Αλέξανδρος Μαλλιάς

Ως διπλωμάτης, κυρίως όμως ως πολίτης, στη γνώση και τη σοφία των λίγων αναζητώ την άριστη απάντηση, την καλύτερη λύση.

Ας ξαναθυμηθούμε κάποια διαχρονικά αξιώματα, υποθήκες και παρακαταθήκες της Ιστορίας. Οχι για να δοξαστούμε, αλλά για να αυτοδιδαχθούμε. Μας τις υπενθυμίζουν αναγκαστικά οι ιστορικά βαριές επετειακές χρονιές 2020-2023 : Θερμοπύλες, Σαλαμίνα, Πλαταιές, Επανάσταση του 1821, Συνθήκη των Σεβρών, ελληνικό εκστρατευτικό σώμα στην ιωνική και αιολική γη, πολιτικά, διπλωματικά και επιχειρησιακά λάθη μας, διχασμός, καταστροφή, προσφυγιά και εξανδραποδισμός, Συνθήκη της Λωζάννης. Επίσης, τα 60χρονα της Συνθήκης της Ζυρίχης και του Λονδίνου (Κύπρος). Ευκαιρίες και αφορμές για αναστοχασμό.

Ο Ηρόδοτος στις ιστορίες του καταγράφει την αρετή των Ελλήνων στην ειρήνη και στον πόλεμο. Είναι ο πρώτος που μας προειδοποιεί για το διαχρονικά επίκαιρο δίλημμα των εξ Ανατολών εισβολέων, «γη και ύδωρ ή εξανδραποδισμός και καταστροφή». Επίκαιροι είναι οι Διάλογοι του Δημάρατου με τον Ξέρξη κατά την προετοιμασία και κατά τη διάρκεια της καταστρεπτικής για το βασίλειο των Περσών εκστρατεία κατά της Ελλάδας, το 480 π.Χ. Περιορίζομαι στη λιγότερο γνωστή προειδοποίηση του αυτοεξόριστου στην αυλή των Αχαιμενιδών βασιλιά της Σπάρτης ότι «… σε καμία περίπτωση (οι Ελληνες) δεν θα δεχθούν μηνύματα που σημαίνουν υποδούλωση της Ελλάδας… (Πολύμνια, 101-103)».

Ο κορυφαίος του σοφιστικού διαφωτισμού Πρωταγόρας, στο γραπτό του «Αλήθεια η Καταβάλλοντες» έβαλε τον άνθρωπο στο κέντρο του φιλοσοφικού του προβληματισμού: «Πάντων χρημάτων μέτρον εστίν άνθρωπος, των μεν όντων ως έστιν, των δε μη όντων ως ουκ εστίν» (όλα καθορίζονται από τον άνθρωπο, πραγματική υπόσταση έχουν όσα βλέπει και όσα πιάνει). Ας μην ξεχνάμε όμως ότι από τη δική του πλευρά, ο Εφέσιος Ηράκλειτος, θεωρούμενος και ως ο «σκοτεινός» φιλόσοφος, έγραφε («Περί Φύσεως») ότι ο «πόλεμος πάντων μεν πατήρ έστι, πάντων δε βασιλεύς…» (Ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων και ο βασιλιάς των πάντων…). Ανθρωπος, πόλεμος.

Να μιλήσουμε για την ειρήνη; Το μέτρο των πραγμάτων θα έπρεπε να είναι η ειρήνη. Ειρήνη δεν σημαίνει όμως μόνο την αποφυγή του πολέμου ή αποτροπή στρατιωτικής αναμέτρησης. Διαβάζω ότι κατά τον Πλάτωνα «άνοιαν δη μοι δοκεί καταγνώναι των πολλων ως ου μανθανόντων ότι πόλεμος αεί πάσιν διά βίου συνεχής εστί προς άπασας τας πόλεις…». Εχοντας μελετήσει και τον Πλάτωνα, ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ κήρυττε ότι «ειρήνη δεν είναι η απουσία πολέμου, αλλά η επικράτηση του Δικαίου». Αυτή είναι η δική μας ειρήνη, αυτήν επιδιώκουμε. Ειρηνική επίλυση των διαφορών, βασισμένη στο Δίκαιο. Ειρήνη δεν εξασφαλίζεται με υποταγή και με επαχθείς όρους.

Η μεταδικτατορική ιστορία μάς διδάσκει ότι σε τέσσερις περιπτώσεις (1976, 1987, 1996, 2020) επί τεσσάρων διαφορετικών κυβερνήσεων και με εντελώς διαφορετικούς πρωθυπουργούς εξασφαλίσαμε την ειρήνη. Τον μη πόλεμο καλύτερα. Πώς και γιατί; Επειδή δείξαμε ότι ναι μεν αποκλειστικά την ειρήνη θέλουμε, είμαστε όμως έτοιμοι και αποφασισμένοι αν απαιτηθεί για σύγκρουση. Μετρά μόνο το συνταγματικό και ηθικό, γραφτό και άγραφο, καθήκον να διαφυλάξουμε την εθνική μας κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα. Ετσι τιμούμε και το πραγματικό νόημα των επετείων.

Για τη συνέχεια Liberal