Του Doug Bandow

Τον Ιανουάριο του 1968, η άνοιξη ήρθε πρόωρα. Στις 5 Ιανουαρίου, ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ εξελέγη Πρώτος Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τσεχοσλοβακίας. Μετά από δύο δεκαετίες ανελέητης κομμουνιστικής κυριαρχίας, άνθισαν οι ελπίδες της αλλαγής.

Η Τσεχοσλοβακία ήταν το πρώτο θύμα του ναζισμού, έχοντας χάσει την αμυντική γεωγραφική της άμυνα στη Συνδιάσκεψη του Μονάχου το 1938 και απορροφήθηκε πλήρως λίγους μήνες μετά από τον Αδόλφο Χίτλερ. Καθώς ο πόλεμος όδευε προς την κατακλυσμιαία του κατάληξη, οι Γερμανοί αντιμετώπισαν την Τσεχοσλοβακία ως ένα τελικό οχυρό. Η Πράγα έζησε την τελευταία μεγάλη μάχη της σύγκρουσης και έπεσε μόλις στις αρχές του Μαΐου. Κάποιες συγκρούσεις μάλιστα συνεχίστηκαν ακόμη και μετά την παράδοση της Γερμανίας στις 8 Μαΐου.

Η “απελευθέρωση” όμως οδήγησε σε νέα τυραννία. Χρειάστηκε μια κάποια περισσότερη προσπάθεια ώστε η Σοβιετική Ένωση να επιβάλει ένα αντιδημοφιλές κομμουνιστικό καθεστώς σ’ αυτή τη χώρα της Κεντρικής Ευρώπης μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ΕΣΣΔ απέκτησε ένα πλεονέκτημα καθώς ιδώθηκε ως απελευθερώτρια δύναμη, αλλά ακόμη σημαντικότερη υπήρξε η ακόρεστη δίψα του εγχώριου κομμουνιστικού κόμματος για εξουσία, που κορυφώθηκε με το πραξικόπημα το 1948. Η ελευθερία της σκέψης και της δράσης εξαλείφθηκαν καθώς οι σκληροπυρηνικοί διεύρυναν τον έλεγχό τους. Στην Τσεχοσλοβακία, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στη Σοβιετική Ένωση, ο Σταλινισμός επέζησε του Στάλιν.

Η αποκέντρωση και φιλελευθεροποίηση του Ντούμπτσεκ

Ο μηχανισμός όμως του Κομμουνιστικού Κόμματος ήξερε πολύ καλύτερα πώς να φυλακίζει ανθρώπους απ’ ό,τι να δημιουργεί ευημερία. Η οικονομία οδηγήθηκε σε τέλμα, γεγονός που προκάλεσε πιέσεις για αλλαγή. Το 1965, το κόμμα υιοθέτησε το Νέο Οικονομικό Μοντέλο, που χαλάρωνε τον κρατικό έλεγχο της οικονομίας. Ακόμη, εισήχθησαν μετριοπαθείς πολιτικές μεταρρυθμίσεις, μολονότι η παλιά φρουρά αντιστεκόταν στην προώθηση σοβαρών αλλαγών. Στα τέλη του 1967, ένας Σλοβάκος μεταρρυθμιστής που είχε σπουδάσει στην ΕΣΣΔ, ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ, αμφισβήτησε τον επικεφαλής τόσο του κόμματος όσο και του κράτους Αντονίν Νοβότνι. Δύο μήνες μετά, ο Ντούμπτσεκ ήταν στην εξουσία.

Ο Ντούμπτσεκ και οι υποστηρικτές του προώθησαν τόσο την αποκέντρωση, όσο και τη φιλελευθεροποίηση. Η χώρα χωρίστηκε στην τσεχική και τη σλοβακική σοσιαλιστική δημοκρατία. Αποδόθηκε μεγαλύτερη ελευθερία του τύπου και του λόγου, και οι περιορισμοί στα ταξίδια χαλάρωσαν. Οι αγρότες και οι συνδικαλιστές απέκτησαν τότε ελευθερίες που γνώριζε μόνο η Δύση. Τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος επετράπη να δρουν “σύμφωνα με τη συνείδησή τους”, ακόμη κι αν αυτό σήμαινε ότι θα αμφισβητούσαν την επίσημη πολιτική.

Για τη συνέχεια Liberal