Η πανδημία επέφερε, μεταξύ άλλων, και τη μεγαλύτερη μείωση των μεταναστευτικών ροών στον Ευρωπαϊκό χώρο από εμφανίσεως του προβλήματος.

Από τον Δρ Ευάγγελο Στεργιούλη
Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί που επιβλήθηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη για την πρόληψη της εξάπλωσης του ιού, επηρέασαν καταλυτικά τις μεταναστευτικές ροές από αέρα, ξηρά και θάλασσα. H Interpol εκτιμά ότι ο αριθμός των μεταναστών που διέσχιζαν παράνομα τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης μειώθηκε κατά 85% από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο 2020. Αυτή η μείωση εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να υφίσταται για όσο χρονικό διάστημα διαρκούν οι ταξιδιωτικές απαγορεύσεις, ενώ με τη σταδιακή κατάργηση των ταξιδιωτικών απαγορεύσεων θα υπάρξει και σταδιακή αύξηση της διακίνησης παράνομων μεταναστών προς τον Ευρωπαϊκό χώρο.

Η διακίνηση παράνομων μεταναστών έχει καταστεί τα τελευταία χρόνια μία ιδιαιτέρως κερδοφόρα εγκληματική δραστηριότητα, τα κέρδη της οποίας είναι εν πολλοίς συγκρίσιμα με τη διακίνηση ναρκωτικών ουσιών. Το 2015, τα εγκληματικά δίκτυα αποκόμισαν από τη διακίνηση παράνομων μεταναστών από 3 – 6 δις. €, ποσό που αναμένεται να διπλασιαστεί εφόσον η κρίση του μεταναστευτικού συνεχίσει να υφίσταται.

Ιστορικά, το οργανωμένο έγκλημα έχει αποδείξει ότι διαθέτει την ικανότητα προσαρμογής στα νέα κοινωνικά, οικονομικά και γεωπολιτικά δεδομένα, ώστε να συνεχίζει απρόσκοπτα τις επικερδείς παράνομες δραστηριότητες του και μάλιστα να εκμεταλλεύεται τις νέες ευκαιρίες που δημιουργούνται σε περιόδους κρίσεων. Η πανδημία δημιουργεί νέες ευκαιρίες για τα οργανωμένα δίκτυα, τα οποία εστιάζουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Με παραπληροφόρηση πείθουν απελπισμένους ανθρώπους να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες τους για να μετακινηθούν παράνομα σε Ευρωπαϊκές χώρες, καταβάλλοντας υψηλότερο οικονομικό κόστος λόγω των αυξημένων δυσκολιών από τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς.

Παρά το γεγονός, λοιπόν, ότι επί του παρόντος διαπιστώνεται μία σημαντική μείωση των παράνομων μεταναστευτικών ροών προς τον ευρωπαϊκό χώρο, οι οικονομικές συνέπειες που έχουν προκύψει ως αποτέλεσμα της πανδημίας, εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν σημαντικά στο άμεσο μέλλον την παράνομη μετανάστευση προκαλώντας τη σταδιακή αύξηση της. Οι χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής θα συνεχίσουν να αποτελούν τις πιο ελκυστικές χώρες προορισμού παράνομων μεταναστών, ενώ οι ίδιοι οι μετανάστες δεν αποθαρρύνονται να διακινηθούν προς τον ευρωπαϊκό χώρο από τις ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και τις επικίνδυνες συνθήκες μετακίνησης τους, αλλά ούτε και από τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Interpol, ένα νέο κύμα παράνομης μετανάστευσης από την Ασία και τη Μέση Ανατολή είναι πιθανό να πλήξει την Ευρώπη λόγω των συνεπειών της οικονομικής κρίσης από την πανδημία. Μία από τις κύριες γεωγραφικές εστίες πιθανής διακίνησης παράνομων μεταναστών είναι οι χώρες του Κόλπου όπου εκτιμάται ότι απασχολούνται, σε διάφορους τομείς εργασίας, περίπου 23 εκατομμύρια μετανάστες διαφόρων εθνικοτήτων, οι οποίοι θα επηρεαστούν καταλυτικά από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας με αποτέλεσμα τη μετακίνηση τους προς τον Ευρωπαϊκό χώρο.

Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η Ελλάδα, ως εκ της γεωγραφικής της θέσης, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα βρεθεί ξανά αντιμέτωπη με μία νέα έξαρση μεταναστευτικών ροών από χώρες στις οποίες, μάλιστα, αυτή την περίοδο η πανδημία βρίσκεται σε έξαρση. Οι εμπόλεμες συρράξεις σε αυτές τις γεωγραφικές περιοχές σε συνδυασμό και με τη συνεχιζόμενη προκλητική στάση της γείτονος χώρας εξ ανατολών, θα δυσχεράνουν ακόμη περισσότερο την αντιμετώπιση νέων παράνομων μεταναστευτικών ροών προς τον Ευρωπαϊκό χώρο. Σημειωτέον ότι, καθ’ όλη την περίοδο της έξαρσης του μεταναστευτικού τα τελευταία χρόνια, ο Βαλκανικός Άξονας, μέρος του οποίου αποτελεί και η Ελλάδα, αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί μία από τις κύριες διαδρομές που χρησιμοποιούν τα οργανωμένα δίκτυα για τη διακίνηση παράνομων μεταναστών προς διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.

Έχοντας υπόψη τις εν λόγω εκτιμήσεις και με δεδομένο το υψηλό επίπεδο κινδύνου μετάδοσης του ιού, η αντιμετώπιση μιας νέας έξαρσης του μεταναστευτικού, απαιτεί την εκ των προτέρων κατάρτιση μιας νέας εθνικής στρατηγικής, σε συνεργασία με τους Ευρωπαϊκούς εταίρους. Βασικός πυλώνας αυτής της στρατηγικής θα πρέπει να αποτελεί η πρόληψη μέσω της διεθνούς αστυνομικής συνεργασίας, έτσι ώστε με την αποτελεσματική διαχείριση των δικτύων πληροφοριών να εξαρθρώνονται εγκαίρως τα οργανωμένα δίκτυα διακίνησης παρανόμων μεταναστών.-

* Ο κ. Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και ε.α. Υποστράτηγος της Ελληνικής Αστυνομίας. Υπηρέτησε στην έδρα της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας-Europol, στη Χάγη και διετέλεσε προϊστάμενος των Εθνικών Γραφείων Interpol και Europol της Ελλάδας. Έχει διδάξει στις Ακαδημίες της Ελληνικής και Κυπριακής Αστυνομίας, καθώς και στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Εγκληματολογίας, του Ελληνικού Οργανισμού Πολιτικών Επιστημόνων και ερευνητής του Ελληνικού Ινστιτούτου για τα Ηνωμένα Έθνη.

newsbreak.gr