Toυ SETH J. FRANTZMAN

Η Ουάσινγκτον έστειλε τον πιο φιλότουρκο διπλωμάτη της στην Άγκυρα αυτή την εβδομάδα, καθώς το καθεστώς της Τουρκίας φιλοξένησε ηγέτες της Χαμάς σε τελετή με κόκκινο χαλί στην Κωνσταντινούπολη. Ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ Τζέιμς Τζέφρι, ο οποίος είναι τώρα ο απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Συρία και την εκστρατεία κατά του ISIS, πήγε στην Τουρκία και δήλωσε ότι οι ΗΠΑ «απέδειξε την αξία της σε πολλούς τομείς εκτός της Συρίας». Τα σχόλια αναφέρθηκαν στο TRT της Τουρκίας και σε φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ.

Η Τουρκία είναι ο μεγαλύτερος δεσμοφύλακας δημοσιογράφων στον κόσμο και σχεδόν όλα τα ΜΜΕ της βρίσκονται τώρα στο πλευρό του κυβερνώντος κόμματος. Τα σχόλια του Τζέφρι φαίνεται να είναι μια προσπάθεια να κατευνάσει την Τουρκία, μια ημέρα αφότου οι ΗΠΑ είχαν ”χτυπήσει” το καθεστώς για τη φιλοξενία τρομοκρατών της Χαμάς.

Τα σχόλια του Τζέφρι είναι τα τελευταία στον ατελείωτο έπαινο του για την Τουρκία, καθώς δήλωσε πως ποτέ δεν κρατά τη χώρα υπόλογη. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ επέκρινε την Άγκυρα για τη φιλοξενία μελών της Χαμάς. Σε απάντηση, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ είχαν ταχθεί με τρομοκρατικές οργανώσεις στη Συρία. Σε απάντηση, ο Τζέφρι έκανε ένα σχόλιο στο οποίο προσπάθησε να καταδείξει την μεγάλη σημασία που έχει η Τουρκία για την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών.

Συνήθως, μικρότερες χώρες όπως η Τουρκία αναμένεται να αποδείξουν τις αξίες τους ως σύμμαχοι στις ΗΠΑ, αλλά στη σχέση Άγκυρας-Ουάσινγκτον, ισχύει το αντίστροφο. Αν και η Τουρκία αγοράζει το σύστημα S-400 της Ρωσίας και συνεργάζεται με το Ιράν και τους αμερικανούς αντιπάλους, ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι εξακολουθούν να επιδιώκουν να εξευμενίσουν την Τουρκία, ακόμη και σε σημείο όπου σαμποτάρουν άλλες αμερικανικές πολιτικές στη Μέση Ανατολή.

Τα τελευταία χρόνια, η Άγκυρα έχει φυλακίσει έναν Αμερικανό πάστορα και προξενικό αξιωματούχο, απείλησε αμερικανούς στρατιώτες και κατέκρινε λεκτικά συνεχώς τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της, όπως το Ισραήλ. Ωστόσο, ορισμένοι στην κυβέρνηση Τραμπ είναι πολύ κοντά στην Άγκυρα και συχνά φαίνεται να επιτρέπουν την ολοένα και πιο επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας κατά της Ελλάδας, τις εισβολές της στη Συρία, τους βομβαρδισμούς του Ιράκ και την επίθεση του Ισραήλ.

Για παράδειγμα, σύμφωνα με το πρακτορείο Αναντολού στην Τουρκία, ο Ερντογάν τηλεφώνησε στον Τραμπ αυτή την εβδομάδα αφού φιλοξένησε τη Χαμάς. Η Τουρκία μίλησε για τα αιτήματά της στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου παρενοχλούσε την Ελλάδα και επιδίωξε επίσης να σταματήσει έναν ισραηλινο-ελληνικό αγωγό. Το αντιτορπιλικό USS Winston S. Churchill συμμετείχε σε ναυτική άσκηση στη Μεσόγειο με τις φρεγάτες Barbados και Burgazada της Τουρκίας στις 26 Αυγούστου.

Ενώ το αμερικανικό ναυτικό πραγματοποιούσε την άσκηση διέλευσης του Passex με Τούρκους ομολόγους της, η Ουάσινγκτον συνεργάζεται επίσης με την Άγκυρα για να παραμερίσει τους δικούς της εταίρους στη Συρία. Από το 2015, η Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ συνεργάζεται με τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) για την καταπολέμηση του ISIS. Κάποιοι στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, ωστόσο, πάντα προτιμούσαν άλλες ομάδες σύρων ανταρτών και επεδίωξαν να εργαστούν μέσω της Άγκυρας για να υποστηρίξουν πιο ακραίες ισλαμιστικές ομάδες που ευνοεί η Τουρκία.

Η Τουρκία έχει επιδιώξει να αναλάβει κουρδικές περιοχές στη βόρεια Συρία και να εκτοπίσει τους Κούρδους με την εγκατάσταση κυρίως Αράβων Σύρων προσφύγων και ένοπλων πολιτοφυλακών σε περιοχές που προηγουμένως βρίσκονταν υπό κουρδικό έλεγχο. Οι υποστηριζόμενες από την Τουρκία πολιτοφυλακές στη Συρία κατηγορούνται για απαγωγή γυναικών από εθνικές μειονότητες και στοχοποίηση γυναικών ακτιβιστών μέσω δολοφονιών. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας για την υποστήριξη των εξτρεμιστών, η Άγκυρα αποκαλεί το SDF, το οποίο οι ΗΠΑ οπλίζει και εκπαιδεύει, ως “τρομοκρατική” ομάδα. Δεν υπάρχουν στοιχεία για τρομοκρατία από τη Συρία που να στρέφεται κατά της Τουρκίας, εκτός από το ISIS. Ωστόσο, η Τουρκία θεωρεί ότι το SDF συνδέεται με το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (ΡΚΚ).

Ο απεσταλμένος των ΗΠΑ Τζέφρι επαίνεσε τη Συνταγματική Επιτροπή της Συρίας στις 26 Αυγούστου, αναφέροντας τον τρίτο γύρο συναντήσεων στη Γενεύη, όπου η Αμερική έχει στηρίξει ομάδες της συριακής αντιπολίτευσης σε διάλογο για τον τερματισμό της σύγκρουσης στη Συρία. Ωστόσο, οι απεσταλμένοι του Υπουργείου Εξωτερικών που είναι υπέρ της Τουρκίας έχουν παραμερίσει τους αμερικανούς εταίρους στη Συρία και έχουν διασφαλίσει ότι δεν είναι σε θέση να διαδραματίσουν κανένα ρόλο στην ειρηνευτική διαδικασία της Συρίας.

Ο Τζέφρι ανέφερε ότι οι συναντήσεις στη Γενεύη ήταν μια “καλή αρχή, η οποία βοηθήθηκε πολύ από την ενθάρρυνση της Τουρκίας προς όλα τα μέλη της Συνταγματικής Επιτροπής, ιδιαίτερα της αντιπολίτευσης”. Ωστόσο, η Ουάσινγκτον έχει συνεργαστεί με την Άγκυρα για να αποκλείσει οποιαδήποτε ομάδα συνδέεται με την ανατολική Συρία, την ίδια περιοχή όπου οι ΗΠΑ έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή. Το πρακτορείο ειδήσεων Του Συριακού Κέντρου Πληροφοριών Rojava σημείωσε στις 22 Αυγούστου ότι «όλοι οι εκπρόσωποι της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας, μιας περιοχής που καλύπτει το ένα τρίτο της χώρας και η οποία συνεργάστηκε με τη διεθνή κοινότητα για να νικήσει το ISIS, αποκλείονται για άλλη μια φορά από τον επόμενο γύρο επίσημων διαπραγματεύσεων για τη Συρία».

Το αποτέλεσμα στη Συρία ήταν ότι το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ φρόντισε οι εταίροι της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ στην αυτόνομη διοίκηση της ανατολικής Συρίας να μην μπορούν να διαδραματίσουν πολιτικό ρόλο. Εν ολίγοις, κάποιοι στο Υπουργείο Εξωτερικών εργάζονται εναντίον του Πενταγώνου. 

Η δικαιολογία που χρησιμοποιούν αμερικανοί διπλωμάτες για τον αποκλεισμό αμερικανών εταίρων στη Συρία είναι ότι δεν είναι «κράτος» και οι ΗΠΑ συνεργάζονται μόνο με κράτη. Αλλά ο Τζέφρι συνεργάζεται με άλλες ομάδες της συριακής αντιπολίτευσης – αυτές που υποστηρίζονται από την Τουρκία. Ειρωνικά, η ομάδα που έχουν χρηματοδοτήσει οι ΗΠΑ ως έθνος είναι το SDF, το οποίο δεν λαμβάνει σχεδόν καμία υποστήριξη από αμερικανούς διπλωμάτες που προτιμούν να συνεργαστούν με ομάδες που υποστηρίζονται από την Τουρκία από το δικό τους SDF που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ. Ενώ η Τουρκία δεν φιλοξενεί μόνο ανοιχτά τη Χαμάς αλλά και ομάδες σύρων εξτρεμιστών ανταρτών, οι Αμερικανοί διπλωμάτες συχνά δεν θα συναντηθούν καν ανοιχτά με αμερικανούς εταίρους στην ανατολική Συρία.

Επιφανειακά αυτό δεν έχει νόημα. Αλλά έχει νόημα αν ο τελικός στόχος αυτών των διπλωματών ήταν να αναγκάσουν το SDF και τα πολιτικά του στοιχεία να συνεργαστούν με το καθεστώς της Συρίας για να συμμετάσχουν στις συζητήσεις της Γενεύης. Όσοι είναι κοντά στην ομάδα του Τζέφρι υποστήριξαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν την ανατολική Συρία, όπως σκόπευε να κάνει η Ουάσινγκτον το φθινόπωρο του 2018. Η Αμερική τελικά εγκατέλειψε τη μεθοριακή περιοχή με την Τουρκία στις αρχές του Οκτωβρίου.

Οι SDF, αντιμέτωποι με την εθνική κάθαρση από την εκστρατεία της Άγκυρας με τον τρόπο που η Τουρκία είχε αναγκάσει 160.000 Κούρδους και μειονότητες από το Αφρίν το 2018, αναζήτησε τη Δαμασκό και τη Μόσχα. Η Ρωσία υπέγραψε συμφωνία με την Τουρκία για τερματισμό της επίθεσής της, και οι ρωσικές περιπολίες ξεκίνησαν σύντομα στην ανατολική Συρία. Στις 25 Αυγούστου, μία από τις ρωσικές περιπολίες συγκρούσθηκε με μια αμερικανική περίπολο, τραυματίζοντας στρατιώτες της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ. Οι Ρώσοι δεν θα ήταν εκεί αν οι ΗΠΑ δεν είχαν αποσυρθεί.

Επιπλέον, οι υποστηριζόμενες από την Τουρκία ομάδες ανταρτών εξαλείφουν τακτικά το νερό στην ανατολική Συρία, αναγκάζοντας εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να ζήσουν χωρίς νερό καθώς συνεχίζονται οι απειλές covid-19. Ολόκληρη η τουρκική πολιτική στη Συρία ενδυναμώνει έτσι τους εξτρεμιστές και τη Ρωσία, απομονώνοντας εταίρους που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ.

Οι απόψεις του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, σε αντίθεση με την αποστολή του Πενταγώνου να νικήσει το ISIS και να σταθεροποιήσει την ανατολική Συρία, είναι γνωστές εδώ και χρόνια, από τότε που οι φιλοτουρκικές φωνές προωθήθηκαν για να πάρουν τον έλεγχο της πολιτικής της Συρίας. Το 2018, ο Τζέφρι είπε ότι το μέλλον των Κούρδων της Συρίας θα είναι με τη Δαμασκό. Οι ΗΠΑ δεν συνεργάζονται με “υποκρατική οντότητα”, ανέφερε ο απεσταλμένος των ΗΠΑ. Το Υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε το έργο με το SDF “τακτικό, συναλλακτικό και προσωρινό”.

Ωστόσο, οι ίδιοι αξιωματούχοι ήταν θερμότεροι στη συνεργασία με τις υποστηριζόμενες από την Τουρκία αντιπολιτευόμενες ομάδες – πιο θερμοί από ό,τι με τους δικούς τους αμερικανούς εταίρους στην ανατολική Συρία.

Το αποτέλεσμα της άρσης συνεργασίας με τον SDF οδήγησε στην δημιουργία μια παράξενης αυτοεκπληρούμενης προφητείας, σύμφωνα με την οποία οι SDF αναγκάστηκαν να συνεργαστούν με το καθεστώς της Συρίας και τη Ρωσία σε περιοχές που οι ΗΠΑ είχαν εγκαταλείψει – και στη συνέχεια αμερικανοί αξιωματούχοι θα επισημάνουν αυτό το έργο με τη Δαμασκό και τη Μόσχα ως απόδειξη του γιατί θα έπρεπε να συνεργάζεται μόνο με ομάδες που υποστηρίζονται από την Τουρκία. Αλλά το καθεστώς στη Δαμασκό απέρριψε μια συμφωνία με τους SDF και θα τις ενσωματώσει μόνο με τους όρους της.

Μια πρωτοβουλία των ΗΠΑ σύμφωνα με την οποία ο SDF θα συνεργαστεί με κουρδικές ομάδες στο Ιράκ διαμεσολαβήθηκε τον Ιούνιο, αλλά αυτή η ιδέα φαίνεται σαν αδιέξοδο, επειδή οι φιλοτούρκοι διπλωμάτες εξακολουθούν να μην συνεργάζονται με το SDF, ακόμα και αν μετατοπιστεί για να είναι πιο κοντά στην Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν. Το πρόβλημα για την KRG είναι ότι η Τουρκία έχει ήδη καταλάβει τμήματα του βόρειου Ιράκ και μάχεται εναντίον του ΡΚΚ. Η Άγκυρα δεν θα επιτρέψει ποτέ στην KRG να συνεργαστεί με το SDF.

Οι ΗΠΑ φαίνεται να προσπαθούν να κάνουν την Τουρκία να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο και στο βόρειο Ιράκ, γεγονός που θα απομονώσει περαιτέρω τους αμερικανούς εταίρους στην ανατολική Συρία. Σε ενημέρωση με τον Αναπληρωτή Βοηθό Γραμματέα των ΗΠΑ για τις Υποθέσεις του Ιράκ Ντέιβιντ Κόπλεϊ και τον Τζόι Χουντ, τον Κύριο Αναπληρωτή Βοηθό Γραμματέα Του Γραφείου Εγγύς Ανατολής, οι Αξιωματούχοι των ΗΠΑ ανέφεραν ότι ήθελαν Τουρκία και Ιράκ να συνεργαστούν στενά για να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες σχετικά με την παρουσία του ΡΚΚ. Η Τουρκία βομβαρδίζει το βόρειο Ιράκ, σκοτώνοντας αμάχους και ιρακινούς αξιωματούχους. Παρ’αυτά η Ουάσινγκτον δήλωσε πως η Άγκυρα ”έχει δικαιολογημένες ανησυχίες για την ασφάλειά της”, επισημαίνοντας πως η Τουρκική κατοχή του βόρειου Ιράκ προσδίδει στοιχεία σταθερότητας για την περιοχή.

Ο Χουντ πρότεινε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο στην περιοχή Γιαζίντι του Σιντζάρ. Πρόκειται για έναν τομέα όπου το ISIS διέπραξε γενοκτονία το 2014. Η Τουρκία έχει ιστορικό διακρίσεων σε βάρος μελών της μειονότητας γιαζίντι. Στο Αφρίν, μαχητές που υποστηρίζονται από την Τουρκία έχουν καθαρίσει εθνικά τους Γιαζίντι και η Τουρκία βομβαρδίζει το Σιντζάρ, καθιστώντας δύσκολη την επιστροφή πολιτών στην περιοχή.

Ο Χουντ ανέφερε ότι η Τουρκία, η κυβέρνηση του Ιράκ στη Βαγδάτη και η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν θα μπορούσαν να “καθαρίσουν τις πολιτοφυλακές, συμπεριλαμβανομένου του ΡΚΚ” από το Σιντζάρ. Δεν ήταν σαφές γιατί ο Αμερικανός αξιωματούχος πρότεινε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο στο Σιντζάρ, καθώς οι ΗΠΑ δεν προτείνουν ότι το Ιράκ διαδραματίζει ρόλο στην ανατολική Τουρκία, αν και η Τουρκία φαίνεται να έχει στήριξη από το Υπουργείο Εξωτερικών για εισβολή στο Ιράκ, τη Συρία και άλλες χώρες.

Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ που προτείνει τώρα να διαδραματίσει ρόλο η περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν στο Σιντζάρ όπως και τον Οκτώβριο του 2017, όταν το Ιράκ έστειλε ιρανικής υποστήριξης πολιτοφυλακές να εισβάλουν στο Σιντζάρ, αρνήθηκε να συνεργαστεί με την κουρδική περιοχή για να αντιταχθεί στην εισβολή, αλλά αντ’ αυτού ήταν απασχολημένη με την καταδίκη των Κούρδων για δημοψήφισμα ανεξαρτησίας. Οι ΗΠΑ συνεργάστηκαν στην πραγματικότητα με τη Βαγδάτη το 2017 κατά τη διάρκεια των επιθέσεων εναντίον Κούρδων εκείνο το έτος, καθώς το Κιρκούκ και το Σιντζάρ είχαν αναληφθεί από φιλο-ιρανικές ομάδες, όπως η Χεζμπολάχ Κατάιμπ.

Παραδόξως, οι ΗΠΑ ενδυνάμωσαν τις πολιτοφυλακές που τώρα προτείνουν στην Τουρκία να διαδραματίσει ρόλο στην απομάκρυνση από το βόρειο Ιράκ. Αυτό μπορεί να οφείλεται απλώς στο γεγονός ότι στο τέλος, ορισμένοι στην κυβέρνηση των ΗΠΑ έχουν ησύχως ευνοήσει την Τουρκία στο να αναλάβει το βόρειο Ιράκ, όπως έχει κάνει με το Τελ Αμπιάντ και το Αφρίν. Δεδομένου ότι οι Γιαζίντι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εισβολές της Τουρκίας σε αυτές τις δύο περιοχές, είναι περίεργο το γεγονός ότι αμερικανοί αξιωματούχοι θα πρότειναν στην Άγκυρα να διαδραματίσει ρόλο στο Σιντζάρ και ότι οι Γιαζίντι ενδέχεται να επιστρέψουν στην πατρίδα τους εάν αφαιρεθούν οι “πολιτοφυλακές”.

Το σχέδιο SINJAR που αναφέρθηκε στη συνεδρίαση της 25ης Αυγούστου αποτελεί μέρος της συνολικής πολιτικής προώθησης των συμφερόντων της Τουρκίας σε όλη τη Συρία και το Ιράκ. Στη Συρία, οι αμερικανοί διπλωμάτες παραμερίζουν τους στρατιωτικούς εταίρους της Αμερικής διασφαλίζοντας ότι δεν μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στη Γενεύη, ενθαρρύνοντας τους να συνεργαστούν με τη Δαμασκό, ενώ τους καταδικάζουν επίσης για κάτι τέτοιο.

Στο βόρειο Ιράκ, οι ΗΠΑ έμειναν σιωπηλές καθώς η Βαγδάτη και οι υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές της κατέλαβαν το Σιντζάρ από την περιοχή του Κουρδιστάν το 2017, μόνο και μόνο για να γυρίσουν πίσω και να προτείνουν ότι η περιοχή του Κουρδιστάν και η Τουρκία διαδραματίζουν ρόλο στο Σιντζάρ. Το τελικό αποτέλεσμα ενός μεγαλύτερου τουρκικού ρόλου στο Σιντζάρ θα ήταν να αποκόψει την περιοχή του Κουρδιστάν-Ιράκ από την ανατολική Συρία και να απομονώσει περαιτέρω τους SDF, που είναι ο στόχος της Άγκυρας.

Αυτό απομονώνει περαιτέρω τους SDF από τις μακροπρόθεσμες προοπτικές στη Συρία, επειδή οι περιοχές όπου ήταν πιο δημοφιλείς βρίσκονται τώρα υπό θωρακισμένες περιπολίες από το καθεστώς της Συρίας και τη Ρωσία. Αυτές είναι οι περιπολίες που συγκρούσθηκαν με έναν Αμερικανό αυτή την εβδομάδα, τραυματίζοντας αμερικανούς στρατιώτες.

Η όλη κατάσταση στην ανατολική Συρία εξακολουθεί να είναι χαόδης αυτά τα 2 χρόνια. Συνολικά, οι αμερικανοί διπλωμάτες που ήταν έντονα υπέρ της Άγκυρας –στο βαθμό που τα συμφέροντα της Άγκυρας φαίνεται να έρχονται πριν από τον ρόλο των ΗΠΑ στη Συρία– έχουν αφήσει σύγχυση, αστάθεια και έλλειψη πίστης στη δέσμευση της Ουάσινγκτον.

Μετάφραση Χωριανόπουλος Άγγελος

πηγή: www.jpost.com