REAL TIME |

Weather Icon
Λιβύη 11 Αυγούστου 2020

Λιβυκού χώρου στρατηγικές μεταβολές

Λιβυκού χώρου στρατηγικές μεταβολές

Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης

Στη Μέση Ανατολή συντελούνται παλαιόθεν μεταβολές που απεικονίζουν κατά ταύτα τον υφιστάμενο ανταγωνισμό κρατικών οντοτήτων, μεγάλων δυνάμεων και πολιτικών συστημάτων, που διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διάρθρωση των εν εξελίξει ευρισκομένων διεθνοπολιτικών διαδραματιζόμενων στην κρίσιμη αυτή περιοχή.

Η Τουρκία, που προσανατολίζεται σε μια ηγεμονική εν τοις πράγμασι παρουσία στον ευρύτερο χώρο της Εγγύς και Μέσης Ανατολής, ενεργοποιείται σε μια δυναμικά εκδηλούμενη παρεμβατικότητα στον εμφυλιοπολεμικά ευρισκόμενο χώρο της Λιβύης, στηρίζοντας ενόπλως τις δυνάμεις του Φαγιέζ Αλ Σάρατζ, οι οποίες αντιμάχονται τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό του Στρατάρχη Χαφτάρ.

Κατά την τρέχουσα περίοδο βρισκόμαστε ίσως στην κρισιμότερη στρατηγικά φάση της σύγκρουσης, όπου η πλευρά που θα καταλάβει τις γεωπολιτικά κρίσιμες περιοχές της Σύρτης και της Αλ Τζούφρα θα μπορέσει να ελέγξει, τόσο τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της Λιβύης, όσο και τις εξελίξεις στον ευρύτερο χώρο στη διάρκεια και μετά τον εμφύλιο.

Όπως, όμως, συνήθως συμβαίνει σε ανάλογες συγκρουσιακές εξελίξεις, το φαινόμενο εν προκειμένω, όχι μόνο δεν περιορίζεται, αλλά διευρύνεται με τη συμμετοχή και άλλων δρώντων, όπως πιθανότατα μπορεί να συμβεί με την Αίγυπτο. Η τελευταία εκδήλωσε εξαρχής την ανησυχία της για τα συγκρουσιακά δρώμενα στην ευρύτερη περιοχή, ιδιαιτέρως δε για την ενεργό στρατιωτική εμπλοκή της Άγκυρας στο πλευρό του Σάρατζ, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος της άμεσης γειτνίασης του Καΐρου προς τις περιοχές, όπου βρίσκονται εν εξελίξει τα συγκρουσιακά δρώμενα.

Η παρεμβατική δράση της Άγκυρας εν προκειμένω αποσκοπεί αφενός μεν στον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πόρων της Λιβύης, πετρέλαιο και υδρογονάνθρακες, διά των οποίων επιδιώκει να αιμοδοτήσει την καταρρέουσα οικονομία της, αφετέρου δε να αποκόψει την παρουσία τής Αιγύπτου ως συντελεστή εξελίξεων στην περιοχή, καθώς και να ελέγξει τις διόδους μετακίνησης πληθυσμών προς την Ευρώπη και τη Δύση, ώστε να εξαγοράζει στρατηγικά και οικονομικά και αυτόν της τον ρόλο έναντι του δυτικού παράγοντα.

Στο ίδιο σκεπτικό της τουρκικής στρατηγικής επιδιώκεται η εδραίωση και διασφάλιση της πορείας του Τουρκολιβυκού Μνημονίου Οριοθέτησης Θαλασσίων Ζωνών μεταξύ των δύο χωρών, με το οποίο διασφαλίζονται πλείστα όσα συμφέροντα και γεωπολιτικές στοχεύσεις της Άγκυρας στην ευρύτερη περιοχή.

Στο πλαίσιο των κατά τα ανωτέρω τουρκικών στοχεύσεων και διαδραματιζομένων και με βάση τις δρομολογημένες επιδιώξεις της Άγκυρας στον ευρύτερο χώρο, αλλά και δεδομένης της διακηρυγμένης απόφασης της Αιγύπτου να παρέμβει στρατιωτικά σε περίπτωση απόπειρας ανακατάληψης των Σύρτη και Αλ Τζούφρα, ένα πιθανό εν προκειμένω σενάριο με βάση τα σημερινά δεδομένα είναι να οδηγηθούμε σε μια μικρής ή μεγαλύτερης κλίμακας σύγκρουση Καΐρου – Άγκυρας στην περιοχή. Μια τέτοια εξέλιξη σαφώς και εξαρτάται από την τουρκική εκτίμηση ως προς την αξιοπιστία της υλοποίησης της διακηρυχθείσας πρόθεσης του Καΐρου να παρέμβει στρατιωτικά. Σημειώνεται εν προκειμένω ότι το Καΐρο δεν έχει άλλη επιλογή, προκειμένου να παραμείνει αξιόπιστη πολιτικά και στρατηγικά δύναμη στην περιοχή, πέρα από την αναγκαία παρεμβατική του δράση στην κατά τα ανωτέρω ενδεχόμενη εξέλιξη.

Η Τουρκία αφετέρου λειτουργεί ως δύναμη κατάκτησης και κυριαρχίας επιχειρώντας επί δικαίων και αδίκων, εμμένοντας στην αρχική της στρατηγική στόχευση για μετατροπή της Λιβύης σε προτεκτοράτο της, ενώ ταυτόχρονα επιχειρεί να εκτιμήσει το ενδεχόμενο μιας πιθανολογούμενης σύγκρουσης με την Αίγυπτο μετρώντας εν προκειμένω τη σχέση κόστους και οφέλους. Στο ως άνω πλαίσιο σημειώνουμε πως η τουρκική στρατηγική κατά κανόνα, αφού οδηγεί τα πράγματα στα άκρα επιδιώκοντας να αποκομίσει όσο το δυνατόν περισσότερα οφέλη για την ίδια, εν τέλει συνήθως αποφεύγει την ανάληψη του ρίσκου σύγκρουσης με δυνάμεις ανάλογης ισχύος με την ίδια, όπως συμβαίνει στην προκείμενη περίπτωση με την Αίγυπτο.

Οι παραπάνω εξελίξεις δεν βρίσκονται μακράν του ελληνικού γεωστρατηγικού ενδιαφέροντος, όχι μόνο γιατί η ευρύτερη περιοχή της Εγγύς και Μέσης Ανατολής περιβάλλει την Ελλάδα, αλλά και γιατί η εξέλιξη μιας ενδεχόμενης τουρκο-αιγυπτιακής σύγκρουσης θα επηρέαζε θετικά ή αρνητικά τα επόμενα βήματα της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης. Ένα ισχυρό πλήγμα έναντι του τουρκικού παράγοντα στη Λιβύη από τις αιγυπτιακές δυνάμεις θα αποδυνάμωνε την παρουσία της Άγκυρας στη μεσογειακή λεκάνη, τόσο γεωπολιτικά, όσο και γεωστρατηγικά, ενώ πιθανότατα θα οδηγούσε και σε εσωτερικούς δομικούς τριγμούς στο τουρκικό πολιτικό σύστημα, συνθήκες και διεργασίες τις οποίες η Αθήνα θα πρέπει ανά πάσα στιγμή να είναι σε θέση να εκτιμήσει και να αξιοποιήσει επ’ ωφελεία σαφώς των εθνικών συμφερόντων της χώρας.

*Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Διευθυντής Κέντρου Ανατολικών Σπουδών, Για τον Πολιτισμό και την Επικοινωνία, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Σημερινή

Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Twitter

Εγγραφείτε στο κανάλι του infognomonpolitics.gr στο Youtube

Εγγραφείτε στο κανάλι του Σάββα Καλεντερίδη στο Youtube