Με μια άκρως πονηρή “αλά Τούρκα” επιστολή στον ΟΗΕ, ο εξαιρετικός γνώστης των ελληνοτουρκικών, πρέσβης Φεριντούν Σινιρλίογλου, επιχείρησε για μια ακόμη φορά να παρουσιάσει την Ελλάδα σαν το “κακό παιδί”, που αρνείται να συζητήσει με την Τουρκία για την ειρηνική επίλυση των διαφορών, επειδή έχει μαξιμαλιστικές θέσεις!Όλα αυτά σε επιστολή που απηύθυνε στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.

Γράφει ο Ζαχαρίας Β. Μίχας*

Ο Σινιορλίογλου κατηγορεί την Ελλάδα ότι εμμένει στην πλήρη επήρεια του Καστελλορίζου, ενώ αποδέχθηκε μειωμένη επήρεια σε μεγάλα νησιά στη συμφωνία μερικής οριοθέτησης που υπέγραψε με την Αίγυπτο. Γι’ αυτή καθαυτή τη συμφωνία, ο πανέξυπνος Τούρκος διπλωμάτης ισχυρίζεται ότι αποτελεί απόδειξη κακής πίστης από την πλευρά της Ελλάδας, επειδή ανακοινώθηκε μια μέρα πριν από την έναρξη των διερευνητικών επαφών. Φυσικά δεν παρέλειψε να περιγράψει τη δραστηριότητα του ερευνητικού σκάφους της χώρας του Oruc Reis στην περιοχή ως μόνιμη!

Τι απέφυγε τεχνηέντως να αναφέρει, ή μάλλον απέκρυψε ο πονηρός Σινιρλίογλου. Πρώτο και καλύτερο το ότι οι Τούρκοι καίγονται να καθίσουν την Ελλάδα διμερώς στο τραπέζι όχι για να οριοθετήσουν τις θαλάσσιες ζώνες, αλλά για να νομιμοποιήσουν τις επεκτατικές διεκδικήσεις τους, οι οποίες υπερβαίνουν κατά πολύ την υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ και –όπως είναι γνωστό– φτάνουν μέχρι τη διεκδίκηση και κατοικημένων ελληνικών νησιών.

Ο Σινιρλίογλου δεν είπε βέβαια τίποτα για το κραυγαλέα παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο και προκάλεσε ως αντίδραση την απολύτως συμβατή με το Δίκαιο της Θάλασσας ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία, τη νομιμότητα της οποίας κανείς δεν αμφισβήτησε Ούτε καν η ίδια η Τουρκία δεν το τόλμησε. Υπενθυμίζουμε ότι με αυτό το μνημόνιο, οι Τούρκοι μηδένισαν αυθαίρετα την επήρεια ακόμα και της μεγαλονήσου Κρήτης σε υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ.

Με άλλα λόγια, το πρόβλημά τους δεν είναι εάν το Καστελλόριζο θα έχει πλήρη ή μειωμένη επήρεια σε ΑΟΖ. Αν το πρόβλημά τους είναι αυτό ας το δηλώσουν, ας αποσύρουν το τουρκολιβυκό μνημόνιο και η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να διαπραγματευτεί πόση επήρεια θα έχει το Καστελλόριζο.

Από τη στιγμή που εμπράκτως μηδένισαν την επήρεια της Κρήτης, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα με τη θέση ότι όλα τα νησιά έχουν πλήρη επήρεια. Με το βλέμμα στραμμένο στην ενδεχόμενη μελλοντική ελληνοτουρκική διαπραγμάτευση, θα ήταν αυτοκτονικό η Ελλάδα να εκκινούσε από άλλη θέση.

Όταν επίσημα ο Τούρκος μόνιμος αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ δηλώνει καθαρά ότι το Oruc Reis θα έχει μόνιμη παρουσία στην περιοχή, θα έπρεπε να εξηγήσει με ποιο δικαίωμα το τουρκικό ερευνητικό σκάφος πραγματοποιεί έρευνες σε μη οριοθετημένη ΑΟΖ. Ακόμα κι αν η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι η συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή είναι τουρκική υφαλοκρηπίδα, δεν υφίσταται συμφωνία οριοθέτησης που να της δίνει το δικαίωμα ερευνών.

Επειδή δεν πρόκειται για οριοθετημένη θαλάσσια περιοχή, γι’ αυτό και η Ελλάδα έχει αποφύγει να πραγματοποιήσει έρευνες, παρότι με βάση την αρχή της μέσης γραμμής η περιοχή ανήκει στην ελληνική ΑΟΖ. Άρα, ο Σινορλίογλου ομολογεί εμμέσως ότι η Τουρκία επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένο, γεγονός το οποίο δικαιολογεί την απάντηση πως τα όσα αρνητικά αποδίδει στην Ελλάδα ισχύουν για τη δική του χώρα.

Το λάθος στρατηγικής της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια
Το μεγάλο λάθος της Ελλάδας, που με τις εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος έχει καταστεί αυταπόδεικτο, είναι ότι η εξωτερική της πολιτική είναι κυριευμένη για δεκαετίες από το φοβικό σύνδρομο απέναντι στην Τουρκία. Ένα σύνδρομο που την οδήγησε μέχρι και στην περιφρόνηση του διεθνούς δικαίου, το οποίο διαρκώς επικαλείται. Περιφρόνηση, με την έννοια ότι δεν άσκησε κυριαρχικά δικαιώματα, τα οποία σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο δικαιούται να ασκήσει μονομερώς.

Η Ελλάδα δεν ακολούθησε όσα προβλέπει το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Δεν ανακήρυξε ΑΟΖ, καταθέτοντας στον ΟΗΕ την σχετική επιστολή. Δεν έχει κλείσει με γραμμές βάσης τους κόλπους, γεγονός που θα της εξασφάλιζε αυτόματα μία διόλου ασήμαντη θαλάσσια έκταση ως χωρικά ύδατα. Και βέβαια δεν τόλμησε να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα σε 12 μίλια.

Από τη στιγμή που κακώς υπέκυψε στον τουρκικό εκβιασμό του casus belli, γιατί δεν επέκτεινε τα χωρικά ύδατα στα 12 μίλια παντού, εκτός από το ανατολικό Αιγαίο, για το οποίο και είχαν αντιδράσει οι Τούρκοι. Τώρα ο Νίκος Δένδιας εξήγγειλε επέκταση μόνο στο Ιόνιο, αναγνωρίζοντας εμμέσως με τον τρόπο αυτό δικαίωμα λόγου στην Άγκυρα ακόμα και στην Κρήτη.

Όταν η Τουρκία κατέθεσε αυθαίρετες συντεταγμένες στον ΟΗΕ για τα όρια της δικής της υφαλοκρηπίδας και μάλιστα όρισε θαλάσσια οικόπεδα με σκοπό τη διεξαγωγή ερευνών και γεωτρήσεων, η Ελλάδα απέφυγε ως απάντηση να καταθέσει τις συντεταγμένες για τα όρια της ΑΟΖ που η ίδια διεκδικεί με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, έτσι ώστε να καταγραφεί η διαφορά.

Το σημαντικότερο είναι ότι η Αθήνα δεν ανέλαβε διπλωματική πρωτοβουλία για να συγκροτήσει όχι απλώς συνεργασίες αλλά μία μεσογειακή συμμαχία, πατώντας στο γεγονός ότι αρκετές χώρες έχουν συμφέρον να ανασχέσουν τον τουρκικό επεκτατισμό, η καθεμία για τους δικούς της λόγους. Κοινός παρονομαστής είναι ότι καμία δεν θέλει την Ανατολική Μεσόγειο «τουρκική λίμνη».

Τέτοιες χώρες της περιοχής είναι η Αίγυπτος, το Ισραήλ, με τον δικό του τρόπο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία και κυρίως η Γαλλία, η οποία επιδεικνύει τον τελευταίο καιρό μία αποφασιστικότητα στην πρόθεση ανάσχεσης της Τουρκίας, την οποία αποφασιστικότητα η Ελλάδα οφείλει να αξιοποιήσει για τη συγκρότηση μεσογειακής συμμαχίας απέναντι στον τουρκικό επεκτατισμό.

Η Αθήνα όφειλε να έχει αντιληφθεί νωρίτερα τη δυναμική και να έχει κινηθεί εγκαίρως, αντί να το παίζει ουδέτερος τρίτος και ευρωπαϊκή χώρα που δεν καταδέχεται να εμπλέκεται στις αντιθέσεις της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.

Το πρόβλημα του τουρκικού επεκτατισμού, όμως, δεν ξορκίζεται με τέτοιες ιδεοληψίες. Η Ελλάδα αποτελεί την πρώτη ζώνη άμυνας απέναντι στην Τουρκία και ως τέτοια έχει υποχρέωση απέναντι στον εαυτό της να είναι αυτή που θα σύρει τον χορό στη συγκρότηση αντιτουρκικής μεσογειακής συμμαχίας. Στο πλαίσιο αυτό, είναι αυτονόητο, ότι η Ελλάδα δεν θα έπρεπε να έχει αφήσει ελεύθερο το πεδίο για την ανεξέλεγκτη δράση της Τουρκίας στη Λιβύη.

Σε εποχή επανακαθορισμού των ισορροπιών παγκοσμίως, η Ελλάδα προσπαθούσε να κρυφτεί, θεωρώντας ότι μπορεί να ισορροπεί ανάμεσα σε όλους τους διεθνείς παίκτες στην περιοχή. Έτσι αποθάρρυνε όσους έβλεπαν την Αθήνα ως έναν κρίσιμο εταίρο στη δικιά τους σκακιέρα. Δυσαρέστησε με την ατολμία της κράτη που αποδεδειγμένα μπορούν και θέλουν να είναι δυνητικοί σύμμαχοί της.

Κι όμως, οι Τούρκοι προδόθηκαν…
Καταληκτικά, ο Σινιρλίογλου κατηγόρησε την Ελλάδα με τρόπο όμως που πρόδωσε τις πραγματικές διαθέσεις της Τουρκίας. Διαθέσεις, οι οποίες κάθε άλλο παρά αποσκοπούν στην εξεύρεση λύσης στο ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στην επιστολή στον Γ.Γ. του ΟΗΕ, «αποτελεί ειρωνεία ο Έλληνας Μόνιμος Αντιπρόσωπος να ανακοινώνει το περιεχόμενο των [διερευνητικών] συνομιλιών ωσάν το μόνο ζήτημα αυτών να είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας».

Με απλά λόγια, οι Τούρκοι αρνούμενοι έμμεσα το δικαίωμα της Ελλάδας να επιλέξει για ποια θέματα θα συζητήσει και που θα αρνηθεί, διαμήνυσαν ότι σκοπεύουν να θέσουν όλα όσα οι ίδιοι θεωρούν “προβλήματα“, μεταξύ αυτών και τη διεκδίκηση ελληνικών νησιών. Ποιος, όμως, θα ήταν τόσο αφελής ώστε να διαπραγματευτεί σε ποιον ανήκει το σπίτι του; Όχι ότι δεν υπάρχουν στην Αθήνα τέτοιοι, που μάλιστα βρίσκονται σε θέσεις-κλειδιά επί δεκαετίες…

*Ο Ζαχαρίας Β. Μίχας είναι Διευθυντής ΜΝελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ / ISDA)

www.defencepoint.gr