Πώς ξεκίνησε η ΕΕ
Καθώς κατά πάγια παράδοση η στήλη αυτή δεν απουσιάζει ποτέ από τη θέση της, ακόμη και κατά την περίοδο των θερινών διακοπών, σκέφθηκα να αναφερθώ με σειρά άρθρων εκτός επικαιρότητας στο πάντοτε επίκαιρο αλλά και κινδυνεύον όραμα της Ενωμένης Ευρώπης.
Η ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης προέκυψε αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως διέξοδος στους ως τότε συνεχείς πολέμους μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Σκέφθηκαν: Αντί να αλληλοσφαζόμαστε για το ποιος θα έχει περισσότερο ζωτικό χώρο, οικονομικό όφελος και κυριαρχική ισχύ, γιατί να μην ενώσουμε τις χώρες μας και να εναρμονίσουμε από κοινού τα συμφέροντά μας; Ετσι συνεργαζόμενοι να επιτύχουμε όλοι μαζί μια ισχυρή οικονομικά και πολιτικά παρουσία και πορεία στην παγκόσμια σκηνή, ήταν το σκεπτικό τους. Απόλυτα σωστό. Και δικαιώθηκε. Διότι έκτοτε η Ευρώπη ζει μιαν αδιατάρακτη περίοδο ειρήνης και σταθερά αυξανόμενης ευημερίας, έστω και με διακυμάνσεις.
Οι λησμονημένες αξίες της ΕΕ
Πόσοι άραγε γνωρίζουν ότι στην ένωση της Ευρώπης έπαιξε ρόλο κυρίως η σχετική βούληση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής;
Οι Αμερικανοί πίεσαν για την ένωση για δύο κυρίως λόγους:
α) διότι πλήρωσαν πολύ ακριβά σε αίμα και χρήμα την αλληλοσφαγή των Ευρωπαίων καθώς χρειάστηκε να παρέμβουν στρατιωτικά και στον Α΄ και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η σωτήρια επέμβασή τους χρειάστηκε δύο φορές για να βάλουν τέλος στην ευρωπαϊκή αιματοχυσία και στην παρ΄ ολίγον κυριαρχία της ναζιστικής Γερμανίας και της φασιστικής Ιταλίας σε ολόκληρη τη Γηραιά Ηπειρο. Και
β) διότι ήδη την πρόσκαιρη συμμαχία των Δυτικών Συμμάχων με τη Σοβιετική Ενωση κατά του Αξονα διαδέχθηκε πολύ σύντομα ο Ψυχρός Πόλεμος και η παγκόσμια ιμπεριαλιστική αναμέτρηση μεταξύ των δύο πυρηνικών υπερδυνάμεων. Οι ΗΠΑ ενθάρρυναν πιεστικά τους Ευρωπαίους να ενωθούν για να εμποδιστεί η περαιτέρω διείσδυση της σοβιετικής κυριαρχίας σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Και το πέτυχαν οικονομικά με το Σχέδιο Μάρσαλ που οδήγησε στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και στρατιωτικά με το ΝΑΤΟ, την ατλαντική συμμαχία. Ισως αυτός είναι και ο κύριος λόγος που οι ΗΠΑ έχουν αποφασιστική(;) άποψη στα ευρωπαϊκά πράγματα και περίπου υπαγορεύουν τις σχετικές εξελίξεις. Ακριβώς γι΄ αυτό και ο νέος παράκλητος των «προοδευτικών» δυνάμεων, χαρισματικός πάντως και ευεργετικά τολμηρός (προς το παρόν) πρόεδρος Ομπάμα προωθεί (απαιτεί) την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ.
Ενα άλλο θεμελιώδες στοιχείο που επιμελώς αποσιωπάται από τους αναλυτές της διαδικασίας προς την ολοκλήρωση του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ενοποίησης είναι το σε ποιες αρχές και αξίες βάσισαν την πρωτοβουλία τους οι ιδρυτές της. Να τους θυμηθούμε:
πρώτα πρώτα οι γάλλοι συντηρητικοί πολιτικοί Μονέ και Σουμάν, βαθύτατα πιστοί χριστιανοί, και φυσικά ο γάλλος ηγέτης στρατηγός Ντε Γκωλ, ο οποίος είχε ως σύμβολό του τον γνωστό σταυρό της Ιωάννας της Λωρραίνης (Ζαν ντ΄ Αρκ). Ηταν επίσης οι χριστιανοδημοκράτες ηγέτες της Γερμανίας Κόνραντ Αντενάουερ και της Ιταλίας Ντε Γκάσπερι, καθώς και ο φανατικός καθολικός βέλγος σοσιαλιστής Ανρί Σπάακ. Είχε προηγηθεί αμέσως μετά τον πόλεμο η ιστορική πρώτη συνάντηση των ηγετών της Γαλλίας και της Γερμανίας Ντε Γκωλ και Αντενάουερ. Τότε με οδηγό τη χριστιανική αγάπη προς τον πλησίον και το «αγαπάτε και τους εχθρούς υμών» επικύρωσαν τη συμφιλίωση των δύο παραδοσιακά εχθρικών χωρών στον περίφημο καθεδρικό ναό της Ρεμς στη Γαλλία, όπου και προσευχήθηκαν από κοινού.
Θα προσθέσω και κάτι πολύ σημαντικό, που έχει επιμελώς αγνοηθεί από τη μνήμη της ιστορίας και νομίζω ότι δεν αναφέρεται πια σε κανένα επίσημο κείμενο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Υπάρχει γενικά η εντύπωση ότι ο γνωστός κύκλος με τα αστέρια στη σημαία της άλλοτε ΕΟΚ και σήμερα Ευρωπαϊκής Ενωσης αντιστοιχεί προς τον αριθμό των κρατών-μελών της, όπως συμβαίνει με την αστερόεσσα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Πρόκειται για πλάνη αφού τα αστέρια της ευρωπαϊκής σημαίας είναι 12, ενώ η ΕΟΚ ξεκίνησε με έξι κράτη-μέλη και σήμερα αριθμεί 27. Η αλήθεια είναι ότι εκείνοι που σχεδίασαν τη σημαία και που οριστικοποιήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1955 την εμπνεύστηκαν από την Αποκάλυψη του ευαγγελιστή Ιωάννη και συγκεκριμένα από τη φράση: «Και σημείον μέγα ώφθη εν τω ουρανώ. Γυνή περιβεβλημένη τον ήλιον και η σελήνη υποκάτω των πόδων αυτής, και επί της κεφαλής αυτής στέφανος αστέρων δώδεκα, και εν γαστρί έχουσα, και κράζει ωδίνουσα και βασανιζομένη τεκείν».
Το απερίσκεπτο ξεχείλωμα της ΕΕ
Ηδη η ασταμάτητη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης παίρνει πια ηπειρωτικές διαστάσεις. Αποκτά το 1999 ενιαίο νόμισμα, που το υιοθετούν 11 χώρες, μαζί με την Ελλάδα, και παίρνει άλλη υφή και προσανατολισμό. Γίνεται πολύ μεγάλη. Με πλήθος από αρκετά ετερόκλητους λαούς, δυσκίνητη, με τεράστιες ανισότητες, πολυδιάστατη, με πολυέξοδη και σπάταλη γραφειοκρατία και με αδυναμία λήψεως ομόφωνων αποφάσεων. Η κατάσταση επιδεινώνεται καθώς αποφασίζεται και η περαιτέρω διεύρυνσή της με την ένταξη 10 ακόμη χωρών (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία, Μάλτα και Κύπρος). Μετά τρία χρόνια εντάσσονται η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Ετσι ο κολοσσός αυτός αντιμετωπίζει πια πλήθος δυσλειτουργιών και αδιεξόδων. Είναι δύσκολες έως αδύνατες οι αποφάσεις του, τεράστια τα συγκρουόμενα συμφέροντα και βαθιές οι ανισότητες.
Ως μόνη διέξοδος θεωρήθηκε η έγκριση μιας Συνταγματικής Συνθήκης που θα δεσμεύει ως Καταστατικός Χάρτης όλες τις χώρες-μέλη και θα προωθεί πέραν της οικονομικής και την πολιτική ένωση, που εξακολουθεί να μην υφίσταται. Το λεγόμενο Σύνταγμα εν τούτοις δεν εγκρίθηκε από όλες τις χώρες. Στη Γαλλία και στην Ολλανδία αποδοκιμάστηκε με δημοψήφισμα, ενώ η Βρετανία, παρά την ειδική ευνοϊκή μεταχείρισή της, αρνείται στην ουσία να το αποδεχθεί, μολονότι το είχε προσυπογράψει η κυβέρνησή της. Επίσης θεωρείται βέβαιο ότι αν γίνει δημοψήφισμα στη Βρετανία το Σύνταγμα θα απορριφθεί με μεγάλη πλειοψηφία. Η παταγώδης αποτυχία των Εργατικών στις ευρωεκλογές και η σχεδόν βέβαιη ανάδειξη κυβερνήσεως συντηρητικών στις προσεχείς εθνικές εκλογές συνεπάγεται δημοψήφισμα και βέβαιη απόρριψη και της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης και εκ νέου απόρριψη του ευρώ.
Για να αποτραπεί ο κίνδυνος παράλυσης και το ενδεχόμενο διάλυσης οι 27 χώρες υιοθέτησαν το 2007 αντί του Συντάγματος μια Μεταρρυθμιστική Συνθήκη, γνωστή σήμερα ως Συνθήκη της Λισαβόνας, που όμως θα εφαρμόζεται περίπου «α λα καρτ». Και αυτό γιατί έγιναν δεκτές σχεδόν όλες οι απαιτήσεις ορισμένων χωρών για τις οποίες άλλα θα ισχύουν. Ελπίζεται πάντως ότι, έστω και κολοβή, συνεχίζεται η πορεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά χωρίς εμβάθυνση και συνοχή και με άγνωστο μέλλον, ιδίως τώρα με την παγκόσμια οικονομική κρίση. Ηδη έχει κατ΄ αρχάς εγκριθεί περαιτέρω διεύρυνσή της με την Τουρκία και ορισμένες άλλες μικρές βαλκανικές χώρες, αλλά με ένταση και αμφισβητήσεις. Ο γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί αρνείται π.χ. να δεχθεί τη συμμετοχή της Τουρκίας. Το ίδιο και η καγκελάριος Μέρκελ.
Ενώ οι κυριαρχούντες άθεοι του διαφωτισμού και οι πρώην κομμουνιστές, μαζί με τους μαρξίζοντες σοσιαλιστές, αρνούνται κάθε αναφορά στις χριστιανικές αξίες, πάνω στις οποίες εν τούτοις θεμελιώθηκε η Ευρωπαϊκή Ενωση. Ετσι διευκολύνεται με κάθε τρόπο ο εξισλαμισμός της, ώστε να μην έχει τον χαρακτήρα χριστιανικής λέσχης. Η εμμονή του νέου αμερικανού προέδρου στην ένταξη της Τουρκίας είναι αμφίβολο ότι δεν θα ικανοποιηθεί από τους προς το παρόν απορρίπτοντες την ουσιαστική αυτοκτονία της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ποια είναι τα όρια της Ευρώπης;
Αν ετίθετο σε οποιονδήποτε απλό πολίτη το ερώτημα ποιες είναι οι ευρωπαϊκές χώρες, η απάντηση θα ήταν πιθανότατα ότι είναι εκείνες που βρίσκονται στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Ωστόσο ο γεωγραφικός προσδιορισμός της Ευρώπης, αυτονόητος πριν από λίγα χρόνια, σήμερα απορρίπτεται από τους επίσημους εκφραστές της Ευρωπαϊκής Ενωσης και από τους περισσότερους δεδηλωμένους υπέρμαχους της Ενωμένης Ευρώπης. Αντίθετα, η έννοια της Ευρώπης τείνει βαθμιαία να ταυτιστεί με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αλλά και αυτή η απάντηση είναι αβάσιμη, αφού υπάρχουν αναμφίβολα ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Νορβηγία, η Ελβετία, η Ισλανδία και οι περισσότερες Βαλκανικές, που γεωγραφικά ανήκουν στην Ευρώπη αλλά δεν είναι μέλη της ΕΕ.
Γίνεται επίσης δεκτό ότι γεωγραφικά μη ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Τουρκία, είναι ευπρόσδεκτες ως μέλη της ΕΕ. Ακριβώς γι΄ αυτό απορρίπτονται ως στοιχείο της ευρωπαϊκής ταυτότητας και τα γεωγραφικά όρια και τα κοινά πολιτιστικά χαρακτηριστικά. Γι΄ αυτό προβάλλεται η πολυπολιτισμικότητα, όχι ως αποδοχή και προστασία της διαφορετικότητας, αλλά ως απόρριψη της κυρίαρχης ευρωπαϊκής ταυτότητας. Απορρίπτεται ακόμη και η Ιστορία. Αλλά αν θεωρήσουμε ως Ευρώπη αυτή την Ευρωπαϊκή Ενωση, πρόκειται για μια ιδιότυπη συνένωση κρατών και λαών, που ξεκίνησε και τείνει να ολοκληρωθεί ως ενιαία αγορά, που λειτουργεί με βάση τους κανόνες της ελεύθερης οικονομίας και του ελεύθερου ανταγωνισμού, ως χώρος ελευθερίας, ασφάλειας, δικαιοσύνης, χωρίς εσωτερικά σύνορα. Αλλά αν αρκούν τα προαναφερθέντα, η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης τείνει να μην έχει όρια. Αφού έτσι μπορεί ή και οφείλει να περιλάβει στους κόλπους της και κάθε άλλη εκτός αυτής χώρα που υιοθετεί ή δηλώνει ότι υιοθετεί, σέβεται και εφαρμόζει ή δέχεται να εφαρμόσει στην πράξη αυτό το κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό μοντέλο. Αρα είναι μια έννοια ρευστή, η οποία έκτοτε συνεχώς διευρύνεται, χωρίς να μπορεί κανείς να αρνηθεί την ένταξη σε αυτήν απροσδιορίστου αριθμού χωρών. Οχι μόνο εκείνων που από αιώνων απαρτίζουν την ευρωπαϊκή ήπειρο αλλά και χωρών εκτός αυτής. Αρκεί αυτές να καλύπτουν τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις.
Ετσι εξηγείται το γιατί γίνεται αποδεκτή ως μέλος της ΕΕ και η Τουρκία, μολονότι είναι ασιατική χώρα. Για τον ίδιο λόγο έχει υποβάλει υποψηφιότητα το Μαρόκο. Απολύτως εύλογη είναι η αντίστοιχη φιλοδοξία της Ουκρανίας, της Γεωργίας, της Αρμενίας και- γιατί όχι;της Ρωσίας, αν και όποτε αυτή εκδηλωθεί.
Αλλά περί αυτών την επόμενη Κυριακή.
Ο χριστιανισμός και η ΕΕ
Νομίζω ότι η αγνόηση της πολιτιστικής και ανθρωπιστικής διάστασης και των συνεκτικών δεσμών, που δημιούργησε η χριστιανική θρησκεία στον γεωγραφικό χώρο της Ευρώπης, απ΄ όπου διαδόθηκε σε ολόκληρο σχεδόν τον πλανήτη αυτό που ονομάζεται δυτικός πολιτισμός, συνιστά ανεπίτρεπτη αγνόηση της Ιστορίας ή προσέγγισή της με παρωπίδες. Από τον φόβο του θρησκευτικού φονταμενταλισμού, ο οποίος βαρύνεται και με πλήθος εγκλημάτων (που όμως και αυτά συνθέτουν την Ιστορία της Ευρώπης και σφράγισαν τον πολιτισμό της), καταλήγουμε στον αθεϊστικό φονταμενταλισμό: πρόκειται για κληρονομιά εν μέρει και του καταρρεύσαντος μαρξιστικού προτύπου δικτατορικής διακυβέρνησης, η οποία ποικιλότροπα στηρίχθηκε από την «προοδευτική» αριστερή διανόηση της Δυτικής Ευρώπης και εξακολουθεί ακόμη να επηρεάζει αποφασιστικά. Ο αθεϊστικός φονταμενταλισμός είναι αυτός κυρίως που υπαγορεύει την αγνόηση του ρόλου της χριστιανικής θρησκείας στη διαμόρφωση και επικράτηση του δυτικού πολιτισμού. Ο εβραίος διανοούμενος, καθηγητής Weiler, αντιτείνει: «Είναι όντως γελοίο να μην αναγνωρίζεται ο χριστιανισμός ως ένα εξόχως σημαντικό στοιχείο στον καθορισμό τού τι εννοούμε ως ευρωπαϊκή ταυτότητα στο καλό και στο κακό της, στην τέχνη, στη λογοτεχνία, στη μουσική και στη γλώσσα, ακόμη και στην πολιτική κουλτούρα μας».
Συνεπώς είναι επείγουσα ανάγκη να προσδιορισθούν επιτέλους τα όριά της, με βάση τα προαναφερθέντα και κυρίως το όραμα των ιδρυτών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Οπως είχε τονισθεί προ ετών σε σχετική ημερίδα στις Βρυξέλλες η Ευρώπη δεν μπορεί να στρέφεται κατά της ταυτότητάς της. Δεν μπορεί να στρέφεται κατά του εαυτού της. Αυτό υποστήριξε με σθένος ο φινλανδός ευρωβουλευτής κ. Αρι Βατάνεν, ενώ ο ευρωβουλευτής της Μάλτας κ. Φένεκ υποστήριξε: «Ο χριστιανισμός μάς έκανε Ευρωπαίους. Αλλιώς θα ήμαστε μουσουλμανικές χώρες, όπως και οι χώρες της Βόρειας Αφρικής». Το Ισλάμ το επιδίωξε προ αιώνων δύο φορές διά του ξίφους, ανεπιτυχώς. Τώρα το επιδιώκει με την ένταξη της Τουρκίας.
Είναι γνωστή η ένσταση. Η Ευρώπη δεν είναι χριστιανική λέσχη. Ασφαλώς δεν είναι κλειστή λέσχη μόνο για χριστιανούς. Δεν μπορεί όμως να απεκδυθεί της πολιτιστικής ταυτότητάς της, που ταυτίζεται εν πολλοίς με τον χριστιανισμό. Σε αυτήν καταφεύγουν από κάθε άλλη περιοχή διωκόμενοι ή πενόμενοι μετανάστες, με άλλη θρησκευτική πίστη και πολιτιστική ταυτότητα, και γίνονται δεκτοί ως ευρωπαίοι συμπολίτες, με την προϋπόθεση ότι σέβονται τις αξίες, τους νόμους και την ισότητα όλων, κάτι όμως που δεν είναι αυτονόητο για πολλούς αλλόθρησκους.
Αν οι Ευρωπαίοι και πολύ περισσότερο οι Ελληνες δεν προσαρμοστούν εγκαίρως στις κοσμογονικές μεταβολές που συντελούνται με μπροστάρη τον καλπασμό των τεχνολογικών ανακαλύψεων, τότε το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά και της Ελλάδας, ως μέλους της, φοβούμαι ότι δεν θα είναι ρόδινο και ελπιδοφόρο όπως το ελπίσαμε και το δρομολόγησαν οι θεμελιωτές της. Η πρόσφατη πρωτοφανής οικονομική κρίση και το αβέβαιο μέλλον της παγκόσμιας και ιδιαίτερα της ευρωπαϊκής οικονομίας, η αυξανόμενη ανεργία καθώς και το ασυγκράτητο κύμα των λαθρομεταναστών, που μαζί με τη διεκδίκηση του δικαιώματος επιβίωσης και ενός καλύτερου αύριο μεταφέρουν συχνά και τη φιλοδοξία να επιβάλουν βαθμιαία και την κυριαρχία της ισλαμικής θρησκείας στη θρησκευτικά αδιάφορη Ευρώπη, δεν επιτρέπουν μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας. Τα πρόσφατα γεγονότα στην Αθήνα από φανατικούς μουσουλμάνους που έχουν καταφύγει στην Ελλάδα προοιωνίζονται απρόβλεπτης εκτάσεως δεινά. Βεβαίως είναι απαράδεκτο να μη διευκολύνεται η ανέγερση ενός μεγάλου τεμένους για να προσεύχονται. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το θρησκευτικό τους «πιστεύω» μπορεί να γίνει ανεκτό να εκδηλώνεται με πράξεις μίσους κατά των άπιστων (χριστιανών και εβραίων).
Πηγή tovima.gr