Τίμος Φακαλής

Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο που θα οδηγήσουν οι κινήσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εκτιμά ο διεθνούς φήμης Γάλλος καθηγητής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Μελετών του Παρισιού, Ζιλ Κεπέλ, μιλώντας στο ethnos.gr ενάμιση μήνα μετά την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί και το θερμό καλοκαίρι στο Αιγαίο που ακολούθησε με τις αλλεπάλληλες προκλητικές δηλώσεις του Τούρκου προέδρου αλλά και την έκδοση αλλεπάλληλων Navtex για στρατιωτικές ασκήσεις στην ανατολική Μεσόγειο από τη γειτονική χώρα.

Σύμφωνα με τον κορυφαίο Γάλλο πολιτικολόγο, αναλυτή του Ισλάμ και των ισλαμικών κινημάτων ο Ερντογάν θέλει να ενώσει τον μουσουλμανικό κόσμο και να γίνει χαλίφης του Σουνιτικού Ισλάμ, εκμεταλλευόμενος την απροθυμία της σημερινής ηγεσίας της Σαουδικής Αραβίας και του Μωάμεθ, Μπιν Σαλμάν, να βγει μπροστά και να παίξει αυτό το παιχνίδι ηγεσίας όπως οι προκάτοχοί του. 

Ο κ. Κεπέλ υποστηρίζει ότι αν και έχει διαμορφωθεί κατά μια έννοια, μια συμμαχία Γαλλίας – Ελλάδας – Κύπρου, αυτή από μόνη της δεν είναι αρκετή, δεδομένου ότι «η Ιταλία έχει ήδη στείλει τον υπουργό Εξωτερικών της στην Τουρκία και αναζητά φυσικό αέριο και η Γερμανία είναι πάντα πολύ προσεκτική λόγω των πολυάριθμων Τούρκων στη Γερμανία. Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι σχεδόν αδύνατο να ξεπεράσει τις διαφορές της. Και γνωρίζετε ότι αν και έχει δημιουργηθεί ένα είδος γαλλο-ελληνο-κυπριακού μπλοκ, οι υπόλοιποι παίκτες είναι πολύ απρόθυμοι να κάνουν οτιδήποτε εναντίον της Τουρκίας» πρόσθεσε. 

Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, εκτιμά ότι «ο Τραμπ είναι παγιδευμένος στο πρόβλημα επανεκλογής του και την κακή διαχείριση του κορονοϊού, ώστε να μην μπορεί να κάνει τίποτα». Ειδικά για την Αγία Σοφία υποστηρίζει ότι προσπάθησε να εκμεταλλευθεί την πολύ καλή προσωπική σχέση που έχει με τον Ντόναλντ Τραμπ πριν τις αμερικανικές εκλογές, δεδομένου ότι ο Τζο Μπάιντεν είναι πιο κοντά στα ελληνικά και κυπριακά λόμπι και ενδιαφέρεται περισσότερο για το ζήτημα.

Απρόβλεπτο που θα οδηγήσει ο Ερντογάν την Τουρκία 

Σύμφωνα με τον γνωστό Ισλαμολόγο, πίσω από τις κινήσεις Ερντογάν κρύβεται προς το παρόν η επιθυμία του να οικοδομήσει μια εναλλακτική εθνική αφήγηση σε αντιδιαστολή με την αφήγηση του Ατατούρκ αλλά και να φρενάρει την κατρακύλα της δημοτικότητάς του. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο καθηγητής, είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς που το πάει ο Ερντογάν, δεδομένου ότι κανείς δεν ξέρει που θα οδηγήσει μετά το καλοκαίρι η κρίση που θα δοκιμαστεί όλος ο κόσμος, διεθνώς τόσο λόγω της μαζικής ανεργίας όσο και εξαιτίας της διάλυσης της αγοράς εργασίας. 

Ο Ερντογάν δεν εμπιστεύεται τους συμμάχους 

Ο Ερντογάν δεν εμπιστεύεται τους συμμάχους του και αυτό φαίνεται τόσο με την τουρκική παρουσία στη Λιβύη, αλλά και με τα τουρκικά πλοία που αναζητούν φυσικό αέριο στα ελληνικά και κυπριακά χωρικά ύδατα. Το ίδιο συμβαίνει και στη Συρία, όπου ο τουρκικός στρατός μαζί με τους Σύρους μισθοφόρους ελέγχει το έδαφος στο Αφρίν στη βορειοδυτική Συρία. 

«Με τις κινήσεις του ο Ερντογάν αποξενώθηκε έντονα από την Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία προς το παρόν δεν αντέδρασε στρατιωτικά, αλλά έχουν ήδη ληφθεί ορισμένα μέτρα όπως στον τουρισμό (απαγόρευση πτήσεων). Πιστεύω, όμως, πως μόλις υπάρξει η αίσθηση ότι υπάρχει απειλή, θα υπάρξει αντίδραση. Ο Τούρκος πρόεδρος κάνει κινήσεις πάνω από τις δυνατότητές του». Όπως είπε ο Γάλλος Καθηγητής, ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι η Αμερική απομακρύνεται από την περιοχή επειδή η πολιτική του Τραμπ βασίστηκε στο γεγονός ότι οι ΗΠΑ δεν χρειάστηκαν να εισαγάγουν πετρέλαιο, κάτι που τώρα πρόκειται να αλλάξει.

Σύμφωνα με τον Γάλλο καθηγητή, οι κινήσεις Ερντογάν σχετίζονται και με το γεγονός ότι η Τουρκία βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Ο αριθμός των κρουσμάτων παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα, ενώ η τουρκική λίρα παραπαίει. «Και υπάρχει πολύ μεγάλη δυσαρέσκεια για τον Τούρκο Πρόεδρο ιδιαίτερα μεταξύ των νέων και ιδιαίτερα των μορφωμένων, οπότε προσπαθεί να ενισχύσει την εθνικιστική και παραδοσιακή υπεροχή του με αυτό. Θα είναι αρκετό; Δεν είναι σίγουρο, αλλά σε συμβολικούς όρους είναι πολύ σημαντικό».

Φτάνοντας η κουβέντα στην Αγία Σοφία και στην μετατροπή της σε τζαμί εκτιμά ότι είναι μια ιστορική στιγμή για την περιοχή και ίσως και για όλο τον κόσμο, διότι όλοι παρακολούθησαν την προσευχή της Παρασκευής στις 24 Ιουλίου, που ήταν η 97η επέτειος της Συνθήκης της Λωζάνης. «Δεν το περίμενα. Με αυτήν την κίνηση ο Ερντογάν δεν μιμείται τον Ατατούρκ που θεωρείται σωτήρας αλλά τον Μεχμέτ Φατίχ που ήταν κατακτητής της Κωνσταντινούπολης». 

Ο Τούρκος πρόεδρος είναι εκπαιδευμένος ιμάμης. Σπούδασε στο Imam Hatip, ένα σχολείο ιεροκηρύκων. Ωστόσο, πέρσι, όπως ανακοινώθηκε, δεν μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε τζαμί γιατί θα ήταν πολύ δύσκολο να διαπραγματευθεί μια τέτοια κίνηση με τις ξένες χώρες. Είναι σύμμαχος με το Κατάρ και υποστηρίχθηκε επίσης από τους Ιρανούς για να μετατρέψει το μουσείο σε τζαμί ξανά. Τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα με τους γείτονες στην Αίγυπτο, την Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα. «Αν και οι τελευταίοι ήταν πολύ εχθρικοί με τους νόμους του είναι δύσκολο για αυτούς να πουν ότι είναι εναντίον του γεγονότος ότι η Αγία Σοφία μετατρέπεται σε τζαμί. Και ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται αυτήν την αμφισημία. Παράλληα, πιστεύω ότι πόνταρε στο γεγονός ότι ήταν μια ευκαιρία εξαιτίας τόσο των εσωτερικών προβλημάτων που είχε αλλά και του γεγονότος ότι έπρεπε να το κάνει πριν τις αμερικανικές εκλογές, δεδομένου ότι έχει πολύ στενές προσωπικές σχέσεις με τον Τραμπ».

Η Δύση δεν θα απειλήσει με αντίποινα στο κομμάτι των θρησκευτικών ελευθεριών 

Ωστόσο ο κ. Κεπέλ δεν ανησυχεί για αντίποινα από την πλευρά της Δύσης σε ότι αφορά το κομμάτι των θρησκευτικών ελευθεριών μετά και την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. «Στη Δύση υπάρχουν Συντάγματα τα οποία προστατεύουν την ανεξιθρησκεία. Δεν υπάρχει ένας δικτάτορας ο οποίος θα αποφασίσει τον περιορισμό των θρησκευτικών ελευθεριών».

Θα ξαναχρησιμοποιήσει τους μετανάστες για να διαπραγματευτεί με τους Ευρωπαίους

Ελέγχοντας ο τουρκικός στρατός τώρα την περιοχή της Τρίπολης στη Λιβύη από όπου ταξιδεύουν οι περισσότεροι μετανάστες στην Ιταλία αλλά και από τα παράλια του Αιγαίου για την Ελλάδα είναι σχεδόν σίγουρο ότι , όπως έκανε πρόσφατα με τα ελληνικά σύνορα η Τουρκία θα χρησιμοποιήσει το μεταναστευτικό για να διαπραγματευτεί με τους Ευρωπαίους εκτιμά ο καθηγητής του Ινστιτούτου Πολιτικών Μελετών του Παρισιού – Sciences Po. 

Η Τουρκία κινείται σε ένα καθεστώς περισσότερο απολυταρχικό 

Συνολικά, ο καθηγητής εκτιμά ότι οι κινήσεις Ερντογάν αποτελούν από μόνες στους ένα περίπλοκο ζήτημα δεδομένου ότι από τη μία η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και από την άλλη εκβιάζει τον διεθνή οργανισμό, αγοράζοντας πυραύλους S400. Ωστόσο, όπως είπε, προς το παρόν δεν υπάρχει σημαντική απάντηση από το ΝΑΤΟ επειδή δεν υπάρχει πραγματική ανησυχία από τις ΗΠΑ καθώς ο Τραμπ είναι παρών.

«Το ΝΑΤΟ, παράλληλα, αποτελεί ένα συνασπισμό από κράτη τα οποία είναι δημοκρατικά και η Τουρκία αυτήν την στιγμή κινείται σε ένα καθεστώς περισσότερο απολυταρχικό. Όλα αυτά όμως δεν έχουν σημασία καθώς ο Ερντογάν έχει την δυνατότητα να έχει πρόσβαση στο φυσικό αέριο εάν καταφέρει να μπλοκάρει τον αγωγό φυσικού αερίου από το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Κύπρο στην Ελλάδα και τη Δύση. Γνωρίζει λοιπόν ότι υπάρχουν ζητήματα, όπως δημοκρατίας, θέλει όμως να γίνει ο νέος χαλίφης του Σουνιτικού κόσμου» κατέληξε.

Πηγή: Έθνος