Πρόσφατα η Ειδική Διαρκής Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής των Ελλήνων ενέκρινε την υλοποίηση του προγράμματος εκσυγχρονισμού των τεσσάρων φρεγατών τύπου MEKO-200HN (ΥΔΡΑ) του Πολεμικού Ναυτικού με προϋπολογισμό 158 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες για το πρόγραμμα έχουν εκφράσει ενδιαφέρον ως υποψήφιοι ανάδοχοι, οι Thales, Saab και Lockheed Martin, ενώ με βάση αναφορές μέσων ενημέρωσης στον κατάλογο θα πρέπει να προστεθούν και οι Navantia και Leonardo.

Το πρόγραμμα έχει μειωμένο κατά 60% προϋπολογισμό σε σχέση με την αρχική πρόβλεψη (400 εκατ. ευρώ) και φυσικά απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί μία συνολική και ολοκληρωμένη λύση.

Όμως, στο παρόν σημείωμα θα ασχοληθούμε με ένα κομβικό ζήτημα, τη συμμετοχή της εγχώριας βιομηχανίας ή ακριβέστερα της Εγχώριας Αμυντικής Τεχνολογικής και Βιομηχανικής Βάσης (EΑΤΒΒ), στο συγκεκριμένο πρόγραμμα.

Υπενθυμίζεται, ότι τον Ιανουάριο του 2017 (τρία χρόνια μετά την έναρξη των σχετικών διαδικασιών), υιοθετήθηκε ως θεσμικό κείμενο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας η Εθνική Αμυντική και Βιομηχανική Στρατηγική – ΕΑΒΣ (το πλήρες κείμενο στον ιστότοπο της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων – ΓΔΑΕΕ).

Στον πρόλογο του κειμένου αναφέρεται ότι: «…Για το σκοπό αυτό, το άρθρο 3 του ν.3978/2011, προβλέπει ότι: “για την προστασία των ουσιωδών συμφερόντων ασφάλειας της χώρας και ιδίως για την ασφάλεια εφοδιασμού και την επιχειρησιακή αυτονομία των ΕΔ, καθώς και την κάλυψη των αναγκών που υπάρχουν σε περιόδους κρίσης, επιστράτευσης ή πολέμου, το ΥΠΕΘΑ λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για την εγκαθίδρυση και διατήρηση μίας εγχώριας τεχνολογικής – βιομηχανικής βάσης, συμπεριλαμβανομένων μέτρων που αφορούν σε έρευνα και ανάπτυξη, σε συγκεκριμένους τομείς άμυνας και ασφάλειας.

»Η βάση αυτή διασφαλίζει την ταχεία απρόσκοπτη λειτουργία της αλυσίδας εφοδιασμού των ΕΔ σε υλικά, αναλώσιμα, εξαρτήματα, υπηρεσίες άμεσης συντήρησης και τεχνικής υποστήριξης και την εκτέλεση των αναγκαίων έργων σε όλες τις περιπτώσεις εγκαίρως και υπό κάθε περίσταση”».

Επίσης στο 2ο Κεφάλαιο αναφέρεται:
«2.1 Ασφάλεια εφοδιασμού και επιχειρησιακή αυτονομία των ΕΔ
Στο σύνθετο (από πλευράς επιπέδου τεχνολογίας αλλά και τεχνολογικών εξαρτήσεων) περιβάλλον των σύγχρονων ΕΔ η χώρα πρέπει να διατηρεί εγχώρια βάση αμυντικής τεχνολογίας και βιομηχανίας, ικανή να υποστηρίζει με προϊόντα, έργα και υπηρεσίες τις επιχειρησιακές απαιτήσεις των ΕΔ ώστε να διασφαλίζει ουσιώδη εθνικά συμφέροντα, όπως:

>Η ασφάλεια εφοδιασμού, που αφορά την απρόσκοπτη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας των ΕΔ για την εξασφάλιση της επιχειρησιακής τους αυτονομίας, κυρίως σε περίοδο κρίσης, έντασης ή πολέμου,
>Η απόκτηση συγκεκριμένων επιχειρησιακών πλεονεκτημάτων από τις ΕΔ, για την αντιστάθμιση αριθμητικά υπέρτερων απειλών».

Με βάση τα προαναφερθέντα αποτελεί υποχρέωση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας η εμπλοκή της εγχώριας αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης στα προγράμματα προμήθειας μέσων, υλικών, έργων και υπηρεσιών, ώστε αφενός να επιτευχθεί η διατήρηση της και αφετέρου η περαιτέρω ανάπτυξη της, ώστε να αυξηθεί το ποσοστό κάλυψης των αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων και ταυτόχρονα να αναπτυχθούν προϊόντα που θα είναι ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά.

Εξ ορισμού, η ανάθεση προγραμμάτων σε αναδόχους του εξωτερικού απαιτείται να συνοδεύεται από την εξασφάλιση στοχευμένου υψηλού ανταποδοτικού έργου επ’ ωφελεία της εγχώριας αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης.

Για παράδειγμα, το έργο μπορεί να αφορά σε ευαίσθητης φύσης συστήματα που μπορούν να παραχθούν από την εγχώρια αμυντική βιομηχανία, αφενός για τη διασφάλιση της άμεσης και απρόσκοπτης υποστήριξης τους αλλά και την ασφάλεια διαβαθμισμένων εθνικών πληροφοριών.

Επιπρόσθετα, άμεση συνέπεια αυτής της πρακτικής είναι η διατήρηση θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης, που αποτελούν προϋπόθεση ώστε να αναπτυχθεί περαιτέρω το τεχνολογικό και παραγωγικό επίπεδο της εγχώριας βιομηχανίας.

Είναι εύκολα αντιληπτό ότι η ουσιαστική εμπλοκή της εγχώριας αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης ικανοποιεί και τις προβλέψεις της ΕΑΒΣ (Κεφάλαιο 2, παράγραφος 2.1, βλέπε ανωτέρω).

Η δυνατότητα άμεσης («quick turn around»), εγχώριας τεχνικής υποστήριξης ειδικότερα στα κρίσιμα επιχειρησιακά συστήματα είναι κομβικής σημασίας επιχειρησιακά, αφού μειώνει σημαντικά τους χρόνους παραμονής εκτός υπηρεσίας των μέσων / συστημάτων και ως εκ τούτου δρα ως πολλαπλασιαστής ισχύος.

Η εμπλοκή της εγχώριας αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης θα πρέπει επίσης να υπηρετεί την ομοιοτυπία και τη διαλειτουργικότητα, που συντελούν στην αύξηση της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας ενώ ταυτόχρονα εξοικονομούν πόρους για τη συντήρηση, υποστήριξη και εκπαίδευση.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, για παράδειγμα, συστήματα εγχώριας σχεδίασης, ανάπτυξης και παραγωγής ή οίκων του εξωτερικού όπου όμως η εγχώρια βιομηχανία έχει ουσιαστική συμμετοχή και τα οποία έχουν ήδη δοκιμαστεί επιτυχώς εγκατεστημένα σε άλλες μονάδες του Στόλου (οπλικά, επικοινωνιών, ηλεκτρομηχανολογικά, κλπ.) θα πρέπει να αποτελέσουν μέρος του προγράμματος εκσυγχρονισμού.

Η διατήρηση της EΑΤΒΒ και η περαιτέρω ανάπτυξη της αποτελούν μονόδρομο για τη χώρα η οποία λόγω της απειλής που αντιμετωπίζει είναι υποχρεωμένη να συντηρεί ένοπλες δυνάμεις υψηλών επιχειρησιακών δυνατοτήτων. Χωρίς όμως ισχυρή EΑΤΒΒ, αυτό πλέον δεν είναι οικονομικά δυνατό.

Κατά συνέπεια, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα πρέπει να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια για τη μεγιστοποίηση της συμμετοχής της EΑΤΒΒ στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των φρεγατών τύπου MEKO-200HN (ΥΔΡΑ) του Πολεμικού Ναυτικού και ει δυνατόν να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ευρύτερης συνεργασίας της EΑΤΒΒ με τον ανάδοχο του προγράμματος.

www.defencepoint.gr