REAL TIME |

Weather Icon

Στόλοι και ασύστολοι στο Αιγαίο

Στόλοι και ασύστολοι στο Αιγαίο

«Είναι η μεζούρα των προκλήσεων με την οποία τελικά οι Τούρκοι δοκιμάζουν κάθε ελληνική και κυπριακή κυβέρνηση, κατά πόσον θα αντιτάξουμε μια έτοιμη για όλα σθεναρή αποφασιστικότητα, ή θα λειτουργήσουν τα Σημιτικά ανακλαστικά των Ιμίων, προστρέχοντας κι αποβλέποντας αντίθετα σε ξένες προστατευτικές παρεμβάσεις που θα μας οδηγήσουν, όμως, στην παγίδα της τράπεζας των διαπραγματεύσεων»

Τίτος Χριστοδούλου

Σε αποκλιμάκωση αλλά ζωντανή η κρίση στο Καστελόριζο και ευρύτερα στο Αιγαίο, αν και «κλικοβόρα» διαδικτυακά μέσα συνεχίζουν σε πολεμοκάπηλους ρυθμούς με τίτλους που κραυγάζουν με πολεμικώς «ορθοδόξους» τίτλους, μάλλον «ιαχές» και «παιάνες», όπως «με το δάκτυλο στην σκανδάλη», «κλιμακώνουν οι Τούρκοι στο Αιγαίο» και «την τελευταία στιγμή απετράπη». Αλλά τα άρθρα των ΜΜΕ προεξοφλούν, διερμηνεύουν ή διεγείρουν μια ελληνική «αποφασιστικότητα» που είναι όσο ποτέ απαραίτητη για να αποθαρρυνθούν οι Τούρκοι, και που, αν υπάρχει κι αν έπεισε, αυτή μόνη είναι που θα αποσοβούσε κάθε τουρκική απειλή, και όποια – εσωτερικά ψηφοθηρικά ή εξωτερικά γεωστρατηγικά ωφελήματα αποβλέπει ίσως να αποκομίσει με το «γάβγισμά» του ο αλυχτών Ερντογάν.
Η αποτροπή, ωστόσο, στα ξένα και κυρίως γερμανικά ΜΜΕ απεδόθη στον «ρόλο πυροσβέστη» που προβάλλεται να έπαιξε η Μέρκελ, μεγαλοποιώντας οπωσδήποτε αυτόν τον ρόλο, ίσως και ως φιλογερμανικό δώρο από τον Ερντογάν – αλλά και «αυτοδώρο» να μην φανεί η υποχώρησή του ως αναδίπλωση μπροστά στην ελληνική αποφασιστικότητα – επανάληψη δηλαδή του 2018, με την καταλυτική «νικηφόρα» παρέμβαση της φρεγάτας Νικηφόρος Φωκάς. Τα γερμανικά ΜΜΕ, όπως η Bild, πάντως, μεγαλοποιούν διθυραμβικά την παρέμβαση της Μέρκελ, με διακριτική δηκτικότητα για τον ρόλο τής Γαλλίας στην περιοχή και την αξία της ως προστάτιδος συμμάχου στα μάτια Ελλήνων και Κυπρίων. «Τα πολεμικά πλοία του Ερντογάν ήταν ήδη εν πλω. Η Μέρκελ σταματά στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων», ήταν ο τίτλος της «Bild», που ζωγράφιζε ένα πολεμικό σκηνικό, γράφοντας ότι μετά την υπερπτήση τουρκικού F 16 πάνω από το Καστελόριζο, «Το μεσημέρι… το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό κήρυξε κατάσταση συναγερμού. Όλες οι καλοκαιρινές διακοπές των στρατιωτών ανεστάλησαν, ενώ επέστρεψε εσπευσμένα από την Κύπρο, ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, Κωνσταντίνος Φλώρος, λόγω της στρατιωτικής δραστηριότητας γύρω από την τουρκική ναυτική βάση Ακσάζ».

Αποφασιστικότητα κι αποτροπή

Aλλά, γιατί επέλεξε ο Ερντογάν να δημιουργήσει αυτήν την κρίση; Ήταν, κυρίως, η προσπάθειά του να σφυρηλατήσει ένα εσωτερικό μέτωπο στήριξής του, σε δύσκολους για την παραπαίουσα τουρκική οικονομία καιρούς, εξάγοντας τα εσωτερικά του προβλήματα; Ή συνεχίζει σταθερά την νεο-οθωμανική προς δυσμάς πολιτική του προβολής της τουρκικής ισχύος με απώτατο όριο την Ανδαλουσία στην Ισπανία, επιβάλλοντας ως καθοριστική την τουρκική παρουσία στην πετρελαιοφόρα ως υπόσχεται τώρα Μεσόγειο, με πρώτο εμπόδιο την Ελλάδα, και άρα κύριο και καίριο σκοπό να επιμετρήσει την αποφασιστικότητα αυτής της ελληνικής Κυβέρνησης να απαντήσει στις προκλήσεις προχωρώντας στην κλιμάκωση μέχρι τέλους;

Είναι η μεζούρα των προκλήσεων με την οποία τελικά οι Τούρκοι δοκιμάζουν κάθε ελληνική και κυπριακή κυβέρνηση, κατά πόσον θα αντιτάξουμε μια έτοιμη για όλα σθεναρή αποφασιστικότητα, ή θα λειτουργήσουν τα Σημιτικά ανακλαστικά των Ιμίων, προστρέχοντας κι αποβλέποντας αντίθετα σε ξένες προστατευτικές παρεμβάσεις που θα μας οδηγήσουν, όμως, στην παγίδα της τράπεζας των διαπραγματεύσεων, τράπεζα που στο μενού της θα έχει τα «αδιαίρετα» εθνικά μας δικαιώματα στον χώρο του Αιγαίου και της ανατολής Μεσογείου. Όποιος θα κάτσει στο τραπέζι θα φάει τελικά κάτι, στον κατάλληλο καιρό, είναι η πολιτική της πάντα επεκτατικής Τουρκίας, δοκιμασμένη από τον καιρό του 1956 στην Κύπρο όταν, αυτοκτονικώς, η Ελλάδα την δέχθηκε στην Τριμερή για την Κύπρο, για να κατέχει 18 χρόνια αργότερα το ένα τρίτο του νησιού, και λειτουργώντας απειλητικά ως επικυρίαρχος όλου. Η «χωρίς όρια ή κορεσμό» νεο-οθωμανική επεκτατική πολιτική ενός Ερντογάν που στηρίζει την εξουσία του προβάλλοντας στα πιο οπισθοδρομικά και προ-κεμαλικά ισλαμικά κοινωνικά το μπαϊράκι ενός Σουλεϊμάν του κατακτητού, και γαργαλώντας τα αταβιστικά «λεηλατικά» ανακλαστικά του πειρατικού «πλιάτσικου» που ορίζουν την ιστορική ταυτότητα και «υπερηφάνεια» των Τούρκων, μια χώρα που ονομάζει εθνικά της (επεκτατικά) οράματα με το όνομα του φοβερού πειρατή Μπαρμπαρόσα, τον οποίο είχε ο Σουλτάνος αναδείξει επίσημα ως «ναύαρχο» του στόλου της οθωμανικής αυτοκρατορίας στην ακμή της.

Οθωμανικοί συμβολισμοί που παίζουν μεγάλως στην «υποκειμενική» διάσταση του πολεμοχαρούς οθωμανικού αυτοειδώλου, καθώς ο Ερντογάν θα «υπογράφει την ιδρυτική διακήρυξη» μιας επιστροφής στις οθωμανικές δόξες που επανιδρύει με παρουσία του στην μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί κι ενώ, σε τωρινή εξέλιξη, 25 πλοία του τουρκικού στόλου – 15 από τον ναύσταθμο του Αχζάζ και 10 από την Σμύρνη – βρίσκονται εν πλω, παρακολουθούμενα από τον ελληνικό στόλο, κι αυτά στην ημέρα επετείου της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης, 24 Ιουλίου. Επαληθεύει μια ιστορική ταυτότητα ο Ερντογάν και καθοδηγείται από τις εντολές των οραμάτων αυτών, σαλπίζοντας εθνικούς στόχους που είναι πιο μόνιμοι οδοδείκτες απ’ ό,τι οι πολιτικοί ελιγμοί αναφορικά με τις μεταβαλλόμενες διπλωματικές πραγματικότητες θα άφηναν να εννοηθεί. Ή, απλά, με το «επίδικο υλικό κέρδος», όπως το πετρέλαιο του Αιγαίου, ως αιτία πολέμου. Η αναμέτρηση με την Τουρκία είναι διαρκής και «ορίζουσα» της ταυτότητας των εμπλεκομένων, πρόκειται για ό,τι οι θεωρητικοί των διεθνών συγκρούσεων ερμηνεύουν με όρους της θεωρίας των ψυχοπολιτισμικών συγκρούσεων, στην οποία οι εθνοτικές συγκρούσεις θεωρούνται ως συγκρούσεις ταυτότητας, δηλαδή, με αναφορά στις ψυχολογικές και πολιτισμικές δυνάμεις που πλαισιώνουν τις πεποιθήσεις για τον εαυτό, τους άλλους και τη συμπεριφορά, κι ως τέτοιες είναι «intractable», ασυμβίβαστες ή μη επιλύσιμες. Οι «δομικές αιτίες», structural causes, όπως το πετρέλαιο ή η υφαλοκρηπίδα, αν και πραγματικές αιτίες, δεν επαρκούν να εξηγήσουν την διάρκεια, το εύρος ή την αγριότητα – το μη έλλογον – της κρίσης και απειλής. Που δεν είναι απλώς «από» την Τουρκία, είναι η Τουρκία, αλήθεια που πάει πίσω στο πώς είδε ο Ηρόδοτος την απειλή από «το Ασιατικόν» κι ο Χάλφορντ Μακίντερ, ο πατέρας της γεωπολιτικής, την επεκτατική και συγκρουσιακή πορεία των Ασιατικών λαών της «ενδοχώρας» δυτικά προς την θάλασσα.

Ψευδής αυτοπεποίθηση ως αιτία πολέμου και… προάγγελος ήττας

Γράφοντας για τις αιτίες πολέμου o Stephen Van Evera (Causes of War. Power and the Roots of Conflict’, Cornell UniversityPress. Ithaca 1996), βρίσκει στην απατηλή αισιοδοξία τού επιτιθέμενου για νίκη μια βασική αιτία έναρξης των πολέμων, αν και την ίδια ώρα βρίσκει και στην απαισιοδοξία για την προοπτική ήττας ενός έθνους που γνωρίζει την αδυναμία του αιτίες πολέμου, καθώς μπορεί να επιζητηθεί από ένα έθνος που ξεκινά τον πόλεμο η δόξα των μαρτύρων, σε μια ένδοξη άνιση αναμέτρηση. Αυτό, βέβαια, δεν ισχύει για την Τουρκία, που μας έχει δείξει στην σύγχρονη εποχή ότι στηρίζει τους κατά βάση επιθετικούς αρπακτικούς της πολέμους είτε στα καταφανή πλεονεκτήματα της διαφοράς ισχύος, όπως στην εισβολή των αρμάτων μάχης της στην Συρία εναντίον του ατομικού οπλισμού Κούρδων ανταρτών, ή στην εξασφαλισμένη νίκη από προδοσία και προσυμφωνία παράδοσης του αντιπάλου, όπως στην Κύπρο του 1974. Η ελληνική όσο και η κυπριακή Κυβέρνηση έχουν εργαστεί να οικοδομήσουν διπλωματικά ερείσματα και συμπαρατάξεις, που αν δεν αποκλείουν τυχόν τουρκικά τετελεσμένα, καθιστούν πιο ορατές και άμεσες ευρωπαϊκές κυρώσεις στο ενδεχόμενό τους. Την ίδια ώρα, σύμμαχος δηλοί, αν και πιο μακριά χωρικά και χρονικά η Γαλλία, με όλο το πολιτικό βάρος όμως της συμπαράταξής της και της δικής της αποφασιστικότητας ότι δεν θα επιτρέψει στην Τουρκία να καταστεί επικυρίαρχος στην Μεσόγειο.

Πάντως οι απατηλές προσδοκίες της νίκης μπορούν να γίνουν ανάγκη από αυταπάτες και κακούς υπολογισμούς σε αναφορά προς την σχετική δύναμη των αντιπάλων, τους σχετικούς αριθμούς, αλλά και την αποφασιστικότητα του αντιπάλου για σενάρια μήνα. Στα παραδείγματα, ο Van Evera υποδεικνύει πόσο υποτιμούσε η Βρετανία τις μαχητικές ικανότητες και την αποφασιστικότητα των αποίκων στην Αμερική το 1775-76. Ο Βρετανός Στρατηγός Thomas Cage παρατίθεται να είχε υπερφίαλα διακηρύξει την εποχή εκείνη ότι «ανάμεσα στους αποίκους δεν υπάρχει ούτε ένας άντρας που μπορεί να καθοδηγήσει στρατό η να διατάξει στρατιώτες». Η εξέλιξη της ιστορίας έδειξε ακριβώς τα αντίθετα.
Στην μέτρηση της εκατέρωθεν αποφασιστικότητας παίζει σημαντικό ρόλο και τι ισοζύγιο θα θελήσει ο επιτιθέμενος για την αποφασιστική σύγκρουση. Θα πλήρωνε ο αντίπαλος οποιοδήποτε κόστος για τη νίκη; Η απάντηση είναι εκείνη που συχνά αποφασίζει ποιος θα είναι ο νικητής της. Εδώ, τα κράτη τείνουν να υπερεκτιμούν την δική τους θέληση, αλλά συχνά υποτιμούν εκείνη του αντιπάλου. Σαν αποτέλεσμα, υπολογίζουν εσφαλμένα την αντοχή και την δύναμη που μπορεί να παρατάξει ο αντίπαλος. Διαβάζοντας, έτσι, το ισοζύγιο με αυταπάτες προς όφελός τους. Αυτό, βέβαια, δημιουργεί εσφαλμένες προσδοκίες για νίκη. Και προετοιμάζει, αν δεν προεξοφλεί, την ήττα.

Η άμεση κινητοποίηση του ελληνικού ναυτικού με απαντήσεις επαρκείς σε ό,τι σχεδιάζει η Τουρκία και με πρόδηλη την αποφασιστικότητα των Ελλήνων να μην επιτρέψουν παραβίαση της ελληνικής δημοκρατίας, που όπως υπέδειξε ο αρχηγός Φλώρος μετά από εκείνο μάλιστα το βροντερό «θα τους κάψουμε και μετά θα ρωτήσουμε ποιοι είναι οι εισβολείς», δεν θα είναι «σημειακή» απάντηση, είναι ανοικτή σε γενίκευσή της, δηλαδή μέχρι και σε θερμό επεισόδιο. Αυτή δεν είναι η Ελλάδα του 1996, των υποχωρητικών, Ιμίων, πολύ περισσότερο δεν είναι η προδομένη και προδίδουσα Ελλάδα του 1974. Είναι η Ελλάδα του 1987 και του 2018, με τις αποφασιστικές απαντήσεις τους στις τότε προκλήσεις των Τούρκων στο Αιγαίο. Κι είναι μια Ελλάδα με οπλική επάρκεια, με ικανό ισοζύγιο δυνάμεων σε στόλο, αεροπορία και πεζικό αλλά και ψυχικό σθένος για να αντιτάσσει ετοιμότητα και πειστικότητα στην αναμέτρηση που απειλεί, αλλά δεν τολμά η Τουρκία.

Σημερινή

Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Twitter

Εγγραφείτε στο κανάλι του infognomonpolitics.gr στο Youtube

Εγγραφείτε στο κανάλι του Σάββα Καλεντερίδη στο Youtube