Νίκος Μελέτης

Προσεκτικοί και σταθεροί χειρισμοί ώστε να αποφευχθεί ο εγκλωβισμός στην παγίδα που επιχειρεί να στήσει η Άγκυρα, απαιτούνται τις αμέσως επόμενες ημέρες και εβδομάδες από την ελληνική κυβέρνηση, καθώς η αποκλιμάκωση της έντασης σε μια «κρίση» που προκάλεσε ο ίδιος ο Τ.Ερντογάν, δεν πρέπει να οδηγεί στο λανθασμένο συμπέρασμα, ότι εγκαταλείπεται η αναθεωρητική πολιτική, ή ότι πράγματι υπάρχει ειλικρινής διάθεση διαλόγου από τουρκικής πλευράς.

Παρά την γενική εικόνα ότι ο κ. Ερντογάν αναδιπλώθηκε υπό την πίεση του ευρωπαϊκού κυρίως παράγοντα, της μεσολάβησης Μέρκελ και της πίεσης της Γαλλίας ,αλλά και έχοντας λάβει το ισχυρό μήνυμα αποτροπής από την Ελλάδα, είναι σαφές ότι ο τούρκος πρόεδρος χρησιμοποιεί την κρίση που δημιούργησε, μόνο στην αρχική φάση της (την έκδοση NAVTEX) θέλοντας να μεγιστοποιήσει με ανέξοδο τρόπο τα «κέρδη» του.

Ήδη οι δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων, όπως του κ.Μπορελ πριν λίγες ημέρες, αλλά και της Ισπανίδας ΥΠΕΞ κ.Ράγια χθές στην Αθήνα που δήλωσε ότι διαπίστωσε διάθεση διαλόγου στην… Άγκυρα, δείχνουν πως λειτουργεί παραπλανητικά η τακτική «αναδίπλωσης» του Ερντογάν  στο εσωτερικό της ίδιας της Ε.Ε..

Και αυτό ενώ εκκρεμεί η διαμόρφωση από την Κομισιόν της λίστας κυρώσεων που έχουν ζητηθεί από Ελλάδα και Κύπρο εναντίον της Τουρκίας σε περίπτωση που συνεχίσει την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων  και την κλιμάκωση της έντασης.

Η ελληνική κυβέρνηση ορθά επιδιώκει να εξαντλήσει κάθε περιθώριο για επίτευξη συνεννόησης η έναρξης σοβαρού διαλόγου με την Τουρκία. Και για λόγους ουσιαστικούς ώστε να διαπιστωθεί εάν πράγματι υπάρχει ίχνος ειλικρινών προθέσεων για επίλυση των προβλημάτων αλλά και για να αποκρουστούν πιέσεις εταίρων και συμμάχων που δείχνουν το τραπέζι του διαλόγου, χωρίς να ενδιαφέρονται και πολύ για τις συνθήκες που θα διεξαχθεί ο διάλογος αυτός και για το περιεχόμενο του.

Όλα δείχνουν ότι εκτός απροόπτου η προσπάθεια θα μπορούσε να οδηγήσει στην επανάληψη μετά από σχεδόν 4 χρόνια των διερευνητικών επαφών για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Μια διαδικασία που ξεκίνησε το 2002 και δεν μπόρεσε στα 14 χρόνια και μετά από δεκάδες συναντήσεις των δυο διαπραγματευτικών ομάδων να οδηγήσει σε αποτέλεσμα, καθώς η Τουρκία θεωρούσε τις Διερευνητικές ως το βήμα για την επιβολή της δικής της ατζέντας που κάλυπτε όλο το φάσμα των διεκδικήσεων της. Από τις «γκρίζες ζώνες», μέχρι τον εναέριο χώρο των 10 ν.μ., το εύρος των χωρικών υδάτων, την αποστρατιωτικοποίηση…

Ο κ. Δένδιας επανέλαβε χθες την πάγια ελληνική θέση ότι ο διάλογος με την Τουρκία μπορεί να έχει ως αντικείμενο μόνο την διαφορά της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας. Ο κ. Καλίν λίγη ώρα νωρίτερα μιλώντας στο CNNTurk παρουσίαζε την τουρκική αντίληψη για την ατζέντα του διαλόγου:

«Με βάση τις οδηγίες του προέδρου Ερντογάν είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε όλα τα θέματα: το Αιγαίο, την υφαλοκρηπίδα, τα νησιά, τον εναέριο χώρο επιχειρήσεις έρευνας και ελέγχου και την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και άλλα διμερή θέματα, χωρίς καμία προϋπόθεση..».

Ο κ. Καλιν πρόσθεσε ότι οι διαφορές προκλήθηκαν «από κενά στον νόμο σε σχέση με τα νησιά του Αιγαίου και την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο καθώς δεν υπάρχει διεθνής νομικός καθορισμός σχετικά με αυτά..».

Βεβαίως όλη αυτή η απαρίθμηση θέτει από μόνη της μια σοβαρή προϋπόθεση από τουρκικής πλευράς στην έναρξη του διαλόγου ,την επιβολή δηλαδή ατζέντας με όλο το φάσμα των διεκδικήσεων εις βάρος της χώρας μας. 

Επίσης θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, ότι από το 2016 που διακόπηκαν οι διερευνητικές επαφές, έχουν μεσολαβήσει εξαιρετικά σημαντικά γεγονότα: η υπογραφή του τουρκολυβικού Μνημονίου και η κατάθεση στον ΟΗΕ των εξωτερικών ορίων της τουρκικής υφαλοκρηπίδας τα οποία μονομερώς καθόρισε η Τουρκίας επικαλύπτοντας την ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα στην ανατολική Μεσόγειο. 

Είναι εξαιρετικά δύσκολο να φανταστεί κανείς όχι μόνο που θα κατέληγε ένας τέτοιος διάλογος , αλλά το πως θα μπορούσε να βρεθεί βάση επί της οποίας θα ξεκινήσει ένας τέτοιος διάλογος.

Η αποκλιμάκωση της έντασης την οποία επιστρατεύουν σύμμαχοι και εταίροι για να δείξουν το τραπέζι του διαλόγου, είναι  σημαντική, αλλα είναι προσωρινή και  κάθε άλλο παρά έχει περιορίσει ή εξαλείψει την απειλή. Η Τουρκία απλώς διατηρεί το οπλισμένο πιστόλι στο τραπέζι αλλά αποφεύγει να το στρέψει προς την Ελλάδα και ζητά ανταλλάγματα γι’ αυτό.

Ο τρόπος που κινείται η Τουρκία πάντως είναι διαρκώς προβλέψιμος. Μόλις η Αθήνα χαρακτήριζε θετική εξέλιξη το πάγωμα των ερευνών του Oruc Reis στην ελληνική υφαλοκρηπίδα η Τουρκία έσπευσε να ανακοινώσει με νέα NAVTEX την έναρξη σεισμογραφικών ερευνών σε περιοχή που επικαλύπτει οριοθετημένα και αδειοδοτημένα Οικόπεδα εντός της Κυπριακής ΑΟΖ και μάλιστα στο νοτιοανατολικό τμήμα της (Οικόπεδα 2, 3 και μικρο τμήμα του 13).

Μια κίνηση που σκοπό είχε να δείξει φυσικά ότι η Τουρκία δεν εγκαταλείπει τις διεκδικήσεις της στην περιοχή αλλά και να δημιουργήσει πλασματικές εντυπώσεις εκθέτοντας την Αθήνα, καθώς θα εμφανίζει την ελληνική πλευρά να ξεκινά διάλογο με την Τουρκία επειδή προσωρινά ο κ.Ερντογάν κρατά το Oruc Reis στο λιμάνι, αλλά αδιαφορεί όταν συγχρόνως το άλλο τουρκικό ερευνητικό το Barbaros ξεκινά για έρευνες εντος της Κυπριακής ΑΟΖ.

Βεβαίως τέτοιο ζήτημα δεν υφίσταται και υπήρξε χθες τηλεφωνική επικοινωνία των υπουργών εξωτερικών Ελλάδας και Κύπρου, Ν.Δένδια και Ν.Χριστοδουλίδη και είναι επίσης προφανές ότι οριστική επίλυση των προβλημάτων οριοθετήσεων στην ανατολική Μεσόγειο, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την συμμετοχή και της Κύπρου την οποία η Τουρκία επιμένει να μην αναγνωρίζει παρά τις συμβατικές υποχρεώσεις που έχει αναλάβει έναντι και της Ε.Ε. .

liberal.gr