REAL TIME |

Weather Icon

Τι σηματοδοτεί η συμφωνία Ισραήλ-Εμιράτων για Ελλάδα-Κύπρο

Τι σηματοδοτεί η συμφωνία Ισραήλ-Εμιράτων για Ελλάδα-Κύπρο

Του Seth J. Frantzman

Η συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων η οποία ανακοινώθηκε στα μέσα Αυγούστου είναι προϊόν μιας τρίτης φάσης της ισραηλινής πολιτικής για την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή, που βασίζεται σε διδάγματα που αντλήθηκαν από προηγούμενες συμφωνίες ειρήνης με την Αίγυπτο και την Ιορδανία, καθώς και από τις αποτυχημένες ειρηνευτικές συμφωνίες με τους Παλαιστινίους.

Θα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο της αποδυνάμωσης της αμερικανικής εμπλοκής στη Μέση Ανατολή – ιδιαίτερα της απομάκρυνσης στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ από την περιοχή – και των αυξανόμενων προκλήσεων από πλευράς Τουρκίας και Ιράν.

Η “μάχη” του Ισραήλ για ειρηνικές σχέσεις με γείτονες και μουσουλμανικό κόσμο

Από την ίδρυση του το 1948, το Ισραήλ αγωνίζεται να δημιουργήσει δεσμούς με τα κράτη της Μέσης Ανατολής και τα κράτη με πλειοψηφικό το μουσουλμανικό στοιχείο σε Αφρική και Ασία.

Η πρώτη φάση της ειρήνευσης από πλευράς Ισραήλ σχεδιάστηκε για να εξουδετερώσει αυτήν την δυσκολία, με αναζήτηση σχέσεων με χώρες που βρίσκονται στην περιφέρεια του αραβικού κόσμου, όπως η Τουρκία, το Ιράν πριν από την ισλαμική επανάσταση του 1979 και η Αιθιοπία.

Μετά τους συμβατικούς πολέμους με τους Άραβες γείτονές του μεταξύ του 1950 και του 1973, το Ισραήλ πέτυχε μια σημαντική διπλωματική νίκη  όταν η Αίγυπτος έσπασε την αντιισραηλινή “ομοφωνία” του Αραβικού Συνδέσμου και υπέγραψε μαζί του μια συνθήκη ειρήνης το 1979. Στην πράξη, αυτό τερμάτισε τυχόν υποβόσκοντες φόβους ότι η δημιουργία και η ύπαρξη του Ισραήλ θα μπορούσαν να αντιστραφούν μέσω πολέμου.

Η συνθήκη με την Αίγυπτο, ωστόσο, συνέπεσε με την ιρανική επανάσταση: όχι μόνο το Ισραήλ έχασε τις διπλωματικές σχέσεις του με την Τεχεράνη, αλλά η νέα Ισλαμική Δημοκρατία έγινε ένας από τους πλέον εχθρικούς παράγοντες έναντι του εβραϊκού κράτους.

Η δεύτερη φάση

Η δεύτερη φάση της πολιτικής ειρήνευσης  από πλευράς του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή ήρθε με την ώθηση στα δικαιώματα των Παλαιστινίων και στην προοπτική για κρατική υπόσταση της Παλαιστίνης στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας.

Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την εμφάνιση μιας αμερικανικής παγκόσμιας ηγεμονίας, δημιουργήθηκε ένα κλίμα γενικής ειρήνευσης και επίλυσης συγκρούσεων, από τη Βόρεια Ιρλανδία έως τη Νότια Αφρική. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ισραήλ και οι Παλαιστίνιοι συμφώνησαν σε μια ειρηνευτική διαδικασία, γνωστή ως Συμφωνία του Όσλο, το 1993.

Η τελευταία άνοιξε τον δρόμο στην Ιορδανία ώστε τελικά να υπογράψει μια ειρηνευτική συνθήκη με το Ισραήλ (άλλη μια αραβική χώρα, η Μαυριτανία, σύναψε διπλωματικές σχέσεις με το Τελ Αβίβ το 1999, για να τις αναστείλει το 2009).

Εάν η συμφωνία με την Αίγυπτο αποτελούσε το τέλος της συμβατικής στρατιωτικής απειλής ενάντια στο Ισραήλ, οι Συμφωνίες του Όσλο είχαν ως στόχο τον τερματισμό της παλαιστινιακής εξέγερσης. Το πέτυχαν – είναι η αλήθεια – για λίγα χρόνια, πριν ωστόσο ξεσπάσει η αιματηρή δεύτερη Ιντιφάντα. Σταθεροποίησαν πάντως έναν αυτόνομο παλαιστινιακό έλεγχο στη Γάζα και σε τμήματα της Δυτικής Όχθης.

Η απειλή Τουρκίας – Ιράν “οδηγός” της τρίτης φάσης

Στην τρίτη φάση, το Ισραήλ κινείται πέραν ​​των Παλαιστινίων και του “δαχτυλιδιού” των γύρω κρατών του. Η συμφωνία με τα ΗΑΕ αναμένεται να είναι η πρώτη μιας σειράς ειρηνευτικών συνθηκών. Αυτό κατέστη δυνατό εν μέρει λόγω της αμερικανικής υποστήριξης, η οποία ήταν το “κλειδί” για τις συνθήκες με την Αίγυπτο και την Ιορδανία, καθώς και για τις Συμφωνίες του Όσλο.

Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που λειτουργούν ως κίνητρα. Τα ΗΑΕ αναμένουν η συμφωνία να αποτρέψει την προσάρτηση στο Ισραήλ μεγάλων τμημάτων της Δυτικής Όχθης, και ως εκ τούτου να διατηρήσει την ελπίδα για ένα παλαιστινιακό κράτος. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, η συμφωνία ενισχύει τις συμφωνίες με την Αίγυπτο, την Ιορδανία και τους Παλαιστινίους.

Τα ΗΑΕ προσφέρουν επίσης στο Ισραήλ οικονομικές ευκαιρίες που δεν υπήρχε πεδίο να αναπτυχθούν με το Κάιρο, το Αμμάν ή τη Ραμάλα.

Στον πυρήνα της, ωστόσο, η συμφωνία βασίζεται στους κοινούς αντιπάλους των δύο μερών, συμπεριλαμβανομένου του Ιράν και της Χαμάς στη Γάζα.

Οι Εμιρατιανοί βλέπουν τη Χαμάς ως μέρος μιας ευρύτερης απειλής για την περιφερειακή σταθερότητα από πλευράς της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Τα ΗΑΕ και το Ισραήλ ανησυχούν επίσης για την αυξανόμενη επιθετικότητα της Τουρκίας στη Μεσόγειο και σε ολόκληρη την περιοχή. Αυτό αποτελεί τη βάση μιας στρατηγικής συμμαχίας, η οποία περιλαμβάνει την Ελλάδα και την Κύπρο.

Η τρίτη φάση της ισραηλινής πολιτικής για την ειρήνευση μπορεί να οδηγήσει στην ομαλοποίηση των σχέσεων με άλλες αραβικές και μουσουλμανικές χώρες με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο οι άμεσες επιπτώσεις της βρίσκονται στις περιφερειακές στρατηγικές διαρρυθμίσεις.

Καθώς οι ΗΠΑ αποσύρονται από τις βάσεις τους στο Ιράκ και σταθμίζουν εκ νέου τις δεσμεύσεις τους στο Αφγανιστάν και τη Συρία, μια μετα-αμερικανική Μέση Ανατολή εμφανίζεται στον ορίζοντα – και σε αυτήν οι περιφερειακές συμμαχίες αποκτούν μεγαλύτερη σημασία.

Η Τουρκία χτίζει τη δική της συμμαχία, με το Κατάρ και τη λιβυκή κυβέρνηση της Τρίπολης, καθώς και με τη Χαμάς και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Το δίκτυο του Ιράν περιλαμβάνει τη Συρία, τη λιβανική Χεζμπολάχ και σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ και την Υεμένη. Τόσο η Τουρκία όσο και το Ιράν έχουν ήδη καταδικάσει τη συμφωνία Ισραήλ-ΗΑΕ.

Μια πιο θερμή σχέση

Ως αποτέλεσμα αυτής της εχθρότητας, οι δεσμοί του Ισραήλ με τα ΗΑΕ πιθανότατα θα είναι στενότερες σε σχέση με τις χώρες με τις οποίες το Τελ Αβίβ είχε υπογράψει ειρηνευτικές συμφωνίες στο παρελθόν.

Παρά τις διπλωματικές σχέσεις του με την Ιορδανία και την Αίγυπτο, σπάνια υπήρξαν τις τελευταίες δεκαετίες δημόσιες διμερείς συναντήσεις μεταξύ των ηγετών τους. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου και ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ Μπιν Ζάγεντ αναμένεται ωστόσο να έχουν μια πιο θερμή σχέση, καθώς μοιράζονται μια κοινή περιφερειακή κοσμοθεωρία.

Αυτό θα απαιτούσε βέβαια να ξεπεραστούν ορισμένα αρχικά εμπόδια, όπως η αντίθεση του Ισραήλ στην πώληση F-35 στα ΗΑΕ. Τα κοινά τους συμφέροντα, όμως, πιθανότατα θα διασφαλίσουν ότι τα δύο μέρη θα αναπτύξουν μια παροιμιωδώς όμορφη φιλία.

Πηγή: Bloomberg Opinion

Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Twitter

Εγγραφείτε στο κανάλι του infognomonpolitics.gr στο Youtube

Εγγραφείτε στο κανάλι του Σάββα Καλεντερίδη στο Youtube