Ένα από τα βασικά μηνύματα που έφερε στις «αποσκευές» του ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, ήταν ότι η Ρωσία μπορεί να βοηθήσει στην αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αν αυτό της ζητηθεί. 

Μάλιστα, ο Σεργκέι Λαβρόφ έδωσε ξεκάθαρα το στίγμα που εμποδίζει την ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας και το όποιο αίτημα βοήθειας.

Απευθυνόμενος προς τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ο Σεργκέι Λαβρόφ επισήμανε:

«Και οι σημερινές μου συνομιλίες επιβεβαίωσαν για ακόμα μια φορά ότι -όπως και εσείς είπατε- η συμμετοχή της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ δεν εμποδίζει την ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των χωρών μας. Βεβαίως επιθυμητό θα ήταν και η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ να μην μας εμποδίσουν να αναπτύξουμε αυτές τις σχέσεις».

«Αυτό είναι το βασικό “αγκάθι” στις ελληνορωσικές σχέσεις»

Με την άποψη του Ρώσου ΥΠΕΞ, συμφωνεί ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος, συγγραφέας, παλαίμαχος ανταποκριτής ελληνικών ΜΜΕ στη Μόσχα, αλλά και συνεργάτης σε θέματα σχέσεων Ανατολής-Δύσης και ελέγχου των εξοπλισμών του αείμνηστου πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου:

«Το βασικό “αγκάθι” στις ελληνορωσικές σχέσεις είναι το γεγονός ότι η άρχουσα ελληνική ελίτ και το πολιτικό προσωπικό της χώρας “έδωσαν τα κλειδιά” της ελληνικής οικονομικής και εξωτερικής-αμυντικής πολιτική στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, αφήνοντάς τους να επιδίδονται με την άνεσή τους στην εσωτερική λεηλασία της χώρας. Όταν ήρθαν τα Μνημόνια, δεν διαπραγματεύτηκαν. Η μετατροπή όμως των κομμάτων, που χρησιμοποίησε ο ελληνικός λαός για να αντισταθεί στη μνημονιακή λαίλαπα, σε πρωταγωνιστές της, συνιστά ασφαλώς τεράστιο θρίαμβο και για τους πιστωτές στο σύνολό τους και για την αμερικανική πολιτική που ελέγχει πλέον την Ελλάδα» επισημαίνει, μεταξύ άλλων, στο Sputnik.

«Κατά τις επίσημες επισκέψεις υπουργών και κρατικών αξιωματούχων και τις λοιπές διμερείς επαφές ήταν πολύ συχνό το φαινόμενο οι επίσημοι να ανταλλάσσουν βαρύγδουπες διαβεβαιώσεις της ελληνορωσικής φιλίας, αλλά τελικά η ελληνική πλευρά να ξεχνάει ως διά μαγείας τα όσα υποσχέθηκε. Ελπίζουμε ότι κάτι τέτοιο δεν θα γίνει και σήμερα» προσθέτει ο κ. Κωνσταντακόπουλος.

Αντίστοιχη είναι και η εκτίμηση που δίνει, μιλώντας στο Sputnik, ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Άμυνας, Κώστας Ήσυχος.

«Η επίσκεψη Λαβρόφ είχε θετική απήχηση στον ελληνικό λαό. Βεβαίως είμαστε ακόμα πολύ πίσω από τις αναγκαίες σημειολογικές και καλές σχέσεις που πρέπει να έχει η χώρα μας με τη Ρωσική Ομοσπονδία. Η Ρωσία είναι μέλος του συμβουλίου ασφαλείας του ΟΗΕ αλλά και πρωτοστάτησε ως Σοβιετική Ένωση στο να προχωρήσει η Συνθήκη της Θάλασσας του 1982. Η χώρα μας δυστυχώς παραμένει εγκλωβισμένη σε μια μη φυσιολογική σχέση με τον ευρωατλαντικό άξονα. Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον έχουν αποδειχθεί ανίκανες ειδικά μετά την τραγωδία της Κύπρου και τη διχοτόμηση του νησιού το 1974 να επιβάλλουν κάποια λύση απέναντι στην τουρκική κατοχή, αλλά την ίδια στιγμή, περνώντας στο σήμερα, είναι ανίκανες να προστατέψουν την Ελλάδα και την Κύπρο από τις αμφισβητήσεις της Τουρκίας στη θάλασσα».

Το χρονικό των ελληνορωσικών σχέσεων

Το Sputnik έχει εστιάσει στο πρόσφατο παρελθόν στο διπλωματικό παρασκήνιο του τανγκό των ελληνορωσικών σχέσεων από το 2015 έως σήμερα.

Τι συνέβη όμως νωρίτερα;

Σύμφωνα με τον Δημήτρη Κωνσταντακόπουλο, οι ελληνορωσικές σχέσεις γνώρισαν εντυπωσιακή εκτόξευση από το 2006.

Αυτό συνέβη μετά την πρόταση για τον αγωγό South Stream που προήλθε από την ελληνική πλευρά και ήταν μια πρωτοβουλία του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας, Κάρολου Παπούλια, και του τότε πρωθυπουργού, Κώστα Καραμανλή. 

«Ο Καραμανλής, όμως, οπισθοχώρησε συμπεραίνοντας ότι είχε μπει στο στόχαστρο των ΗΠΑ για την εξωτερική του πολιτική ανοίγοντας την ίδια στιγμή ένα πεδίο δράσης στους Τούρκους» σχολιάζει ο κ. Κωνσταντακόπουλος.

Ο ίδιος αναλυτής προέβλεπε από το 2010 ότι στο κενό που δημιουργήθηκε, η «υπερδραστήρια Τουρκία του Ερντογάν» θα αναλάμβανε δράση: «Εκείνη τη χρονική περίοδο Τουρκία και Ρωσία υπέγραψαν σειρά συμφωνιών αναβαθμίζοντας θεαματικά το επίπεδο των διμερών τους σχέσεων. Δεν έλειψε η πληθώρα αμοιβαίων επισκέψεων και επαφών σε ανώτατο επίπεδο» παρατηρεί.

Ωστόσο ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος δεν ήταν ο μόνος που υποστήριζε αυτήν την άποψη.

Το 2011, ο ομογενής επιχειρηματίας και τότε βουλευτής της Κρατικής Δούμας, Ιβάν Σαββίδης, σε συνέντευξή του στον ανταποκριτή ελληνικών ΜΜΕ, Θανάση Αυγερινό, επισήμανε ότι οι ελληνικές επιλογές οδηγούν στη σταδιακή μεγιστοποίηση των ρωσοτουρκικών σχέσεων κάνοντας την ακόλουθη «προφητική» δήλωση:

«Στο φόντο μιας Ελλάδας που αδυνατίζει και όλο και περισσότερο αποστρέφει το πρόσωπό της από τη Ρωσία, όλο και ενεργότερα η τουρκική οικονομία συνεταιρίζεται με τη ρωσική και η Τουρκία ισχυροποιείται», εξέλιξη, που «θα είναι το χειρότερο έγκλημα για πολλές χιλιετίες. Και τότε δεν θα μπορούμε πλέον τίποτε να διορθώσουμε».

Η ρωσική θέση όπως έχει εκφραστεί κατά καιρούς από εκπροσώπους της ρωσικής διπλωματίας συνίσταται στο ότι οι ρωσοτουρκικές σχέσεις δεν επηρεάζουν τη συνεργασία της Ρωσίας με την Ελλάδα και την Κύπρο.

Την ίδια στιγμή, όμως, η Τουρκία βρήκε την ευκαιρία να διεισδύσει στα σημεία όπου έκανε πίσω η Ελλάδα, αποκτώντας οικονομικά οφέλη. Ένα από αυτά τα σημεία, ήταν οι κυρώσεις που επέβαλε η ΕΕ σε βάρος της Ρωσίας αναφορικά με την Ουκρανία το 2014. Η Ελλάδα συμφώνησε, αλλά η Τουρκία όχι.

«Η Ελλάδα ήταν από τις χώρες που άμεσα μπήκαν στη διαδικασία των κυρώσεων προς τη Ρωσία πριν από 5 χρόνια, μετά το πραξικόπημα του Μαϊντάν και την ανατροπή της κυβέρνησης Γιανουκόβιτς στην Ουκρανία. Εντός ΝΑΤΟ και ΕΕ, η Ελλάδα συνηγόρησε στις κυρώσεις, χάνοντας εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε εξαγωγές, αγροδιατροφικών προϊόντων αλλά όχι μόνο προς τη Ρωσική Ομοσπονδία» αναφέρει ο Κώστας Ήσυχος. 

Την ίδια στιγμή όμως, όπως προσθέτει, η Τουρκία δεν ψήφισε τις κυρώσεις προς τη Ρωσία εντός του ΝΑΤΟ, και έξω από τη διαδικασία των κυρώσεων εκμεταλλεύτηκε την τεράστια ρωγμή που δημιούργησε η Ελλάδα, κατακτώντας μια κορυφαία θέση στη λίστα των εμπορικών εταίρων της Ρωσίας.

«Δεν έφτανε το ότι η Ελλάδα αντιμετώπιζε ένα σκληρό μνημόνιο και τώρα τις μεταμνημονιακές επιπτώσεις, έχει πλέον απέναντί της την Τουρκία που μετατράπηκε σε μια περιφερειακή, οικονομική, ενεργειακή, αγροδιατροφική δύναμη, κάτι το οποίο η Ελλάδα δεν μπόρεσε να κάνει. Αυτό δείχνει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να διεξάγει πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική στο διπλωματικό, αμυντικό και εξαγωγικό τομέα» υπογραμμίζει.

Τα δάνεια από τη Ρωσία 

Δεν είναι λίγοι οι διπλωμάτες και οι αναλυτές που υποστηρίζουν ότι η κορυφαία ευκαιρία ουσιαστικών γεωπολιτικών σχέσεων χάθηκε το 2010. 
Οι επιφυλάξεις της τότε κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ για τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη τοποθέτησαν τις ελληνορωσικές σχέσεις στην «κατάψυξη», επισημαίνει, επίσης, ο κ. Κωνσταντακόπουλος. 

Την ίδια στιγμή, ο Ιβάν Σαββίδης είχε αναφερθεί στο άγνωστο παρασκήνιο πίσω από την επιλογή που είχε η Ελλάδα να αιτηθεί τη ρωσική βοήθεια ή να βρεθεί στη μνημονιακή αγκαλιά.

«Ήρθε ο Παπανδρέου στη Ρωσία πέρυσι τον Φεβρουάριο (σ.σ του 2010), αλλά δεν καταλαβαίνω γιατί ήρθε. Ο ηγέτης της Ρωσίας ήταν έτοιμος να δώσει 25 δισ. ευρώ, δεν έχω λόγο να μην το πω δημοσίως, γιατί έχω ο ίδιος γνώση του ζητήματος. Και ήταν μάλιστα έτοιμος να τα δώσει ως πρώτη δόση βοήθειας στην Ελλάδα, όμως, δυστυχώς… Ήταν δάνειο με χαμηλό επιτόκιο, οι λεπτομέρειες δεν έχουν πια σημασία, αφού προφανώς οι Αμερικανοί, το ΔΝΤ και η Ε.Ε. είπαν όχι. Τότε γιατί ήρθε στη Μόσχα ο Παπανδρέου; Για να δει ο ελληνικός λαός ότι συναντιέται με τον Πούτιν;» έλεγε τότε ο Ι. Σαββίδης.

Την ίδια στιγμή αναφέρθηκε στα όσα συμβούλευσε τον κ. Παπανδρέου:

«Δεν είναι μυστικό ότι εγώ κανόνισα την κατ’ ιδίαν συνάντηση, ζητήθηκε η βοήθειά μου από την ελληνική πλευρά. Το πρωί συναντήθηκα με τον Παπανδρέου στην Κρατική Δούμα, μείναμε οι δυο μας με τον μεταφραστή και του είπα ότι δεν χρειάζεται να προβληματίζεται για τίποτε, ότι ο Πούτιν έχει καλή και θετική διάθεση, γι’ αυτό και θα προτείνει να μείνουν μόνοι τους κι εφόσον δώσει κι αυτός τη συγκατάθεσή του, μπορεί να του θέσει οποιοδήποτε ζήτημα θεωρεί χρήσιμο. Ήταν έτοιμος να ακούσει τα πάντα» υποστήριξε ο κ. Σαββίδης, υπογραμμίζοντας ότι η συνομιλία κράτησε τελικά μόλις 20 λεπτά και λίγο αργότερα ενημερώθηκε από το Κρεμλίνο «ότι κατά τη διάρκειά της, ο Παπανδρέου ουσιαστικά δεν έκανε απολύτως καμία ερώτηση, αλλά μιλούσε για τα οικολογικά προβλήματα της Ελλάδας».

Η προοπτική δανείου από Ρωσία εμφανίστηκε ξανά, «εικονικά» όμως, το 2015 από την τότε ελληνική κυβέρνηση.

Ο κ. Κωνσταντακόπουλος σημειώνει ότι η τότε «φιλορωσική» πολιτική της κυβέρνησης συμπυκνώθηκε τότε στο «ανάβουμε φλας αριστερά, στρίβουμε δεξιά»:

«Κι εδώ copy paste, πιθανότατα με τους ίδιους μάλιστα “τεχνικούς” των κόλπων του Γιώργου Παπανδρέου, τους οποίους είχε πάρει με μεταγραφή στο κόμμα του ο Τσίπρας. Όταν ο τότε Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, σιγουρεύτηκε ότι δεν συμβαίνει τίποτα σοβαρό μεταξύ Αθήνας και Μόσχας, βγήκε και ειρωνεύτηκε τον Τσίπρα, τονίζοντας: “Aν θέλει δάνειο από τη Ρωσία, ας πάει να το πάρει. Εμείς δεν έχουμε πρόβλημα”» υπογραμμίζει.

Το συμπέρασμα του κ. Κωνσταντακόπουλου είναι ότι χρειάζεται ένας ηγέτης μεγάλου βεληνεκούς που θα κάνει την Ελλάδα στρατηγικό και πολυσδιάστατο παίκτη στην εξωτερική πολιτική.

Πηγή: Σπούτνικ