Η Τουρκία κουνάει το χαρτί της τουρκικής μειονότητας και στην Κριμαία.

Δρ Λάμπρος Γ. Καούλλας

Κατηγορίες κατά της Μόσχας εξαπέλυσε το Σάββατο η Τουρκία με αφορμή την καταδίκη επτά Τατάρων της Κριμαίας. Κάνοντας αναφορά σε «ταταρική τουρκική κοινότητα», η Άγκυρα ανεβάζει το «ταταρικό ζήτημα» στη ρωσο-τουρκική ατζέντα.

Συγκεκριμένα, το ανακοινωθέν του τουρκικού ΥΠΕΞ ανέφερε πως «είναι λυπηρό να καταπιέζεται με τέτοιες μεθόδους η ταταρική τουρκική κοινότητα η οποία αποτελεί βασικό στοιχείο της χερσονήσου της Κριμαίας» (Anadolu, 19/09/2020).

Το ΥΠΕΞ της Τουρκίας ανέφερε πως «θα συνεχίσει να στέκεται δίπλα στους Τατάρους της Κριμαίας οι οποίοι υπερασπίζονται ειρηνικά τα δικαιώματα και τα συμφέροντά τους και προσπαθούν να κάνουν τις φωνές τους να ακουστούν μέσω δημοκρατικών μεθόδων.»

Την περασμένη Τετάρτη, το επαρχιακό στρατοδικείο του Ροστόφ-ον-Ντον στη νότια Ρωσία καταδίκασε τους επτά Τατάρους με ποινές φυλάκισης από 13 μέχρι 19 χρόνια με την κατηγορία της «τρομοκρατίας».

Η ΕΕ κάλεσε τη Ρωσία να ακυρώσει την απόφαση και να απελευθερώσει χωρίς καθυστέρηση αυτούς τους Ουκρανούς πολίτες, σημειώνει το Anadolu.

Το ρωσικό στρατοδικείο τους βρήκε ένοχους για συμμετοχή στην ισλαμική οργάνωση Hizb ut-Tahrir, η οποία έχει κηρυχτεί παράνομη στη Ρωσία αλλά όχι στην Ουκρανία. Όπως αναφέρει το RFE/RL (16/09/2020), το κλιμάκιο Κριμαίας της ρωσικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας (FSB) ανακοίνωσε πως δύο από τους καταδικασθέντες ήταν συντονιστές της οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων «Crimean Solidarity» και συνελήφθηκαν τον Μάιο του 2018. Οι υπόλοιποι είχαν ήδη συλληφθεί τον Οκτώβριο του 2017.

Τον Μάρτιο του 2020, η FSB κτύπησε ένα ακόμη πυρήνα της Hizb ut-Tahri στην Κριμαία συλλαμβάνοντας τέσσερα ακόμα άτομα. Σύμφωνα με το RT (11/03/2020), τα μέλη του πυρήνα «συμμετείχαν σε αντισυνταγματικές δραστηριότητες, επιδιώκοντας την ιδέα της δημιουργίας ενός λεγόμενου παγκόσμιου χαλιφάτου, καταστρέφοντας τους θεσμούς της κοσμικής κοινωνίας και βίαιης ανατροπής της παρούσας κυβέρνησης».

Η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία τον Μάρτιο του 2014, μετά την πολιτική κρίση στην Ουκρανία που ξεκίνησε με τις διαδηλώσεις του Euromaidan το 2013.

Στην προαναφερθείσα ανταπόκρισή του το πρακτορείο Anadolu αναφέρει πως από τον Φεβρουάριο του 2014 που μπήκαν ρωσικές δυνάμεις στην χερσόνησο, «οι Τατάροι της Κριμαίας συνέχισαν τον αγώνα τους για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας ενάντια στη ρωσική κατοχή.»

Διατηρώντας τους τόνους ψηλά, το τουρκικό ΥΠΕΞ αναφέρει πως οι Τατάροι καταπιέζονται από την εποχή της προσάρτησης της Κριμαίας στην Ρωσική Ομοσπονδία, πράξη την οποία επικρίνει και δεν αναγνωρίζει.

Τον Μάρτιο του 2014 η Άγκυρα διαβεβαίωνε πως θα είναι κοντά στην τουρκογενή μειονότητα. Τουρκικά ΜΜΕ ισχυρίζονταν πως υπάρχουν πάνω από 350 χιλιάδες Τατάροι και γι’ αυτό το λόγο η περιοχή είναι στρατηγικής και ιστορικής σημασίας για την Τουρκία.

Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Ahmet Davutoğlu ανέφερε τότε: «Να μην περνά καν από την άκρη του μυαλού σας ότι ο Πρόεδρός μας ή ο Πρωθυπουργός μας θα μείνουν αδιάφοροι στα προβλήματα των ομογενών μας στην Κριμαία ή σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή του κόσμου», αναφερόμενος επίσης στις σοβιετικές διώξεις που είχαν βιώσει το 1944 οι Τατάροι της Κριμαίας. Ο τότε Τούρκος Αντιπρόεδρος Beşir Atalay δήλωσε πως «για μας η Κριμαία είναι σημαντική. Η Τουρκία κινητοποιείται ώστε να μην υπάρξουν νέες αδικίες εκεί.»

Η δημογραφική μηχανική και η εργαλειοποίηση πληθυσμών, ιδιαίτερα τουρκογενών και μουσουλμανικών μειονοτήτων σε Βαλκάνια, Καύκασο και Μέση Ανατολή είναι σταθερό χαρακτηριστικό της τουρκικής στρατηγικής. Κορυφαίο παράδειγμα είναι η διαχρονική χρήση των Τουρκοκυπρίων για επιβολή της διχοτόμησης της Κύπρου.

Πιο πρόσφατα, παρόμοια τακτική ακολουθήθηκε με τους Τουρκομάνους της Συρίας, τους οποίους η Τουρκία χρηματοδότησε και εξόπλισε σχεδόν από την αρχή της συριακής κρίσης, στρέφοντάς τους τόσο κατά της κυβέρνηση Assad όσο και κατά των Κούρδων. Οι τουρκομανικοί παραστρατιωτικοί σχηματισμοί στη Συρία είχαν κατά καιρούς συμβιωτικές σχέσεις με την ISIS και άλλες τζιχαντιστικές ομάδες και ευθύνονται επίσης για την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού Su-24 τον Νοέμβριο του 2015.

Η επαναφορά του ζητήματος των Τατάρων στην ατζέντα των ρωσοτουρκικών σχέσεων πιθανόν να σχετίζεται και με τις επαφές που είχε στις 31 Αυγούστου ο Ρώσος ΥΠΕΞ Sergey Lavrov με αντιπροσωπεία του κουρδικού κόμματος YPG της Συρίας στη Μόσχα. Αυτό που εξόργισε την Τουρκία ήταν πως η συνάντηση με τους Σύριους Κούρδους έγινε την στιγμή που στη Μόσχα βρισκόταν τουρκική αντιπροσωπεία για συναντήσεις με θέμα την Λιβύη. Το τουρκικό ΥΠΕΞ εξέφρασε την ανησυχία του για τη συνάντηση με τους «τρομοκράτες». Όπως σημειώνει το Ahval (31/08/2020), αν και η Τουρκία έκανε αναφορά στη συμφωνία της Αστάνα, ούτε σε αυτή, όπως ούτε και σε αυτή του Σότσι, δεν έχουν χαρακτηριστεί οι συριακές κουρδικές δυνάμεις ως «τρομοκρατικές οργανώσεις».

Σημερινή