Ο Ριζά Ζαρράμπ δεν ήταν ο μόνος Ιρανός που “λάδωνε” Τούρκους αξιωματούχους της κυβέρνησης Ερντογάν

των Aykan Erdemir, Umut Can Fidan

Ο Ιρανός Reza Zarrab ήταν ο συντονιστής του δικτύου αποφυγής κυρώσεων του Ιράν με έδρα την Τουρκία και κατηγορείται για το ξέπλυμα $20 δισεκατομμυρίων στην μεγαλύτερη πλεκτάνη αποφυγής κυρώσεων της πρόσφατης ιστορίας.

Μια σειρά εκθέσεων από ένα παγκόσμιο δίκτυο δημοσιογράφων έφερε στη δημοσιότητα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τέτοιου είδους επιχειρήσεις της Τεχεράνης στην Τουρκία «ξεκίνησαν παλαιότερα και είχαν μεγαλύτερη έκταση και αριθμό εμπλεκομένων προσώπων και κρατών από ότι υπολογιζόταν.»Ο Zarrab είναι ένας από τους πολλούς Ιρανούς που εκμεταλλεύτηκαν την ελαστικότητα του τουρκικού νομικού συστήματος σε αυτόν τον τομέα την τελευταία δεκαετία. Το πιο πρόσφατο σκάνδαλο, το οποίο εμπλέκει και τον καταδικασμένο για εμπόριο ναρκωτικών Naji Sharifi, δείχνει τον βαθμό στον οποίο τα Ιρανικά παράνομα συμφέροντα έχουν εξυπηρετούνται από το τουρκικό νομικό και πολιτικό καθεστώς στο οποίο και έχουν εισχωρήσει.

Ο Zarrab, πρωταγωνιστής της πιο προβεβλημένης υπόθεσης παραβίασης κυρώσεων του Ιραν, το 2011 συνέταξε ένα γράμμα προς τον γενικό διευθυντή της Κεντρικής Τράπεζας του Ιραν στο οποίο εκφράζει ως «εθνικό και ηθικό καθήκον» την διάθεση του για συμμετοχή σε «πράξεις που καταπολεμούν τις κυρώσεις».

Έπειτα από εκείνη τη χρονική περίοδο δωροδόκησε Τούρκους υπουργούς, τραπεζίτες και άλλους υψηλόβαθμους ώστε να εκπονήσουν ένα σχέδιο παράκαμψης των κυρώσεων ενώ παράλληλα πραγματοποιήθηκαν και άλλες «χάρες» όπως η απόκτηση τουρκικής υπηκοότητας για τον Ιρανό.

Μετά την σύλληψη του από τις αμερικανικές αρχές το 2016 έπαιξε τον ρόλο του μάρτυρα στην υπόθεση και βοήθησε στην καταδίκη του αναπληρωτή γενικού διευθυντή της Halkbank η οποία είναι 2η μεγαλύτερη δανειοδότρια του Τουρκικού δημοσίου και έναντι της οποίας εκκρεμεί δίκη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην κατάθεση του ο Zarrab εμπλέκει ακόμα και τον ίδιο τον Ρετζεπ Ταγίπ Ερντογάν.

Το ίδιο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η υπόθεση του «βαρόνου» Zindashti, η οποία δεν έλαβε την διάσταση της υπόθεσης Zarrab. Οι τουρκικές αρχές τον συνέλαβαν τον Απρίλιο του 2018 με κατηγορίες για εμπόριο ναρκωτικών και ανθρωποκτονία, ένα χρόνο μετά την σύλληψη του Zarrab στις ΗΠΑ. Ο Zindashti συνελήφθη στην κατοικία του μαζί με 4 στελέχη της τουρκικής αστυνομίας έπειτα από δολοφονίες αντιπάλων του ως αντίποινα για την δολοφονία της κόρης του το 2014.

Ο Ιρανοκουρδικής καταγωγής Zindashti, φέρεται να έχει σχέσεις με τα κουρδικά καρτελ ναρκωτικών τα οποία ήταν υπεύθυνα για την διακίνηση 2 τόνων ηρωίνης που κατασχέθηκαν από την ελληνική ακτοφυλακή το 2014.

Όταν τα καρτελ υποπτεύθηκαν τον Zindashti ως «καρφί» άρχισαν να τον απειλούν, καθώς παλαιότερα είχε την ιδιότητα του «μυστικού μάρτυρα» σε μια υπόθεση υψηλού πολιτικού προφίλ ενάντια σε ένα χαρακτηρισμένο από την τουρκική κυβέρνηση ως «δίκτυο κοσμικής τρομοκρατίας», υπόθεση που ο Ερντογάν χρησιμοποίησε για την εξόντωση αντιπολιτευόμενων φωνών. Ο Zindashti λόγω της μαρτυρίας του απολάμβανε ασυλίας, όμως τον Σεπτέμβριο του 2007 συνελήφθη και πάλι για εμπόριο ηρωίνης. Το 2018 κατάφερε και πάλι να πείσει τους δικαστές να τον αφήσουν ελεύθερο έπειτα από την έκτιση της πενιχρής για την υπόθεση ποινής των 6 μηνών φυλάκισης.

Παρόλο που ο εισαγγελέας άσκησε άμεσα πίεση για νέα σύλληψη, ο Zindashti και οι άντρες του διέφυγαν από την χώρα και από τότε οι λόγοι αποφυλάκισης του βρίσκονται υπό έρευνα και αμφισβήτηση. Πιο συγκεκριμένα, ομάδα δημοσιογράφων υποστηρίζει πως το ιδρυτικό μέλος του ΑΚΡ, βουλευτής και “έγκριτος” νομικός, Burhan Kuzu (ο οποίος απεβίωσε την 1η Νοεμβρίου 2020) άσκησε πιέσεις στο νομικό σύστημα στην υπόθεση του Ιρανού. Έξι μήνες μετά την αποφυλάκιση του Zindashti, η Cumhuriyet δημοσίευσε φωτογραφία του σε δείπνο με τον Κuzu.

Ο Κuzu αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με τον Zindashti και υποστήριξε ότι αυτό το δείπνο ήταν η πρώτη και τελευταία φορά που συναντήθηκε μαζί με τον έμπορο ναρκωτικών. Παρόλα αυτά αργότερα είδαν το φως της δημοσιότητας μηνύματα WhatsApp στα οποία ο Kuzu και ένας συνεργάτης του Zindashti προσπαθούσαν να κανονίσουν κι άλλη συνάντηση των δύο ανδρών. Έκτοτε ένας από τους φυλακισμένους αντιπάλους του Zindashti κατέθεσε διαμαρτυρία στηριζόμενη στο επιχείρημα πώς η φυλάκιση του ήταν αποτέλεσμα της στήριξης του Kuzu ως χάρη στον Ιρανό έμπορο ναρκωτικών.

Παρά τον μεγάλο αριθμό στοιχείων και κατηγοριών που περιβάλλουν την φύση της σχέσης μεταξύ των δυο ανδρών και το πώς ο Ιρανός εργαλειοποίησε αυτή την σχέση προς όφελος της υλοποίησης των σκοπών του, ο Τούρκος αξιωματούχος συνέχισε να απαρνείται τις κατηγορίες εις βάρος τους για σχέσεις που διατηρούσε με άτομα του οργανωμένου εγκλήματος.

Σε μια πρόσφατη δήλωσή του ισχυρίστηκε ότι γνώρισε τον Zindashti μέσω της Aliye Uzun, μέλος του γυναικείου τομέα του ΑΚΡ στην Κωνσταντινούπολη. Η Uzun φέρεται να προσφέρθηκε να διευκολύνει τον Zindashti να αποκτήσει την τουρκική υπηκοότητα με αντάλλαγμα 500.000 τουρκικές λίρες ($175.000) και επιπλέον 150.000 λίρες ($52.500) ώστε να ξεκινήσει την διαδικασία το 2016. Οι κατηγορίες αυτές καταδεικνύουν την ευκολία με την οποία ο Zindashti καθοδήγησε τον εαυτό του στους ενδότερους κύκλους του τουρκικού κυβερνώντος κόμματος εξαγοράζοντας την επιρροή του και συνεχίζοντας τις παράνομες δραστηριότητές του.

Ο Zindashti δεν περιορίστηκε μόνο στην εργαλειοποίηση της πολιτικής εξουσίας αλλά επεκτάθηκε και στην εργαλειοποίηση του τομέα της επιβολής του νόμου. Υπάρχει πληθώρα μαρτυριών για δωροδοκία αστυνομικών με αντάλλαγμα τις πληροφορίες για τους δολοφόνους της κόρης του ενώ ήταν εύκολο να υποθέσουν ότι παράλληλα σχεδίαζε την δολοφονία τους ως αντίποινα. Έτσι πολλοί από αυτούς όντως και δολοφονήθηκαν, ενώ οι δολοφόνοι εμφανίζονται να δέχτηκαν συμβουλές και από την αστυνομία για την εκτέλεση των ενεργειών.

Παράλληλα η τουρκική αστυνομία υποπτεύεται ότι ο Zindashti βοήθησε στην δολοφονία του Ιρανο-Βρετανού ιδιοκτήτη του GEM TV Saeed Karimian, ο οποίος ήταν και αντίθετος στο ισλαμικό καθεστώς του Ιράν.

Όπως και στην υπόθεση Zarrab, όλες αυτές οι κατηγορίες συνθέτουν μια ξεκάθαρη εικόνα ως προς την «βρώμικη δουλειά» που κάνει η Τεχεράνη δρώντας ανενόχλητη στην Τουρκία μέσω των παρανόμων παραγόντων του και την ανοχή του τουρκικού κράτους.

Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η Τουρκία και το Ιράν βρίσκονται σε αντίθετες πλευρές στην Συρία και συνεχίζουν να ανταγωνίζονται για την ηγεμονία στην Μέση Ανατολή, η Άγκυρα και η Τεχεράνη έχουν καταφέρει να στεγανοποιήσουν τις σχέσεις τους βρίσκοντας τρόπους να συνεργαστούν ενάντια στον κοινό τους εχθρό, που είναι η Δύση.

Ο ολοένα και πιο αυταρχικός σουνίτης ηγέτης της Τουρκίας, Ρετζεπ Ταγιπ Ερντογαν, δεν έχει ιδιαίτερη συμπάθεια για τους σιίτες Ιρανούς, αλλά όπως και ο ισλαμικός μέντοράς του Necmettin Erbakan, αντικρίζει με θαυμασμό την σταυροφορία της Ισλαμικής Δημοκρατίας απέναντι στη Δύση.

Η ιδεολογική αυτή τάση σε συνδυασμό με την απληστία των εμπλεκομένων και την κουλτούρα ατιμωρησίας που επικρατεί στην Τουρκία, δίνει στην Τεχεράνη και τους συνεργάτες της ευκαιρίες να εκμεταλλευθεί ένα κράτος μέλος του ΝΑΤΟ για την παράνομη δραστηριότητά της.

Ο Zindashti, όπως και ο Zarrab, αποτελούν μόνο την κορυφή του Ιρανικού παγόβουνου στην Τουρκία. Έως ότου η Τουρκία φύγει από αυτό το καθεστώς του Ερντογάν και αποκατασταθεί η έννομη τάξη και ο κοσμικός προσανατολισμός της, η Τεχεράνη θα συνεχίσει να βρίσκει καταφύγιο για την υλοποίηση των σχεδίων της.

Μετάφραση: Νίκος Χριστοφορίδης

Πηγή: en.radiofarda.com