Του  Michael Rubin

Οι New York Times αποπειράθηκαν να κάνουν μία περίληψη των επιπτώσεων που θα προκύψουν στο διεθνές γεωπολιτικό σύστημα από τα αποτελέσματα των νέων συμφωνιών μεταξύ Κίνας και Ιράν.

«Το Ιράν και η Κίνα έχουν συντάξει μια σαρωτική οικονομική εταιρική σχέση και συνεργασία για την ασφάλεια που θα ανοίξει το δρόμο σε δισεκατομμύρια δολάρια κινεζικών επενδύσεων σε πολλούς τομείς όπως της ενέργειας, υποβαθμίζοντας τις προσπάθειες της κυβέρνησης Τραμπ, η οποία θέλει να απομονώσει την ιρανική κυβέρνηση λόγω των πυρηνικών και στρατιωτικών φιλοδοξιών της. Η συνεργασία, η οποία περιγράφεται λεπτομερώς σε μια προτεινόμενη συμφωνία 18 σελίδων που έλαβε η εφημερίδα The New York Times, θα επεκτείνει κατά πολύ την κινεζική παρουσία στον τραπεζικό τομέα, τις τηλεπικοινωνίες, τα λιμάνια, τους σιδηροδρόμους και δεκάδες άλλα έργα. Σε αντάλλαγμα, η Κίνα θα λάβει μια τακτική – και, σύμφωνα με έναν ιρανό αξιωματούχο και έναν έμπορο πετρελαίου – προμήθεια ιρανικού πετρελαίου κατά τα επόμενα 25 χρόνια.”

Όλα αυτά χρειάζονται αρκετή προσοχή. Πρώτον,είναι αρκετά σύνηθες για ομάδες όπως οι Μουτζαχεντίν αλ-Καλκ να κυκλοφορούν πλαστά έγγραφα για να προσπαθήσουν να φέρουν σε δύσκολη θέση το ιρανικό καθεστώς. Ωστόσο, υπάρχει αρκετός καπνός στον ιρανικό Τύπο τους τελευταίους 18 μήνες για να γνωρίζουμε ότι υπάρχει πραγματική πυρκαγιά. Δεύτερον, ενώ οι New York Times κάνουν λόγο για τη συμφωνία με στόχο την αντίσταση στην κυβέρνηση Τραμπ, ο ιρανικός Τύπος καθιστά σαφές ότι η συμφωνία με την Κίνα χρονολογείται από τη δεύτερη θητεία του Προέδρου Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, η οποία στην πραγματικότητα συμπίπτει με την κυβέρνηση του Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα. Οι New York Times μπορεί να μισούν τον Τραμπ, αλλά είναι ανέντιμο να διαστρεβλώνουμε όλα τα παγκόσμια γεγονότα για να συμμορφωθούμε με τις δικές του εμμονές.

Ο σκληρός πυρήνας του Ιράν έχει ήδη προετοιμάσει την διεθνή σκηνή για μια ιρανική στροφή προς την Κίνα. Αν και δεν είναι πλέον διαθέσιμη στο διαδίκτυο, στις 21 Ιουλίου 2018, ο Jomhuri Eslami [Ισλαμική Δημοκρατία], μία από τις πιο εξέχουσες σκληροπυρηνικές εφημερίδες στο Ιράν, δημοσίευσε ένα κύριο άρθρο με τίτλο “Η σωστή ερμηνεία της πολιτικής του “Ούτε ανατολή ούτε δύση.”” «Ούτε η Ανατολή ούτε η Δύση», φυσικά, ήταν ένα από τα συνθήματα του Επαναστατικού ηγέτη Αγιατολάχ Ρουχόλι Χομεϊνί για την ενίσχυση της ιρανικής ανεξαρτησίας ειδικά από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση, αλλά ευρύτερα από οποιαδήποτε εξωτερική δύναμη. Λίγες εβδομάδες μετά τη συνάντηση της κινεζικής στρατιωτικής αντιπροσωπείας με τον διοικητή των ιρανικών χερσαίων δυνάμεων, ο Γιομχούρι Εσλάμι υποστήριξε,  ότι ήταν απαραίτητη μια επαναξιολόγηση της στρατηγικής φιλοσοφίας του Ιράν. “Είτε κατά την περίοδο των Τσάρων είτε της Σοβιετικής Ένωσης, όσοι αντιτίθενται στην ενίσχυση των σχέσεών μας με τη Ρωσία δηλώνουν πως δεν γίνεται να αποτελέσει αξιόπιστο σύμμαχο. Είναι επίσης δυνατό να αναλύσουμε το ίδιο επιχείρημα για την άρνηση της ενίσχυσης των σχέσεων με την Κίνα στις παρατηρήσεις και τα γραπτά των αντιπάλων της πολιτικής «Κοιτάξτε προς την Ανατολή»….», δήλωσε.

Η στροφή προς την Κίνα εκπληρώνει ένα συχνά δυσαρεστημένο ιρανικό ιστορικό μοτίβο που προηγείται της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Όταν το Ιράν είναι αδύναμο ή αισθάνεται ότι το εκμεταλλεύονται εξωτερικές δυνάμεις, στρέφεται σε άλλες χώρες που ελπίζει ότι δεν ενδιαφέρονται να εξισορροπήσουν τις δυνάμεις που η Τεχεράνη θεωρεί ότι την θυματοποιούν άδικα. Κατά τα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα, για παράδειγμα, όταν οι Βρετανικές και Ρωσικές Αυτοκρατορίες καταπατούσαν στρατιωτικά τα σύνορα του Ιράν, ο Πέρσης ηγέτης Νασίρ αλ-Ντιν Σαχ στράφηκε στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία για να δημιουργήσει μια σύγχρονη στρατιωτική ακαδημία προκειμένου να εκσυγχρονίσει το στρατό της χώρας.

Στις επόμενες δεκαετίες, τόσο η Ρωσία όσο και η Μεγάλη Βρετανία στράφηκαν σε παραχωρήσεις εκμετάλλευσης εις βάρος του Ιράν, με σκοπό να αντισταθμίσουν το ισοδύναμο της διπλωματίας χρέους που ασκεί σήμερα η Κίνα. Προκειμένου να ανακτήσουν την οικονομική ανεξαρτησία, οι ιρανοί ηγέτες στράφηκαν πρώτα στο Βέλγιο και στη συνέχεια, το 1912, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και οι δύο χώρες θεωρήθηκαν μέσα στο ιρανικό δικαστήριο ως μικρές και απίθανο να παρέμβουν στις εσωτερικές υποθέσεις του Ιράν. Ενώ οι Βρετανοί και οι Ρώσοι συνωμότησαν για να αποβάλουν τον Αμερικανό οικονομικό εμπειρογνώμονα Joseph Shuster που μεταρρυθμίζει τα ιρανικά οικονομικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες διατήρησαν την ανεξάρτητη, ανιδιοτελής φήμη τους για αρκετές δεκαετίες, στέλνοντας τελικά έναν νέο εμπειρογνώμονα, τον Arthur Millspaugh, για να βοηθήσουν το Ιράν να ανακτήσει την οικονομική ανεξαρτησία του. Ο Reza Shah, ο πατέρας του Mohammed Reza Shah τον οποίο ο Khomeini θα εκδιώξει τελικά, ακολούθησε το ίδιο μοτίβο όταν επεδίωξε να προσεγγίσει τη Γερμανία, μια ενέργεια που οδήγησε τους Βρετανούς να τον οδηγήσουν στην παραίτησή του το 1941 με φόντο τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Με την άνοδο του Ψυχρού Πολέμου, η Ουάσιγκτον δεν διατήρησε την αδιάφορη προσέγγιση που είχε έναντι της Τεχεράνης. Ειδικότερα μετά το πραξικόπημα του 1953 — μια επιχείρηση στην οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες συνωμότησαν με τον ιρανικό κλήρο που θα αδράξει την εξουσία ένα τέταρτο του αιώνα αργότερα –οι Ηνωμένες Πολιτείες αύξησαν την παρουσία τους στις εσωτερικές υποθέσεις του Ιράν. Μετά το 1979, η περιφερειακή παρουσία των ΗΠΑ έγινε για τον ηγέτη του Ιράν μία στρατηγικής μορφής ανησυχία. Ορισμένοι ιρανοί ηγέτες έχουν φλερτάρει με την ιδέα μιας αυστηρότερης σχέσης με τη Ρωσία, οι απλοί Ιρανοί αντέδρασαν με εθνικιστική οργή σε οποιαδήποτε συμμαχία με τη Ρωσία που θα έπαιρνε βαθύτερη διάσταση από την απλή διπλωματική συμμαχία.

Το πραγματικό πρόβλημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι ότι η Κίνα θα αρχίσει να υποστηρίζει το Ιράν στα Ηνωμένα Έθνη. Αντίθετα, είναι ότι εάν ο Χαμενεΐ και ο Πρόεδρος Χασάν Ρουχάνι κλειδώσουν την Κίνα σε μια μακροπρόθεσμη συμφωνία με το Ιράν πριν πεθάνει ο Χαμενεΐ, ένας θάνατος που μπορεί να προκαλέσει έναν αγώνα διαδοχής και  μαζικές αντι-καθεστωτικές διαμαρτυρίες, ένα πιο επιθετικό Πεκίνο μπορεί ταυτόχρονα να προσπαθήσει να επιβάλει την στρατιωτική παρουσία του στο Ιράν ή να υπονομεύσει την ανάκαμψή του στην μετά Χαμενεΐ εποχή μέσω παγίδων χρέους. Η Κίνα δεν είναι υπεράνω της παρέμβασης στο Εσωτερικό του Ιράν με τον ίδιο τρόπο που έκαναν οι Ηνωμένες Πολιτείες πριν από μισό αιώνα. Αυτό μπορεί να αποτελέσει έναν ενιαίο πονοκέφαλο για μια μελλοντική αμερικανική κυβέρνηση, αλλά θα είναι ακόμη μια τραγωδία για τον ιρανικό λαό που λαχταρά να είναι τόσο ελεύθερος όσο και μόνος.

Μετάφραση Χωριανόπουλος Άγγελος

πηγή: nationalinterest.org