Γιατί διαφωνούν Ελλάδα και Τουρκία και τι θέλουν;

Υπάρχει διαφωνία μεταξύ της Ελλάδος και της Τουρκίας σχετικά με το πού ξεκινά και τελειώνει το υφαλοκρηπίδα.
Η υφαλοκρηπίδα σημαίνει την επέκταση της γης κάτω από τη θάλασσα και σε απόσταση έως και 200 ναυτικά μίλια από την ξηρά.
Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι όλα τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και επομένως έχουν αποκλειστική οικονομική ζώνη ή ΑΟΖ.
Η Τουρκία διαφωνεί και ταυτόχρονα αντιδρά στις προσπάθειες της Νότιας Κύπρου να αναζητήσει φυσικό αέριο σε περιοχές που βρίσκονται στην υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας.
Η διαμάχη μεταξύ των μερών απέκτησε νέα δυναμική μετά την υπογραφή της Ελλάδος με την Αίγυπτο στις 6 Αυγούστου για τα θαλάσσια σύνορα και την ανακήρυξη ΑΟΖ.
Η Τουρκία θεωρεί ότι έχει παραβιαστεί η ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα.
Η Ελλάδα, αντέδρασε όταν η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία και ανακήρυξε ΑΟΖ με την Λιβύη τον Νοέμβριο του 2019.
Αυτή η συμφωνία, παρακάμπτει το νησί της Κρήτης, ξεκινώντας από τις ανατολικές ακτές της Τουρκίας που εκτείνονται μέχρι τη νότια ακτή της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Λιβύης.
Στόχος της κίνησης αυτής η έναρξη δραστηριοτήτων εξερεύνησης φυσικού αερίου σε αυτήν την περιοχή.
Η Αίγυπτος χαρακτήρισε τη συμφωνία Τουρκίας και Λιβύης ως παράνομη, η Ελλάδα αντιτάχθηκε σε αυτήν τη συμφωνία, η οποία δεν έλαβε υπόψη το νησί της Κρήτης.
Στα τέλη Μαΐου στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου η Τουρκία ανακοίνωσε σχέδια για έναρξη δραστηριοτήτων εξερεύνησης φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με ειδικούς, η διαμάχη μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας πηγάζει από την ερμηνεία του διεθνούς δικαίου με διαφορετικούς τρόπους.
Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας βρίσκεται στο επίκεντρο της διαμάχης, σύμφωνα με τον Simon Henderson, διευθυντή του Bernstein Bay and Energy Policy στο Washington Institute.
Κατά συνέπεια, μια χώρα μπορεί να διεκδικήσει οικονομικά έως και 200 μίλια πέρα από το συνηθισμένο όριο των 12 ναυτικών μιλίων στη θάλασσα και στον βυθό.
«Εάν η απόσταση μεταξύ χωρών που αντιμετωπίζουν η μία την άλλη στην ανοιχτή θάλασσα είναι μικρότερη από 424 ναυτικά μίλια συνολικά, οι γειτονικές χώρες πρέπει να συμφωνήσουν για τη συνοριακή γραμμή μεταξύ τους», δήλωσε ο Henderson.
Υπάρχει μια τέτοια συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και της Νότιας Κύπρου.
Δεν υπάρχει μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου.
Κοιτάζοντας τον χάρτη της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο από την Αίγυπτο, απέχει 424 μίλια μακριά.
Φαίνεται ότι η Ελλάδα έχει παρόμοια απόσταση από την Κύπρο. Είναι δύσκολο λοιπόν να σχεδιάσουμε μια σαφή γραμμή», υποστηρίζει ο Henderson.



Τι λένε οι σχετικές συμφωνίες;

Στο πλαίσιο της Συνθήκης Ειρήνης του Παρισιού που υπεγράφη μεταξύ της Ιταλίας και των συμμαχικών χωρών που κέρδισαν τον πόλεμο το 1947 μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, 14 νησιά και μικρά νησιά μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα.
Η Τουρκία υποστηρίζει ότι τα περισσότερα νησάκια δεν αναφέρονται ρητά στη συνθήκη.
Η Τουρκία δεν συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν στη Συνθήκη Ειρήνης.
Η Ελλάδα από την άλλη πλευρά, λέει ότι έχει καθορίσει το όριο του εναέριου χώρου της στα 10 μίλια και τα όρια της θάλασσας στα 6 ναυτικά μίλια.
Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι έχει το δικαίωμα να επεκτείνει τα θαλάσσια σύνορά της έως και 12 μίλια βάσει του της Συνθήκης για το Δίκαιο της θάλασσας.
Σε αυτή την Συνθήκη, αναφέρεται ότι κάθε κράτος μπορεί να καθορίσει την υφαλοκρηπίδα δεν υπερβαίνει ωστόσο τα 12 ναυτικά μίλια.
Η Τουρκία καταψήφισε τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών.
Η Τουρκία αναγνωρίζει μόνο τα σύνορα στα 6 ναυτικά μίλια με την Ελλάδα, τόσο θαλάσσια όσο και εναέρια, και υποστηρίζει ότι ο εθνικός εναέριος χώρος της πρέπει να ευθυγραμμίζεται με τα θαλάσσια σύνορα δηλαδή τα 6 ναυτικά μίλια.
Δηλώνει ότι η μονομερής αύξηση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια από την Ελλάδα θα θεωρηθεί αιτία πολέμου.  

Τι κοιτάσματα υπάρχουν στην περιοχή;

Η υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας καλύπτει περίπου το 45% του Αιγαίου.
Η Τουρκία κατέχει το 8%.
Εάν η Ελλάδα επεκτείνει τα θαλάσσια σύνορά της στα 12 ναυτικά μίλια, η υφαλοκρηπίδα θα καλύψει το 72% του Αιγαίου.
Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα κυριαρχεί σε σημαντικούς θαλάσσιους διαδρόμους.
Αυτά τα νερά έχουν επίσης κοιτάσματα φυσικού αερίου.
Η Νότια Κύπρος έχει πρόσφατα συνάψει συμφωνίες με ορισμένες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Τα αποτελέσματα των ερευνών στην περιοχή ήταν ενθαρρυντικά. Ανακαλύφθηκαν υδρογονάνθρακες στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Νότιας Κύπρου.
Με βάση το κέντρο γεωλογικών ερευνών των Ηνωμένων Πολιτειών μιλούν για εκτιμώμενο απόθεμα 10 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, ο ειδικός στον τομέα της ενέργειας Necdet Pamir δήλωσε ότι αυτό το απόθεμα είναι σημαντικό για την περιοχή, αλλά δεν θα αλλάξει τις ισορροπίες του κόσμου ή θα βοηθήσει την Ευρώπη να διαφοροποιήσει τους πόρους.

Πού εστιάζουν η ΕΕ και οι ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο;

Η προεδρία της ΕΕ έχει ζητήσει την μείωση των εντάσεων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδος.
Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Heiko Maas συναντήθηκε με τους Υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδος και Τουρκίας, προειδοποιώντας ότι μια μικρή σπίθα στην περιοχή θα μπορούσε να οδηγήσει στην καταστροφή.
Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία αλλαγή στη σκληρή στάση των δύο κρατών.
Η Ελλάδα ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να επεκτείνει την υφαλοκρηπίδα της στο Ιόνιο Πέλαγος.
Η Τουρκία απάντησε με στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή.
Οι υπουργοί εξωτερικών της ΕΕ θα πρέπει να πάρουν μέτρα και να επιβάλλουν κυρώσεις κατά της Τουρκίας.
Η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας είπε: «Η ελληνική πλευρά είναι λίγο πιο διαλλακτική, αλλά η τουρκική πλευρά είναι πολύ σκληρή»
Ο Josep Borell που ασκεί την εξωτερική πολιτική της ΕΕ, δήλωσε επίσης ότι η τουρκική πλευρά είναι θυμωμένη και η Άγκυρα πιστεύει ότι η Ελλάδα δεν είναι αξιόπιστη.
Ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι ο Borell  ανησυχεί για τον κίνδυνο στρατιωτικής κλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο και ως εκ τούτου προσπαθεί να αποτρέψει την ένταση. «Όλες οι επιλογές είναι στο τραπέζι.
Επειδή οι σχέσεις μας με την Τουρκία περνούν μια πολύ δύσκολη περίοδο.
Δεν έχουμε δει κάτι τέτοιο στο παρελθόν»
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg συναντήθηκε στο Βερολίνο με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Merkel «μας ανησυχεί πολύ λόγω της έντασης μεταξύ των δύο μελών του ΝΑΤΟ»
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg, ο οποίος βρισκόταν στο Βερολίνο λόγω των συναντήσεων των υπουργών Άμυνας και Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), δήλωσε ότι η ένταση μεταξύ των δύο χωρών πρέπει να μειωθεί και ότι απαιτείται διάλογος.
Η σύγκρουση μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας πρέπει να επιλυθεί βάσει του πνεύματος της αλληλεγγύης συμμαχίας και του διεθνούς δικαίου» ανέφερε ο Stoltenberg
Ο Γάλλος πρόεδρος Macron που δείχνει ενδιαφέρον για την Λιβύη είναι γνωστός για τις σκληρές δηλώσεις του εναντίον της Τουρκίας. Στις 22 Αυγούστου, ο Macron, δήλωσε ότι βρίσκονται δίπλα στην Ελλάδα και ότι η Τουρκία ενεργεί αντίθετα με το διεθνές δίκαιο.
Παρά την επείγουσα κατάσταση, δεν αναμένονται σαφείς αποφάσεις από τη συνάντηση στο Βερολίνο 28 και 29/8.
Ο στόχος της συνάντησης είναι να επιτευχθεί πολιτική συναίνεση για μια σειρά επιλογών.
Οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται επίσης να λάβουν απόφαση αξιολογώντας αυτές τις επιλογές στη σύνοδο κορυφής στις 24-25 Σεπτεμβρίου.

Πως αντιμετωπίζουν την ένταση οι ΗΠΑ;

Η ένταση της Ανατολικής Μεσογείου μεταξύ των δύο μελών του ΝΑΤΟ, της Ελλάδας και της Τουρκίας, αξιολογείται με μεγάλη προσοχή από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Mike Pompeo συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών Mevlüt Çavuşoğlu στις 15 Αυγούστου.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Trump είχε μια τηλεφωνική συνομιλία με τον Πρόεδρο Erdogan και τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Ο αμερικανός Πρόεδρος εξέφρασε την ανησυχία του για την ένταση της Ανατολικής Μεσογείου και ζήτησε διάλογο στην τηλεφωνική επικοινωνία με τον Erdogan.
Το ίδιο μήνυμα έστειλε ο Trump και στον Μητσοτάκη.
«Ο Πρόεδρος Trump δήλωσε ξανά ότι η Ελλάδα και η Τουρκία πρέπει να ξεκινήσουν διάλογο.
Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να ξεπεράσουν οι δύο χώρες τις διαφορές τους».
Οι τούρκοι επιμένουν ότι την αστάθεια την προκαλεί η Ελλάδα και η ελληνική πλευρά υποστηρίζει ότι είναι πλήρως εναρμονισμένη με το διεθνές δίκαιο.
Πάντως στις ΗΠΑ υπάρχουν φωνές και γερουσιαστές που επιμένουν ότι πρέπει να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία.

www.bankingnews.gr