Απόστολος Αποστολόπουλος

Τώρα σωθήκαμε! Η Ρωσία, με ανακοίνωση της πρεσβείας της στην Αθήνα, πληροφόρησε εμάς και όλη την Υφήλιο ότι αναγνωρίζει το νόμιμο δικαίωμά μας, κατά το Διεθνές Δίκαιο, να επεκτείνουμε στα 12 μίλια τα χωρικά μας ύδατα. Ανεπαρκής και καθυστερημένη κίνηση με πολύ δηλητήριο.

Πρώτον, Δεν μας κάνει χάρη.

Δεύτερον, βάζει φυτίλι για σύγκρουση αφού, ως γνωστόν, η Τουρκία απειλεί με πόλεμο αν επεκταθούμε στα 12 μίλια. Τη Ρωσία τη βολεύει ένας ελληνοτουρκικός πόλεμος που θα ζημιώσει σοβαρά το ΝΑΤΟ. Και ταυτόχρονα ανοίγει πόρτα για παζάρι με την Ελλάδα καθώς περιμένουμε τον Λαβρόφ στην Αθήνα αρχές Νοεμβρίου.

Το απολύτως επίκαιρο, κρίσιμο και εκκρεμές θέμα που υπάρχει αυτή τη στιγμή στις ελληνορωσικές σχέσεις είναι η θέση του Κρεμλίνου για τους εξοπλισμούς των ελληνικών νησιών. Περί αυτού η ρωσική ανακοίνωση δεν λέει λέξη. Προφανώς ο Λαβρόφ που έρχεται, εκτός απροόπτου, αρχές Νοεμβρίου στην Αθήνα θα καλύψει τα κενά, δηλαδή θα παζαρέψει. Καθώς όλοι ξέρουν ότι η Ρωσία μπορεί να σταματήσει τις απειλές του Ερντογάν.

Η προϊστορία των ελληνορωσικών σχέσεων είναι οδηγός για το σήμερα. Μετά τον Πόλεμο η Ελλάδα διατήρησε ομαλές σχέσεις με τη Ρωσία αν και βρέθηκε στο αντίπαλο στρατόπεδο. Ρωσόφιλοι και αγγλόφιλοι υπήρχαν πριν από την Επανάσταση του 1821. Η σύγκρουσή τους, κορυφώθηκε με τον εμφύλιο, όταν η Ελλάδα καταχωρήθηκε στη Δύση. Το «ανήκομεν στη Δύση» είναι απόφαση της Συμφωνίας της Γιάλτας, όχι του Καραμανλή.

Η Δεξιά, νικήτρια του εμφυλίου, στράφηκε ολοκληρωτικά προς τις ΗΠΑ ενώ η ηττημένη Αριστερά έμεινε σταθερά προσανατολισμένη στην ΕΣΣΔ. Και οι δυο είχαν σχέση πατρωνίας, υποτακτικού, με τις ΗΠΑ και Ρωσία. Συνέχιζαν, σαν να μην είχε περάσει μια μέρα, τον ανταγωνισμό ρωσόφιλων και αγγλόφιλων και μετά την Επανάσταση του 1821. Η εξάρτηση είναι από τότε ως σήμερα αναλλοίωτο και κυρίαρχο χαρακτηριστικό της χώρας.

Νέα κόμματα και νέοι άνθρωποι μπαίνουν στο μικροσκόπιο μόλις εμφανιστούν. Ο επικυρίαρχος διασφαλίζει τη «βασιλεία» του επειδή, κατά το κοινώς λεγόμενο, «πνίγει το μωρό στην κούνια», αν το νεογέννητο δεν είναι ελεγχόμενο από τα γεννοφάσκια του. Έτσι διαμορφώνεται και διαιωνίζεται το υφιστάμενο καθεστώς προτεκτοράτου.

Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ

Οι ΗΠΑ έχουν επιβάλλει στους Ευρωπαίους συμμάχους πιο σκληρή αντιρωσική στάση από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Σε μας πρώτο δημόσιο δείγμα επιδείνωσης ήταν η κυριολεκτικά πρωτοφανής απέλαση Ρώσων διπλωματών από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Σ’ αυτό το πολικό κλίμα τα όποια διμερή θέματα αναφερθούν κατά την επίσκεψη Λαβρόφ είναι αμφίβολο αν ξεπερνούν σε αξία τα μπιχλιμπιδάκια στα λαϊκά πανηγύρια.

Η ανακοίνωση της ρωσικής πρεσβείας για τα 12 μίλια εντάσσει ευθέως την επίσκεψη Λαβρόφ στο πλαίσιο των σχέσεων του τριγώνου Ρωσία-Τουρκία-Αθήνα, υπό το πρίσμα της στρατηγικής των δυο Υπερδυνάμεων στην περιοχή. Με απλά λόγια οι Μητσοτάκης/Δένδιας θα ρωτήσουν τι λέει η Μόσχα για τον εξοπλισμό των νησιών και ο Λαβρόφ θα διερευνήσει αν και ποιο αντίτιμο είναι διατεθειμένη να καταβάλλει η κυβέρνηση ώστε οι Ρώσοι να καλύψουν το κενό της ανακοίνωσής τους:

Όχι αν έχουμε το δικαίωμα επέκτασης αλλά τι θα κάνει η Μόσχα αν ασκήσουμε αυτό το δικαίωμα και η Τουρκία θελήσει να μας επιτεθεί. Ο Πομπέο, για παράδειγμα, παρέπεμψε το θέμα, αορίστως, σε διεθνείς οργανισμούς. Αλλά φεύγει οσονούπω. Ο Πούτιν τι έχει να πει και πως δεσμεύεται;
Το δεύτερο, συναφές και ίσης αξίας, ερώτημα είναι η στάση των ΗΠΑ. Αν υπάρχει ή όχι, έστω σιωπηρή ανοχή των ΗΠΑ, ώστε να παίξει η Αθήνα χωρίς να φοβάται αντίποινα.

Άραγε θα ξεκινούσε ο Λαβρόφ ένα τέτοιο ταξίδι χωρίς να υπάρχει, έστω αμυδρά, κάποιο πράσινο φως, έστω θολό και τρεμάμενο; Ο Λαβρόφ θέλει βέβαια να σφυγμομετρήσει ο ίδιος αν η πιεσμένη Αθήνα μπορεί να γίνει πιο τολμηρή, όπως ο πνιγμένος που πιάνεται από τα μαλλιά του. Γιατί, είπαμε, αν υπάρχει κάποιος ικανός να φρενάρει τώρα τον Ερντογάν είναι η Μόσχα.

Η Ρωσία βλέπει μια εξ αντικειμένου ευνοϊκή συγκυρία στο ότι δημιουργείται κενό εξουσίας στις ΗΠΑ που ως τις εκλογές μάλλον θα διευρύνεται και είναι άγνωστο πως θα κλείσει, είτε χάσει είτε κερδίσει ο Τραμπ. Οπότε ο Λαβρόφ ίσως προσφέρει διεξόδους στην κυβέρνηση που αναζητά το μαγικό φίλτρο ώστε να σώσει την παρτίδα, την πατρίδα και το κεφάλι της, χωρίς να κόψει το νήμα με τις ΗΠΑ.

Υπάρχει φυσικά και το Βερολίνο, παίκτης με ισχυρή επιρροή τόσο στον Ερντογάν όσο και στον Μητσοτάκη. Η στάση του Λαβρόφ προς την κυβέρνηση, λογικά, θα είναι «συν Αθηνά και χείρα κίνει». Συμφέρει και στους Ρώσους κάτι να δώσουν στην Αθήνα για να κουνηθεί και να πάρει θάρρος γιατί ο Ερντογάν δημιουργεί συνεχώς πονοκεφάλους στον Πούτιν.

Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΒΛΕΠΕΙ ΤΕΙΧΟΣ

Ο τελευταίος μπελάς που προκάλεσε στο Κρεμλίνο ο Ερντογάν είναι η ιστορία με το Αζερμπαϊτζάν εναντίον της Αρμενίας για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αυτό ικανοποιεί τους Αμερικανούς αλλά ταυτόχρονα κι αυτοί βλέπουν ότι ο Ερντογάν δεν είναι απρόβλεπτος αλλά είναι αχόρταγος.

Η στάση του Ερντογάν είναι εκβιαστική και μαξιμαλιστική αλλά έχει ένα μεγάλο καλό: Δυσκολεύει κάθε ίχνος υποχώρησης της Αθήνας. Ποια κυβέρνηση μπορεί να αποδεχθεί την οποιαδήποτε τουρκική πρόταση όταν ισοδυναμεί με κραυγαλέα προδοσία; Όσο και να προσπαθεί η Αθήνα δεν μπορεί να «γλυκάνει» τις τουρκικές ξεδιάντροπες απειλές. Ακόμα και η υπάκουη στρατιωτική ηγεσία το επισήμανε όταν οι πολιτικοί προϊστάμενοι έκαναν σχετική βολιδοσκόπηση.

Ο Ερντογάν βλέπει μπροστά του να ορθώνεται ένα, έστω λεκτικό, τείχος από ΗΠΑ- ΕΕ. Αν προστεθεί η Ρωσία θα την έχει άσχημα. Ο Ερντογάν φαίνεται σαν να έχει αποφασίσει ή να σπάσει το τείχος ή να σπάσει τα μούτρα του.