REAL TIME |

Weather Icon

Ενεργειακό περιβάλλον Ανατολικής Μεσογείου στην πανδημία

Ενεργειακό περιβάλλον Ανατολικής Μεσογείου στην πανδημία

Η αναστολή σημαίνει και κάποια καθυστέρηση στην υλοποίηση της ενεργειακής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες, το γεγονός ότι οι εταιρείες δεν έχουν αποδεσμευτεί από τις υποχρεώσεις τους έναντι της διαδικασίας των γεωτρήσεων στην περιοχή, είναι θετικό

Αντώνης Στυλιανού

Ηεπέλαση της πανδημίας του νέου κορωνοϊού οδήγησε σε μεταβολή των συνθηκών σε σχέση με τη διαδικασία αξιοποίησης του ενεργειακού περιβάλλοντος ανά το παγκόσμιο και, επί του προκειμένου, του ενεργειακού σχεδιασμού στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι επιπτώσεις του κορωνοϊού στο συγκεκριμένο ζήτημα αφορούσαν πρωτίστως στη μείωση της ζήτησης σε σχέση με την υφιστάμενη παραγωγή, γεγονός που οδήγησε σε μια κυκλική μείωση της τιμής του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, αλλά, και στη δική μας περίπτωση, στην αναβολή της υλοποίησης του ενεργειακού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Είναι, φυσικά, γεγονός ότι οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κυπριακή ΑΟΖ έχουν απλώς προχωρήσει σε αναβολή των προγραμματισμένων τους γεωτρήσεων και όχι σε εγκατάλειψή τους. Φυσικά, θα πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι, εν μέσω της κρίσης της πανδημίας του Covid-19, η Τουρκία, εξωτερικεύοντας πρώτα τα εσωτερικά της προβλήματα, που αφορούν κυρίως στην αντιμετώπιση της πανδημίας αλλά και τα ενδημικά και εφήμερα οικονομικά ζητήματα που αντιμετωπίζει και κατά δεύτερον τη στρατηγική της σε σχέση με την αμφισβήτηση του καθεστώτος των κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο, συνέχισε και συνεχίζει καθ’ όλην αυτήν την περίοδο τις παράνομες ενέργειές της και τις προκλήσεις της απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο, τόσο με την παρουσία γεωτρύπανών της και ερευνητικών της σκαφών εντός αδειοδοτημένων οικοπέδων της Κυπριακής ΑΟΖ αλλά και με ανακοινώσεις για υλοποίηση της συμφωνίας οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών με τη Λιβύη και υπερπτήσεις και παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου της Ελλάδας. Αποτελεί, ως εκ των πιο πάνω, γεγονός ότι η Τουρκία εκμεταλλεύτηκε το κενό που δημιουργήθηκε από την αναστολή των εργασιών των νόμιμα αδειοδοτημένων εταιρειών εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, την ίδια στιγμή που συνεχίζει την παράλογη ρητορική της για το καθεστώς των υδάτων που τυγχάνουν προστασίας από το Διεθνές Δίκαιο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Υπό κανονικές συνθήκες, χωρίς την ύπαρξη της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων που έχουν ορθώς ληφθεί για περιορισμό της εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού, αυτήν την περίοδο θα ήμασταν ήδη σε διαδικασία γεωτρήσεων εντός αδειοδοτημένων οικοπέδων της ΑΟΖ της Κύπρου και ειδικότερα στο τεμάχιο 6 που έχει αδειοδοτηθεί στην κοινοπραξία ΕΝΙ / TOTAL. Η κρίση της πανδημίας σε συνδυασμό με τα διεθνή δεδομένα που έχουν προκύψει όσον αφορά την αγορά της ενέργειας οδήγησε στην απόφαση για αναβολή γεωτρήσεων για περίπου 12 μήνες (Μάρτιο / Απρίλιο 2021). Το ίδιο έχει συμβεί με την κοινοπραξία ExxonMobil / Qatar Petroleum, η οποία αποφάσισε την αναστολή των επιβεβαιωτικών γεωτρήσεων στο κοίτασμα «Γλαύκος», οι οποίες μετατίθενται πλέον για το φθινόπωρο του 2021. Οι αποφάσεις των εταιρειών βασίστηκαν ουσιαστικά σε δυο πυλώνες: πρώτον, στην εξέλιξη της πανδημίας του νέου κορωνοϊού και ειδικότερα ζητημάτων που αφορούσαν στην ασφάλεια του προσωπικού και τους περιορισμούς που είχαν τεθεί και δεύτερον στις εξελίξεις διεθνώς που αφορούν στις τιμές του πετρελαίου, σε συνδυασμό με τον περιορισμό των κεφαλαιουχικών δαπανών των εταιρειών για φέτος. Σε σχέση με αυτές τις συνέπειες της κρίσης της πανδημίας, οφείλουμε, φυσικά, να σημειώσουμε το γεγονός ότι επί του παρόντος οι δραστηριότητες των εν λόγω εταιρειών στην Κυπριακή ΑΟΖ έχουν παραμείνει στους προϋπολογισμούς τους και αυτό είναι ιδιαίτερα θετικό, παρά την αναστολή που προκλήθηκε από τους πιο πάνω λόγους, ενώ οι συμβατικοί όροι με την Κυπριακή Δημοκρατία παραμένουν, ως επίσης και οι προοπτικές ανακάλυψης και επιβεβαίωσης κοιτασμάτων ιδιαίτερα ελπιδοφόρων, που μπορούν να διασφαλίσουν τους στόχους της ενεργειακής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η κρίση του νέου κορωνοϊού οδήγησε, σε σχέση με τα πιο πάνω, σε περικοπές εταιρειών λόγω της πανδημίας, δημιουργώντας μια νέα τάξη πραγμάτων στα ενεργειακά δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου πολλές εταιρείες θα καταφέρουν να επιβιώσουν, ενώ άλλες όχι. Αυτό θα προκαλέσει μείωση της παραγωγής, με απουσία νέων επενδύσεων για παράδειγμα, ενώ σε συνδυασμό με την ανάκαμψη της ζήτησης του πετρελαίου εάν ακολουθηθεί το κυκλικό μοντέλο των τιμών του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, αυτό να υποβοηθήσει ανερχόμενα έργα εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Υπάρχει φυσικά η αβεβαιότητα ως προς την έλευση ενός δεύτερου κύματος της πανδημίας και αυτό είναι ένα δεδομένο το οποίο πρέπει να ληφθεί υπόψη.

Η αναστολή σημαίνει και κάποια καθυστέρηση στην υλοποίηση της ενεργειακής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες το γεγονός ότι οι εταιρείες δεν έχουν αποδεσμευτεί από τις υποχρεώσεις τους έναντι της διαδικασίας των γεωτρήσεων στην περιοχή είναι θετικό. Υπενθυμίζεται ότι οι εταιρείες έχουν προβεί σε κατ’ αρχήν ιδιαίτερα ελπιδοφόρες ανακαλύψεις στα κοιτάσματα «Καλυψώ» και «Γλαύκος», που θα ήθελαν να εκμεταλλευτούν όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.

Μπαράζ προκλήσεων

Η Τουρκία, φυσικά, αξιοποιώντας την υφιστάμενη κατάσταση, προχωρεί κανονικά στη συνέχιση των προκλήσεών της και των παράνομων ενεργειών της εντός της Κυπριακής ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της Ελλάδας. Συνεχίζει, με ένα μπαράζ προκλήσεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, παραμένοντας φυσικά μόνη, με εξαίρεση την Κυβέρνηση της Λιβύης με την οποία έχει συνομολογήσει Συμφωνία οριοθέτησης, την ίδια στιγμή που Κύπρος και Ελλάδα συνεχίζουν την εξωστρεφή εξωτερική τους πολιτική με στόχο την ενίσχυση των ενεργειακών συνεργασιών με όμορα Κράτη, όπως είναι το Ισραήλ και η Αίγυπτος. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι σε τριμερή επικοινωνία των Υπουργών Εξωτερικών Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ, για παράδειγμα, τονίστηκε η αναγκαιότητα ενίσχυσης της συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα που αφορούν στις σχέσεις των εμπλεκομένων κρατών, ενώ η επικοινωνία του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της Αιγύπτου τόνισε το γεγονός της αναγκαιότητας της Ενίσχυσης του Φόρουμ για το Φυσικό Αέριο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, κάτι για το οποίο πρωτοστάτησε μαζί με τους εταίρους της και η κυπριακή Κυβέρνηση.

Το ερώτημα φυσικά παραμένει κατά πόσον η Τουρκία, πέραν των παράνομων δραστηριοτήτων της, θα προχωρήσει, σε περίπτωση ανακάλυψης υδρογονανθράκων εντός ΑΟΖ / υφαλοκρηπίδας άλλων κρατών, στην εξόρυξη τούτων. Η τουρκική παραβατικότητα, φυσικά, αντιμετωπίζεται με όλα τα διπλωματικά μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας, ενώ είναι γεγονός ότι οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ μας βρίσκονται σε πλήρη συνεννόηση με τις κυβερνήσεις τους, γεγονός που τονίζει έτι περαιτέρω τη διασφάλιση των έννομων συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Στόχος της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι να μην υπεισέλθουμε σε οποιαδήποτε πολιτική παρέμβαση στις νόμιμα συνομολογημένες συμβάσεις με τις αδειοδοτημένες εταιρείες, ως ορίζεται στο Διεθνές Δίκαιο και δη στο Δίκαιο της Θάλασσας, ενασκώντας τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, ενώ στόχος της Τουρκίας είναι να δημιουργήσει τετελεσμένα επί της θαλάσσης. Δεν μπορούμε, τότε, να αποκλείσουμε το οτιδήποτε, αλλά συνεχίζουμε με όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας (διπλωματικά, νομικά και άλλως πως) για να διαχειριστούμε την κατάσταση, με την όση αποτρεπτική ισχύ αυτά έχουν έναντι στις ορέξεις της Τουρκίας.

Συνέχιση σχεδιασμών για EastMed

Την ίδια στιγμή θα πρέπει να τονιστεί το γεγονός, το οποίο έχει τη δική του σημασία, της συνέχισης των σχεδιασμών για τον αγωγό EastMed. Η υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας της 2ας Ιανουαρίου 2020 οριοθέτησε τις εξελίξεις επί του συγκεκριμένου ζητήματος, με την Ελλάδα να κυρώνει στις 11 Μαΐου 2020 τη συμφωνία και την Κυπριακή Δημοκρατία να προχωρεί στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα στην κύρωσή της, για την οποία υπάρχει ήδη η κατακύρωση των μελετών της κοινοπραξίας για τις υπεράκτιες επισκοπήσεις και της λεπτομερείς τεχνικές μελέτες, που εν πολλοίς θα καθορίσουν την υλοποίηση του έργου. Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ίδια η κοινοπραξία είναι διατεθειμένες να δαπανήσουν αρκετά εκατομμύρια για τη μελέτη του έργου, το οποίο έχει ήδη κριθεί βιώσιμο και εφικτό, αλλά στο τέλος της ημέρας αυτό που έχει σημασία είναι η εξεύρεση αγοραστή για το φυσικό αέριο της περιοχής. Η συμφωνία αυτή ενισχύει σε διάφορους τομείς τις διακρατικές σχέσεις Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ και παραμένει ανοιχτή για την Ιταλία, όποτε είναι έτοιμη να την υπογράψει, αφού στο στάδιο της συνομολόγησής της για καθαρά εσωτερικούς λόγους δεν την υπέγραψε. Αναμένουμε, σε επόμενο στάδιο, τη δημιουργία κοινής ομάδας εργασίας για παρακολούθηση της υλοποίησης της συμφωνίας και για τη συμβολή στη διαδικασία εμπορικοποίησης των προνοιών της αφ’ ης στιγμής ολοκληρωθούν οι μελέτες και η συμφωνία λάβει σάρκα και οστά.

Τέλος, σε σχέση με τη διαφορά Κύπρου – Ισραήλ για τη συνεκμετάλλευση του κοιτάσματος «Αφροδίτη», λόγω του ότι δεν έχει υπογραφεί συμφωνία συνεκμετάλλευσης στον καθορισμό των ΑΟΖ στη βάση της μέσης γραμμής κατά τη διάρκεια συνομολόγησης της Συμφωνίας Οριοθέτησης της ΑΟΖ Κύπρου – Ισραήλ, η ΚΔ έχει καταθέσει πρόσφατα καινούργια πρόταση προς την ισραηλινή πλευρά, στο πλαίσιο ενός θεσμοθετημένου διαλόγου και αναμένουμε τα σχόλια της άλλης πλευράς, τα οποία όμως θα πρέπει να κινούνται στο πλαίσιο των ιδιαίτερα φιλικών σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών και πάντοτε στη βασική αρχή του Διεθνούς Δικαίου που αφορά στην καλή πίστη.

*Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας

Σημερινή

Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Twitter

Εγγραφείτε στο κανάλι του infognomonpolitics.gr στο Youtube

Εγγραφείτε στο κανάλι του Σάββα Καλεντερίδη στο Youtube