Του Κώστα Στούπα 

Αν η Τουρκία επιθυμεί να κερδίσει μια “θερμή” αναμέτρηση με την Ελλάδα πριν ξεκινήσει πρέπει να έχει φροντίσει να συναντήσει όσο το δυνατόν μικρότερη αντίδραση και αντίσταση.

Πέρα από τον εξοπλισμό και την εκπαίδευση, το ηθικό, η ψυχολογία και οι πεποιθήσεις των ενόπλων δυνάμεων και της ελληνικής κοινωνίας θα παίξουν  καθοριστικό ρόλο.

Μερικά από τα  ισχυρά χαρτιά της Ελλάδας απέναντι στην πολύ μεγαλύτερη και ισχυρότερη Τουρκία είναι οι  σχέσεις με το  ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ, την  Ε.Ε., τη  Γαλλία και προφανώς τα συμπληρωματικά και παραπληρωματικά μέτωπα με Ισραήλ, Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία, Η.Α.Ε. κλπ. 

Οποιαδήποτε διάρρηξη ή καθυστέρηση ολοκλήρωσης  αυτών των συμμετοχών και συμμαχιών αντίβαρων της Ελλάδας θα είναι σε όφελος όσων την επιβουλεύονται…

Φυσικά όποιος θέλει να καταστρέψει τις συμμαχίες της Ελλάδας εκ των έσω, θα συγκαλύψει τα θετικά τους σημεία ενώ θα εστιάσει και θα μεγεθύνει τα αρνητικά.

Θα φροντίσει π.χ. να διαμορφώσει στην ελληνική γνώμη αντιρρήσεις για τη συνεργασία με χώρες όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ ή η Σαουδική Αραβία τονίζοντας ζητήματα στα οποία αυτή είναι ευαίσθητη.

Για την Αίγυπτο π.χ. θα υπάρξουν δημοσιεύματα για το γεγονός πως έχει μια κυβέρνηση που δεν πληροί τις προδιαγραφές των δημοκρατιών, για το Ισραήλ πως καταπατά τα δικαιώματα των Παλαιστινίων και για την Ε.Ε. πως είναι ένας μηχανισμός ελέγχου της Ευρώπης από τη Γερμανία που απομυζά τις άλλες χώρες και ιδίως τις περιφερειακές. Αν δεν υπάρχει κάποιο αδύνατο σημείο όπως στη σχέση με τη Γαλλία, θα χαρακτηρίσει απλά τον Μακρόν αποικιοκράτη,  τρελό και ισλαμοφοβικό…

Σας φαίνονται όλα αυτά τραβηγμένα και παράλογα;

Πριν λίγες μέρες όταν ο πρόεδρος της Αιγύπτου επισκεπτόταν την Ελλάδα, σε ελληνικά μέσα ενημέρωσης διάβασα άρθρα σαν αυτό με το παρακάτω: “Κοινοί δολοφόνοι Sisi και Haftar σκοτώνουν αδιάκριτα – Τι συμβαίνει σε Αίγυπτο, Λιβύη;”

Το πιθανότερο είναι πως πρόκειται για αλήθειες αλλά η διασπορά τους στην ελληνική κοινή γνώμη σε αυτή τη χρονική περίοδο εκτός από την επίρρωση κάποιας αντιπολιτευτικής διάθεσης ή το τίναγμα της αχλαδιάς με τα “κλικ” ενδέχεται να έχει και άλλες σκοπιμότητες.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το καθεστώς του Καΐρου απέχει από αυτό που στην Ευρώπη θεωρούμε δημοκρατία, όπως συμβαίνει άλλωστε και στα περισσότερα καθεστώτα της περιοχής πλην Ισραήλ, της Τουρκίας πλέον συμπεριλαμβανομένης.

Η μεγάλη εικόνα…

Η μεγάλη εικόνα των διεργασιών που βρίσκονται σε εξέλιξη αφορά την προσπάθεια της Τουρκίας (με την αρωγή της Ρωσίας) να αναστήσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Τουρκία και Ρωσία βρίσκονται σε εμπόλεμες ζώνες σε εμφυλίους στη Λιβύη, τη Συρία και το Ναγκόρνο Καραμπάχ όπου αν και αντίπαλοι μοιράζονται τα οφέλη της παρουσίας τους εκεί. Η Ρωσία πρόσφατα προσάρτησε την Κριμαία και έχει λάβει ενεργό ρόλο στην αποσταθεροποίηση και προσπάθεια συνολικότερης αποσταθεροποίησης της Ουκρανίας και άλλων χωρών της πρώην ΕΣΣΔ.

Ρωσία και Τουρκία διαβλέπουν (αλλά και επιδιώκουν με υβριδικές μεθόδους) τον περαιτέρω  διχασμό και  αποδυνάμωση των ΗΠΑ καθώς και την αδυναμία της Ε.Ε. να αποκτήσει ενιαία πολιτική και αμυντική υπόσταση. Αυτά στην προσπάθεια να αναστήσουν τις παλιές αυτοκρατορίες τους και να καταστούν υπολογίσιμες δυνάμεις.

Στα πλαίσια αυτά διαπράττουν προπαγάνδα αλλά και “δολοφονίες” χαρακτήρων. Δηλαδή, διαβάλουν στην κοινή γνώμη των χωρών τους αυτούς που θεωρούν αντίπαλους ενώ παράλληλα  προωθούν αυτούς που θεωρούν πως θα βοηθήσουν το έργο τους.

Η  Τουρκία, μετά την εισβολή στη Συρία και την παρουσία στη Λιβύη και τον Καύκασο προβάλλει διεκδικήσεις σε βάρος της Ελλάδας στην οποία ασκεί πιέσεις τόσο στον Έβρο μέσω υβριδικών μεθόδων όσο και στη Ν.Α. Μεσόγειο. Είναι θέμα χρόνου να ακουστούν οι κατά τόπους μουσουλμανικές κοινότητες στη χώρα μας.

Οι κινήσεις αυτές προς το παρόν  μοιάζουν αποσπασματικές αλλά όποιος  έχει τύχει να μελετήσει τα σχέδια της Ρωσίας του Πούτιν περί του πώς πρέπει να είναι ο πόλεμος τον 21ο αιώνα, έχει μια συνολικότερη εικόνα του τι συμβαίνει. Πόσο μάλλον αν συνδυάσει όλα αυτά με τις ανοιχτές καταγγελίες δυτικών χωρών για ρωσικές παρεμβάσεις μέχρι και τις εκλογές μέσω των κοινωνικών δικτύων και μέσω ενημέρωσης.

Για να πάρουμε όμως μια συνολικότερη εικόνα πώς βλέπει η Ρωσία τον πόλεμο κατά τον 21^ο αιώνα (και κατά συνέπεια και η σύμμαχός της Τουρκία) πρέπει να λάβουμε υπόψη μας το περίφημο  “Δόγμα Γερασίμωφ”.

Το δόγμα Γερασίμωφ (Gerasimov)

Το 2013 ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων της Ρωσίας Β. Γερασίμωφ δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο “The Value of Science is in Foresights: The challenge demand rethinking the forms and methods of carrying operations” (MilitaryReview 2016).

Τον Οκτώβριο του 2013 ο ίδιος επέβλεψε τη συγγραφή μιας ακόμη ανάλυσης από τους αναλυτές Chekinov  και Bogdanov με τίτλο:” The Nature and Content of a New-Generation War” (Bogdanov 2013).

Στις μελέτες του Ρωσικού Γενικού επιτελείου του 2013 εξετάζονται μεταξύ άλλων οι  περιπτώσεις των συγκρούσεων στο πλαίσιο της “Αραβικής Ανοιξης” και των “Έγχρωμων Επαναστάσεων” όπου διαπιστώνεται πως  οι πολεμικές συγκρούσεις στον 21ο αιώνα εμφανίζουν μια δομική αλλαγή: Οι διακηρυγμένες και κλιμακούμενες πολεμικές συγκρούσεις, με σαφώς διαχωρισμένους ρόλους μεταξύ στρατιωτικών και μη ενεργειών ανήκουν στο παρελθόν.

Την θέση τους έχουν λάβει ακήρυχτοι πόλεμοι, συνδυασμένες στρατιωτικές και μη ενέργειες με μικρές δυνάμεις που μπορούν να αναπτυχθούν με ταχύτητα και να επιφέρουν πλήγματα ακρίβειας.

Στην τελευταία ελληνική έκδοση του Foreign Affairs υπάρχει μια ανάλυση του δόγματος “Γερασίμωφ”, του κ. Κ. Χουζούρη Πλωτάρχη του Πολεμικού Ναυτικού με μάστερ στη διπλωματία και διεθνείς σχέσεις και υποψήφιου διδάκτορα στο πανεπιστήμιο του Λανκαστερ. Σε αυτή μεταξύ άλλων επισημαίνεται:

“Σε ένα τέτοιο περιβάλλον πολιτικές, οικονομικές, πληροφορικές, πολιτιστικές και άλλες μη στρατιωτικές ενέργειες (ακόμα και η προσφορά ανθρωπιστικής βοήθειας), δύναται να φέρουν απτά πολιτικά αποτελέσματα και πρέπει να θεωρούνται ως αναπόσπαστα στοιχεία των ευρύτερων επιχειρήσεων, πάντα σε συνδυασμό με μικρές και ευέλικτες στρατιωτικές δυνάμεις.

Αντικειμενικός σκοπός των ανωτέρω ενεργειών, θα πρέπει να είναι η δημιουργία ενός διαρκώς ενεργού μετώπου το οποίο να διατρέχει το σύνολο της επικρατείας του κράτους στόχου αλλά και το ίδιο το πνεύμα του πληθυσμού, δυσχεραίνοντας το διαχωρισμό μεταξύ στρατιωτικών και μη ενεργειών”.

Κατά τον Γερασίμωφ, η Ρωσία πρέπει να ακολουθεί έξι στάδια για την εξέλιξη μιας σύγκρουσης.

1)Συγκεκαλυμμένες αρχικές επιχειρήσεις. Σχηματισμός δραστήριας αντιπολίτευσης από πολιτικά κόμματα, συνδικαλιστικές οργανώσεις κλπ. με παράλληλη διεξαγωγή πληροφοριακού πολέμου ώστε να διαμορφωθεί το επιθυμητό περιβάλλον.

2) Κλιμάκωση: Αύξηση πολιτικής και διπλωματικής πίεσης  μέσω οικονομικών κυρώσεων και διακοπή διπλωματικών σχέσεων.

3) Έναρξη συγκρούσεων: Έναρξη των συγκρούσεων ανάμεσα στις αντίπαλες ομάδες με μορφή διαδηλώσεων, διαμαρτυριών, δολιοφθορών, δολοφονιών και παραστρατιωτικών συγκρούσεων. Οι συγκρούσεις αυτές θα εκληφθούν ως απειλή για τα συμφέροντα της Ρωσίας προς ανάπτυξη των ενόπλων δυνάμεων.

4) Κρίση: Έναρξη στρατιωτικών επιχειρήσεων οι οποίες να συνοδεύονται από διαρκείς διπλωματικές και οικονομικές κινήσεις αλλά και πληροφοριακές επιχειρήσεις.

5) Διευθέτηση κρίσης: Μέσω της διευθέτησης θα πρέπει να επέλθουν οι επιθυμητές για τη Ρωσία αλλαγές στην πολιτική στρατιωτική και οικονομική ηγεσία του κράτους στόχου.

6) Αποκατάσταση ειρήνης: Στο παρατεταμένο αυτό στάδιο θα επιδιωχθεί ο κατευνασμός των εντάσεων που οδήγησαν στη σύγκρουση”.

Από τα παραπάνω  αλλά και από τα υπόλοιπα παραδείγματα υβριδικών συγκρούσεων, μπορούμε να συνάγουμε οκτώ διακριτές αλλά εν δυνάμει παράλληλες μορφές που δύναται να λάβει ο Υβριδικός Πόλεμος.  Αυτές είναι: Συμβατικός πόλεμος, ανορθόδοξος πόλεμος, τρομοκρατία, εγκληματικές ενέργειες,  πολιτικές ενέργειες, οικονομικός πόλεμος, πληροφοριακός πόλεμος και κοινωνικά μέσα.

Δηλαδή ενέργειες  συνδεόμενες με τον πληροφοριακό πόλεμο με σκοπό την εξασφάλιση της υποστήριξης και του ελέγχου του πληθυσμού στην εμπόλεμη περιοχή στο εσωτερικό των εχθρικών ή φιλικών χωρών και της διεθνούς κοινής γνώμης.

Εδώ και αρκετά χρόνια στα ελληνικά κοινωνικά δίκτυα αλλά και σε μέσα ενημέρωσης μπορεί κάποιος να διακρίνει πληροφορίες, ειδήσεις και κρίσεις για τις οποίες αν κάποιος εξετάσει τη διαδρομή και τις επιδιώξεις μπορεί να καταλάβει πως είναι κατευθυνόμενες και αποσκοπούν στην αποδυνάμωση της χώρας και της αποτρεπτικής της ισχύος. Πίσω από τις περισσότερες τέτοιες περιπτώσεις συνήθως κρύβονταν και κρύβονται ρωσικά συμφέροντα. Εσχάτως όπως αναφέραμε στην αρχή, ιχνηλατούνται εκ του αποτελέσματος  επιδιώξεις που εξυπηρετούν τούρκικα συμφέροντα.

Η Τουρκική προπαγάνδα εναντίον της Ελλάδας εστιάζεται κυρίως στην κοινή γνώμη των χωρών της Ευρώπης αλλά και των ΗΠΑ, όπου η Ελλάδα  παρουσιάζεται σαν να τις εκβιάζει και να τις  χειραγωγεί προκειμένου να θυσιάσουν το συμφέρον τους  για χάρη των ελληνικών και κυπριακών υπερβολικών διεκδικήσεων.

Καθώς η Ρωσία και η Τουρκία επιδιώκουν να αναδειχτούν περιφερειακές υπερδυνάμεις οι πράξεις υβριδικού πολέμου σε δυτικές χώρες και κυρίως την Ελλάδα εντείνονται. Η δημοκρατική Δύση δεν έχει πολλούς τρόπους να αντιδράσει. Οι πολίτες οφείλουν να αξιολογούν τις πληροφορίες με βάση τις επιδιώξεις και τις πιθανές συνέπειες.

Δεν είναι η πρώτη φορά που λαμβάνουν χώρα μέθοδοι υβριδικού πολέμου. Κατά τη διάρκεια του “Ψυχρού Πολέμου” η ΕΣΣΔ χειραγωγούσε στη Δύση τα περισσότερα Κ.Κ. και τα κινήματα Ειρήνης που ζητούσαν επιτακτικά τον αφοπλισμό. Επιρροή είχε αναπτύξει και σε κάποιες τρομοκρατικές οργανώσεις.

Τώρα είναι τα κοινωνικά δίκτυα και τα Fake News που προσδίδουν πολλαπλασιαστική ισχύ σε αυτές τις μεθοδεύσεις. Σαν μέσο αποσταθεροποίησης κυρίως εκ μέρους της Τουρκίας χρησιμοποιούνται οι ριζοσπαστικές ισλαμικές ομάδες που υπάρχουν στις μουσουλμανικές κοινότητες της Δύσης.

[email protected]

capital.gr