χωρίς ανάπαυλα» για να «επιτύχει αυτήν την άνευ όρων απελευθέρωση, προκειμένου να εφαρμόσει χωρίς καθυστέρηση μια κατάπαυση του πυρός και προκειμένου να επιτρέψει τη μαζική διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας, που παραμένει αποκλεισμένη έξω από τη Γάζα».

Εν αναμονή, το Παρίσι συνεχίζει τις επιχειρήσεις του, που ξεκίνησαν την Παρασκευή, με τη ρίψη από αέρος ανθρωπιστικής βοήθειας. Συνολικά σαράντα τόνοι αγαθών αναμένεται να σταλούν από αέρος από τη Γαλλία στον παλαιστινιακό θύλακα, που απειλείται από έναν «γενικευμένο λιμό», σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας, ο οποίος ανακοίνωσε στα τέλη Ιουλίου ότι η Γαλλία θα αναγνωρίσει επισήμως το κράτος της Παλαιστίνης στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο, υπενθυμίζει επίσης την αναγκαιότητα μιας «πολιτικής λύσης για την επόμενη ημέρα. Αυτή η λύση, είναι εκείνη των δύο Κρατών, του Ισραήλ και της Παλαιστίνης, που θα ζουν ο ένας δίπλα στον άλλο ειρηνικά».

Όμως, προσπαθεί να εξαλείψει οποιαδήποτε «ασάφεια»: «υπό αυτήν την πολιτική προοπτική…, αξιώνουμε την πλήρη αποστρατιωτικοποίηση της Χαμάς, τον πλήρη αποκλεισμό της από κάθε μορφή διακυβέρνησης και την αναγνώριση του Ισραήλ από το κράτος της Παλαιστίνης».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Αυτό που συμβαίνει σήμερα με το δολάριο και την αμερικανική πολιτική ηγεσία φέρνει ανησυχητικά flashback από το φθινόπωρο του 1987.

Τότε η Wall Street κατέρρευσε σε μια μόνο μέρα 22,6%, στη μεγαλύτερη μονοήμερη πτώση στην ιστορία της. Και ενώ οι στατιστικές συσχετίσεις μεταξύ του δείκτη δολαρίου (DXY) και των μετοχών μπορεί να είναι ασθενείς, οι πολιτικές ομοιότητες είναι εκκωφαντικές.

Την περασμένη εβδομάδα, το δολάριο σημείωσε την καλύτερη επίδοσή του από τον Οκτώβριο του 2022.

Ο δείκτης Δολαρίου DXY, ύστερα από ένα καταστροφικό πρώτο εξάμηνο, με απώλειες σχεδόν 11% (τις μεγαλύτερες από τη δημιουργία του δείκτη), ανέκαμψε. Ωστόσο, όπως παρατηρούν αναλυτές της αγοράς, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι το πολιτικό και νομισματικό περιβάλλον που συνοδεύει τις διακυμάνσεις του δολαρίου.

Όταν η πολιτική πιέζει τη Fed

Ο πρόεδρος Τραμπ, στην έναρξη της δεύτερης θητείας του, επαναλαμβάνει το ίδιο μοτίβο πίεσης που εφάρμοσε και η κυβέρνηση Ρέιγκαν το 1987, όπως παρατηρεί και το Market Watch.

Τότε, ο υπουργός Οικονομικών Τζέιμς Μπέικερ καλούσε ανοιχτά τη Fed να μειώσει επιθετικά τα επιτόκια, ώστε να αποδυναμωθεί περαιτέρω το δολάριο και να στηριχθεί η οικονομία.

Οι αγορές θεώρησαν ότι το τίμημα για μια νομισματική υποτίμηση ήταν πολύ υψηλό: φόβοι για νομισματικό πόλεμο, αβεβαιότητα και τελικά κατάρρευση των μετοχών.

Σήμερα, η κυβέρνηση Τραμπ στέλνει παρόμοια σήματα. Με τη ρητορική της κατά της ανεξαρτησίας της Fed και τις επίμονες εκκλήσεις για μείωση επιτοκίων, επιχειρεί να υποσκάψει το δολάριο ώστε να ενισχύσει τις εξαγωγές και να βελτιώσει το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Όμως οι αγορές δεν ξεχνούν ότι τέτοιες παρεμβάσεις μπορεί να γυρίσουν μπούμερανγκ.

Μπορεί το δολάριο να προβλέψει την κρίση;

Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι μακροχρόνιες μελέτες δείχνουν ότι ο δείκτης DXY δεν αποτελεί το πιο αξιόπιστο προγνωστικό εργαλείο για τα εταιρικά κέρδη ή την πορεία των μετοχών.

Όμως, υπάρχουν στιγμές που οι πολιτικές αποφάσεις συνδυάζονται με νομισματικές εντάσεις και προκαλούν ρήγματα εμπιστοσύνης. Και η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι σε τέτοιες στιγμές η αγορά είναι ιδιαίτερα ευάλωτη.

Η UBS και η ING προειδοποιούν ότι μια επιθετική αποδυνάμωση του δολαρίου, ειδικά εάν συνοδευτεί από δασμούς, πολιτική αβεβαιότητα και παρεμβάσεις στη νομισματική πολιτική, μπορεί να οδηγήσει σε νέα φυγή από τα ριψοκίνδυνα assets. Και όλα αυτά συμβαίνουν ενώ οι αποτιμήσεις των μετοχών βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά.

Επανάληψη του σκηνικού;

Ο οικονομικός σχολιαστής Randall Forsyth του Barron’s υπενθυμίζει ότι η «Μαύρη Δευτέρα» του 1987 ξεκίνησε από τον φόβο ενός νομισματικού πολέμου: η κυβέρνηση των ΗΠΑ επιθυμούσε φθηνότερο δολάριο, οι ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες αντιδρούσαν και οι επενδυτές άρχισαν να εγκαταλείπουν τις μετοχές. Κάτι ανάλογο φαίνεται να προβάλλει στον ορίζοντα σήμερα.

Το 1987, το δολάριο είχε χάσει 7% από την αρχή του έτους. Το 2025, η πορεία του είναι ευμετάβλητη, με μεγάλες απώλειες να διαδέχονται ξαφνικές ανακάμψεις. Η ουσία δεν βρίσκεται στα νούμερα, αλλά στη στρατηγική. Και όταν αυτή η στρατηγική βασίζεται σε πίεση προς τη Fed, δασμολογικές συγκρούσεις και πολιτική αβεβαιότητα, το σκηνικό μοιάζει τρομακτικά γνώριμο.

Naftemporiki.gr