Το σύνθημα «Βυθίσατε το Χόρα» προήλθε έπειτα από μυστική συμφωνία του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τον Ανδρέα Παπανδρέου ή ήταν μια μονομερής προτροπή του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ; Ο εξ απορρήτων του Καραμανλή, πρέσβης Πέτρος Μολυβιάτης, δηλώνει στην «Κ» ότι δεν υπήρχε καμία συνεννόηση, κάτι που αμφισβητούν συνεργάτες του Παπανδρέου. (Φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Παύλος Παπαδόπουλος

Η παπανδρεϊκή ερμηνεία είναι ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ προέβη σε αυτή τη δήλωση έπειτα από συνεννόηση με τον Καραμανλή, που οι δύο πολιτικοί κράτησαν απόρρητη. Κανένας ηγέτης δεν είπε ποτέ ρητά σε κανέναν συνομιλητή του, ούτε αν έγινε, ούτε αν δεν έγινε συνεννόηση για το «Χόρα». Οταν το «Χόρα» βγήκε στο Αιγαίο ο Ανδρέας Παπανδρέου βρισκόταν στη Θράκη, επικεφαλής κλιμακίου του ΠΑΣΟΚ, που αποτελούνταν από κορυφαία στελέχη, ανάμεσα στα οποία και ο Κώστας Σημίτης. Οι διηγήσεις αναφέρουν ότι το πρωθυπουργικό γραφείο αναζήτησε τον Παπανδρέου. Καθώς ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ συνεχώς μετακινούνταν, ανατέθηκε πράγματι στην Αστυνομία να τον εντοπίσει και να του μεταφέρει το μήνυμα ότι έπρεπε να επικοινωνήσει με το Γραφείο Πρωθυπουργού. Ο Παπανδρέου επικοινώνησε και λίγο αργότερα είπε τη φράση «Βυθίσατε το Χόρα».

Η φράση αυτή αξιοποιήθηκε από τη Νέα Δημοκρατία προκειμένου να υποστηριχθεί το επιχείρημα ότι ο Παπανδρέου μπορεί να εμπλέξει την Ελλάδα σε πόλεμο. Ωστόσο, η πλευρά Παπανδρέου πάντοτε υποστήριζε ότι ο Καραμανλής ζήτησε τηλεφωνικώς από τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ να εμφανιστεί επιθετικός προκειμένου ο ίδιος να μπορεί να επικαλεστεί στις συνομιλίες του με τον διεθνή παράγοντα ότι δέχεται αφόρητες πιέσεις για κήρυξη πολέμου.

Βουλή, 1980 

Το 1980 οι συνεχιζόμενες επιθέσεις της Ν.Δ. με αιχμή το «Βυθίσατε το Χόρα» ανάγκασαν τον Παπανδρέου να τοποθετηθεί στη Βουλή. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης Ράλλη, στις 23 Μαΐου 1980, ο τότε υπουργός Εθνικής Αμυνας Ευάγγελος Αβέρωφ κατήγγειλε την εξωτερική πολιτική του ΠΑΣΟΚ ως «πολιτική του “Βυθίσατε το Χόρα”». Ο Ανδρέας Παπανδρέου απάντησε: «[Σε ό,τι αφορά] το περίφημο “Βυθίσατε το Χόρα”. Εχω δεχθεί πολλές φορές τα πυρά και της κυβέρνησης και του Τύπου πάνω σε αυτό το σύνθημα. Είμαι δυστυχώς δεσμευμένος και δεν είμαι σε θέση να μιλήσω, οποιαδήποτε φθορά κι αν αυτό επιφέρει, γιατί σέβομαι κοινές αποφάσεις σε κρίσιμα θέματα. Παραπέρα δεν είμαι σε θέση να πω, αλλά είμαι υποχρεωμένος, αν δεν σταματήσει αυτή η ιστορία, κάποτε να παραβιάσω τον λόγο μου και να μιλήσω».

Ο Ευάγγελος Αβέρωφ απάντησε προσεκτικά: «Πρώτη φορά το λέτε. Οταν ένας αρχηγός ή και οποιοδήποτε μέλος του Κοινοβουλίου επικαλείται λόγους εθνικού συμφέροντος για να μην μπορεί να εξηγήσει κάτι, η κυβέρνηση και οποιοσδήποτε άλλος έχει υποχρέωση να σέβεται αυτή τη δήλωση».

Αμέσως μετά παρενέβη ο πρώην πρωθυπουργός της ΕΡΕ Παναγιώτης Κανελλόπουλος: «Θα ήθελα να βεβαιώσω τη Βουλή ότι πράγματι ο κ. πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ προέβη στη διατύπωση των λέξεων εκείνων για ορισμένο εθνικό σκοπό. Με διαβεβαίωσε ο ίδιος τον Αύγουστο του 1976. Οταν είχαμε συναντηθεί και τον ερώτησα πώς έφθασε στο σημείο να διατυπώσει μια τέτοια φράση, μου είπε γιατί το έκανε και βεβαιώθηκα ότι το έκανε για λόγους εθνικούς».

Η «Κ» ζήτησε από τον κ. Μολυβιάτη να τοποθετηθεί για τη συγκεκριμένη κοινοβουλευτική παρέμβαση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου: «Το 1980 στη Βουλή ο Κανελλόπουλος δεν επιβεβαίωσε ότι υπήρχε συνεννόηση Καραμανλή – Παπανδρέου», απάντησε. «Επιβεβαίωσε απλώς ότι ο Παπανδρέου του είχε πει ότι υπήρχε συνεννόηση. Ο Κανελλόπουλος δεν μπορούσε να ξέρει αν όντως είχαν μιλήσει οι δύο ηγέτες». Από την άλλη πλευρά, πρόσωπα που βρίσκονταν κοντά στον Ανδρέα Παπανδρέου, όπως ο Νίκος Αθανασάκης, υποστηρίζουν ότι «αν η πλευρά Καραμανλή ήθελε να διαλύσει την εντύπωση ότι υπήρχε συνεννόηση, θα το είχε κάνει ήδη από την επόμενη ημέρα εκείνης της συζήτησης στη Βουλή, κάτι που δεν συνέβη».

Καθημερινή