Χρήστος Ιακώβου   

Σήμερα υπάρχουν στην Ελλάδα αρκετοί άνθρωποι, οι οποίοι στο άκουσμα του ονόματος Αν-Ντόροθι Τσάπμαν ανακαλούν στις μνήμες τους τη νεαρή Βρετανίδα δημοσιογράφο η οποία βρέθηκε νεκρή, ένα απόγευμα του Οκτωβρίου του 1971, σε μια θαμνώδη περιοχή κοντά στο Καβούρι.

Το κακοποιημένο, μισόγυμνο και στραγγαλισμένο σώμα τής Τσάπμαν έκρυβε πολλά μυστικά σχετικά με τα κίνητρα της δολοφονίας. Οι Αρχές φόρτωσαν τον φόνο σε έναν τυχαίο άνθρωπο με το όνομα Νίκος Μουντής, τον οποίο αρχικά καταδίκασαν αλλά μετά από μερικά χρόνια αναγκάστηκαν να τον αθωώσουν.

Τόσο η Χούντα όσο και οι πρώτες ελληνικές κυβερνήσεις που ακολούθησαν συνέχισαν στο ίδιο μοτίβο. Για χρόνια, η εκδοχή για τον θάνατό της ήταν ότι βγήκε από το ξενοδοχείο και βρήκε κάποιο άγνωστο με σκοπό να κάνει σεξ και ο οποίος τη στραγγάλισε. Εκδοχή που ακούγεται γελοία για μια ευφυή δημοσιογράφο και πτυχιούχο ψυχολογίας.

Ψάχνοντας για διαφωτιστικό αρχειακό υλικό στα βρετανικά αρχεία, πριν από δέκα χρόνια, δεν μπόρεσα να εντοπίσω καμία αναφορά για τον φόνο της Τσάπμαν. Το γεγονός αυτό, για όσους γνωρίζουν τη λογική αποδέσμευσης εγγράφων στα επίσημα βρετανικά αρχεία, καταδεικνύει και την ιδιότητα της Τσάπμαν. Παρά τις διάφορες εκδοχές που εξεφράσθησαν για τον φόνο της, τείνω να συμφωνήσω κατά το πλείστον, με την εκδοχή του Βρετανού δημοσιογράφου και πρώην ευρωβουλευτή Ρίτσαρντ Κοτρέλ, ο οποίος μελέτησε την υπόθεση όσο κανείς άλλος.

Κατά τον Κοτρέλ, η Τσάπμαν εργαζόταν για τη βρετανική MI6 και πήγε στην Ελλάδα σε ένα ενημερωτικό ταξίδι για τουριστικούς πράκτορες, δήθεν για να προβάλει την ελληνική τουριστική βιομηχανία μέσω του Radio London, με το οποίο συνεργαζόταν. Η MI6 «αλίευσε» την Τσάπμαν από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ όταν ήταν φοιτήτρια. Από την αρχή, εκπαιδεύτηκε σε θέματα Ελλάδος και πραγματοποίησε την πρώτη αποστολή της παρακολουθώντας την ομάδα Καραμανλή στο Παρίσι, ενώ παρίστανε τη φιλόλογο στο σχολείο Berlitz.

Ο Κοτρέλ υποστηρίζει ότι η αποστολή τής Τσάπμαν στην Ελλάδα ήταν να ανακαλύψει έναν άνθρωπο των Σοβιετικών ο οποίος βρισκόταν είτε στις τάξεις της MI6 είτε σε άλλους συνεργάτες της MI6 στους ελληνικούς πυρήνες αντίστασης. Τόσο οι Βρετανοί όσο και οι Αμερικανοί ανησυχούσαν έντονα για τις σημαντικές πληροφορίες που λάμβανε η Μόσχα αναφορικά με τις ενδότατες υποθέσεις της Χούντας και των σχεδιασμών των ΗΠΑ για το μέλλον της Κύπρου. Η CIA είχε επίσης υποψίες για έναν Σοβιετικό κατάσκοπο στην MI6 και ξεκίνησε να αποκόπτει τους Βρετανούς από το δίκτυο πληροφοριών.

Σήμερα, πολλοί εν Ελλάδι πιστεύουν ότι υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στην Τσάπμαν και στην τραγωδία που ακολούθησε στην Κύπρο. Η επίσκεψή της στην Ελλάδα συνέπεσε με αυτή του Αμερικανού αντιπροέδρου, με ελληνική καταγωγή, Σπύρου Άγκνιου, ο οποίος θα συζητούσε με τη χούντα, μεταξύ άλλων, και το κρίσιμο θέμα της Κύπρου.

Η πρώτη εκδοχή υποστηρίζει ότι η αποστολή της Τσάπμαν ήταν να καταγράψει με ειδικό μηχάνημα τη συνομιλία στη συνάντηση μεταξύ του Γεώργιου Παπαδόπουλου και του Σπύρου Άγκνιου. Σκοπός ήταν να γνωρίζει η ΜΙ6 τι θα είχε διαμειφθεί για το Κυπριακό. Η εκδοχή αυτή όμως στερείται ισχυρών αποδεικτικών στοιχείων.

Η δεύτερη εκδοχή είναι αυτή του Κοτρέλ. Πιστεύει ότι ενοχοποιήθηκε διότι γνώριζε ένα μισοέτοιμο σχέδιο, από αντιφρονούντες της αεροπορίας, να ρίξουν το ελικόπτερο του Άγκνιου κατά τη διάρκεια προγραμματισμένου ταξιδιού αναψυχής στο Αιγαίο. Μέσω του καναλιού της ομάδας C, που δρούσε στο Λονδίνο, η MI6 υπέκλεψε αυτό το σχέδιο, το οποίο μαγείρεψαν στην ομάδα του Παπανδρέου στη Στοκχόλμη. Αλλά το πανίσχυρο κλιμάκιο της CIA στην Αθήνα, παραδόξως, δεν το υπέκλεψε. Ήταν εντελώς τυφλωμένοι από το σενάριο της μετατροπής της Κύπρου σε Κούβα της Μεσογείου.

Έτσι, προτού καν πατήσει το πόδι της στο αεροπλάνο για την Ελλάδα, η Τσάπμαν προδόθηκε από κύκλους στο Λονδίνο στην ελληνική υπηρεσία πληροφοριών (πλήρως ελεγχόμενη τότε από τη CIA) ως πιθανή πράκτορας των Σοβιετικών. Το πιο πιθανόν πιάστηκε στη μέση μιας βεντέτας ανάμεσα στα μυστικά αφεντικά της στο Λονδίνο και την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών στην Αθήνα.

Σε αυτή την μάχη σώμα με σώμα ενεπλάκη η Τσάπμαν, της οποίας η μοίρα είχε σφραγισθεί με δύο τρόπους: τον ψίθυρο από το Λονδίνο και το γεγονός ότι το τοπικό κλιμάκιο της MI6 δεν είχε ενημερωθεί για την αποστολή της, ή ακόμη για το ποια ήταν. Γιατί όμως; Τέτοια γνώση θα καθιστούσε περιττή την αποστολή της. Ταξίδεψε ινκόγκνιτο με Βρετανούς ταξιδιωτικούς πράκτορες όπου ανάμεσά τους ήταν και ένας πράκτορας της ελληνικής ΚΥΠ που την παρακολουθούσε και ο οποίος λίγο μετά τη δολοφονία της Τσάπμαν σκοτώθηκε κάτω από περίεργες συνθήκες στο Λονδίνο.