Του MUHITTIN ATAMAN

Μετάφραση Χωριανόπουλος Άγγελος

Η Τουρκία και η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης GNA, η μόνη νόμιμη διοίκηση της Λιβύης και κύριος εκπρόσωπος του λαού, υπέγραψαν δύο μνημόνια κατανόησης για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, την ασφάλεια και την άμυνα των δύο κρατών στις 27 Νοεμβρίου 2019. Μετά την έγκριση των μνημονίων από το τουρκικό κοινοβούλιο, στις 2 Ιανουαρίου εγκρίθη από το τουρκικό κοινοβούλιο η ανάπτυξη τουρκικών στρατευμάτων στην Λιβύη.

Το πρώτο μνημόνιο αφορούσε κυρίως την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό σημαίνει πως ρυθμίζει ένα διεθνές ζήτημα το οποίο έχει άμεσες συνέπειες στις θέσεις και τις πολιτικές και άλλων περιφερειακών κρατών. Ωστόσο, το δεύτερο μνημόνιο αφορά τις διμερείς σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης και αφορά την ευρύτερη συνεργασία τους για το μέλλον της Λιβύης. Επίσης περιλαμβάνει στρατιωτικά ζητήματα και ζητήματα ασφαλείας, σύμφωνα με τα οποία η Άγκυρα και η κυβέρνηση του GNA θα συνεργαστούν στον τομέα εκπαίδευσης των ειδικών δυνάμεων, των στρατιωτικών ασκήσεων και της ανταλλαγής πληροφοριών στον τομέα της ασφάλειας της χώρας. Η Τουρκία δεσμεύθηκε να αναλάβει επίσης διάφορες στρατιωτικές ευθύνες για την ασφάλεια της Λιβύης, όπως η επισκευή και η δημιουργία γραφείου στρατιωτικής συνεργασίας αλλά και η συντήρηση και υλική υποστήριξη των Λιβυκών πλατφορμών μάχης.  

Με την υποστήριξη των Τούρκων στρατιωτικών συμβούλων, των Σύρων μισθοφόρων και του σχεδιασμού του Τουρκικού στρατιωτικού γενικού επιτελείου, ο GNA έχει καταφέρει να καταλάβει αρκετές στρατηγικές περιοχές τις τελευταίες εβδομάδες, όπως πετρελαιοπηγές, αεροδρόμια και μεγάλες πόλεις. Μετά την έναρξη μίας μεγάλης κλίμακας στρατιωτικής επιχείρησης εναντίον των δυνάμεων του Haftar στις 25 Μαρτίου, οι δυνάμεις του GNA κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος του δυτικού τμήματος της χώρας. Σήμερα, οι δυνάμεις του GNA βρίσκονται στα σύνορα της πόλης της Σίρτης, της γενέτειρας του επί μακρόν δικτάτορα  Moammar Gadhafi, και απειλούν  να την καταλάβουν.

Αφού καταλάβει και την Σίρτη, η κυβέρνηση του GNA στοχεύει να εξαλείψει την απειλή του Haftar από ολόκληρη την δυτική Λιβύη. Η επόμενη κίνηση κατά πάσα πιθανότητα θα είναι η ανακατάληψη της περιοχής της Jufra (συμπεριλαμβανομένης της αεροπορικής βάσης) αλλά και των  πετρελαϊκών βάσεων. Αυτή η κίνηση ίσως αποτελέσει το σημείο καμπής της πορείας της Τουρκίας-GNA, καθώς ο Haftar και οι δυνάμεις του ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό τις περιοχές αυτές, οι οποίες είναι η καρδιά της χώρας και ελέγχουν διάφορους στρατιωτικούς παράγοντες του Λιβυκού εμφυλίου. Επιπλέον, η Jufra βρίσκεται στο κέντρο της ”πετρελαϊκής ημισελήνου” της Λιβύης, η οποία φιλοξενεί το 70% του πετρελαίου της χώρας. Ως εκ τούτου είναι ζωτικής σημασίας για την κυβέρνηση του GNA να καταλάβει την περιοχή καθώς δίχως αυτήν δεν θα μπορέσει να βρει μία ολοκληρωμένη πολιτική λύση στην Λιβύη. Θα είναι αρκετά δύσκολο να ανακατασκευαστεί το κράτος και να χρηματοδοτηθούν έργα σε εκείνες τις περιοχές, εν μέσω πολιτικών-στρατιωτικών συγκρούσεων. 

Υποστηρίζοντας τον GNA,η Τουρκία έχει βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό τις δυνάμεις του Saraj να απελευθερώσουν την Τρίπολη. Η Τουρκία έχει εξισορροπήσει σε μεγάλο βαθμό την δύναμη των χωρών που υποστηρίζουν τον Haftar, οι οποίες έχουν αναπτύξει τις εξωτερικές πολιτικές στρατηγικές τους βασισμένες σε αυτόν, αλλά και της παρουσίας του στην πρωτεύουσα της Τρίπολης. Τουλάχιστον φωνές και από τις δύο πλευρές έχουν αρχίσει να αναφέρουν το ενδεχόμενο ευρέσεως πολιτικής λύσης της Λιβύης και κατάπαυσης του πυρός. Προκειμένου να άρουν οι χώρες την υποστήριξή τους στον Haftar, η Τουρκία και ο GNA οφείλουν να ανοίξουν έναν δίαυλο επικοινωνίας μαζί τους, ξεκινώντας έναν εποικοδομητικό διάλογο διαπραγματεύσεων. 

Μόνο μετά την επίτευξη μιάς αποφασιστικής στρατιωτικής επιτυχίας στην Λιβύη, η Τουρκία και ο GNA θα καταφέρουν να διαμορφώσουν μία πολιτική νίκη. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να δεχθούν την στήριξη και άλλων δυτικών χωρών, όπως οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, η Ρωσία και η Γαλλία, με σκοπό να πάψουν να στηρίζουν τον Haftar. Είναι εξαιρετικά σημαντικό για την Τουρκία να δεχθεί στήριξη από τις ΗΠΑ για να επιτύχει στην κρίση της Λιβύης. Αυτό είναι το χαρτί που θα δώσει στην Τουρκία την δύναμη να τα βάλει και με άλλους εχθρικούς παράγοντες του πολέμου της Λιβύης. 

Μία από τις μεγαλύτερες συμβολές της Τουρκίας στο μέλλον της Λιβύης είναι η ανοικοδόμηση του τομέα της ασφάλειας της χώρας. Η Τουρκία και ο GNA θα πρέπει να προετοιμάσουν έναν οδικό χάρτη σχετικά με το περιεχόμενο και την ποιότητα της πολιτικής λύσης της Λιβύης. Ο Οδικός χάρτης αυτός θα πρέπει να περιλαμβάνει στρατιωτικά, οικονομικά, πολιτικά και μεταρρυθμιστικά πακέτα. Για τον σκοπό αυτό, η Τουρκία και οι σύμμαχες χώρες θα πρέπει να αναπτύξουν συγκεκριμένες μελλοντικές προβλέψεις για το μέλλον της Λιβύης.

Η Τουρκία, ο παράγοντας που έχει αλλάξει την πορεία των γεγονότων στην χώρα, είναι αποφασισμένη να συνεχίσει να στηρίζει τον GNA στην παροχή εθνικής ασφάλειας, πολιτικής σταθερότητας και βασικών δημοσίων υπηρεσιών, όπως ηλεκτρικό ρεύμα και επικοινωνία.  Η Τουρκία είναι επίσης αποφασισμένη να εδραιώσει μία δυτική Λιβυκή κυβέρνηση, η οποία θα περιλαμβάνει διάφορες κοινωνικές και πολιτικές ομάδες. Συνεπώς η Τουρκία και ο GNA πρέπει να εξουδετερώσουν την απειλή του Haftar καθώς και όλων των εξωτερικών παραγόντων, όπως τα Αραβικά Κράτη, αλλά και των φιλοαραβικών, φιοπαλαιστινιακών και άλλων θρησκευτικών ομάδων οι οποίες προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τις κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις. 

Γενικά, η Τουρκία είναι ανυποχώρητη στο να πάρει το μέρος του λαού της Λιβύης και του κράτους ν όψει όλων των διαδικασιών που αποσκοπούν στην ίδρυση μίας κυβέρνησης πολιτικής σταθερότητας. Ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω ενός πολυμερούς τομές στρατηγικής ασφάλειας για την δημόσια διοίκηση, της οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις. 

Πηγή: www.dailysabah.com