Ένας στενός βοηθός του τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατηγόρησε τον πρώην πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, ότι παραπλάνησε τον Ερντογάν πριν την υπογραφή της πυρηνικής συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας, Βραζιλίας και Ιράν το 2010, και υπήρξε ιδιαίτερα υποστηρικτικός του Ιράν, όπως αποκάλυψαν απόρρητα έγγραφα, με ημερομηνία 19 Αυγούστου 2013.

Σύμφωνα με τηλεφωνικές υποκλοπές οι οποίες εγκρίθηκαν από τουρκικό δικαστήριο ως μέρος έρευνας για υπόθεση διαφθοράς στην Τουρκία, αποκαλύφθηκε πως ο Ιλκέρ Αϊτσί, ο τότε πρόεδρος της Τουρκικής Υπηρεσίας Υποστήριξης και Προώθησης Επενδύσεων (ISPAT), και νυν πρόεδρος της Turkish Airlines (THY), συναντήθηκε με τον πάλαι ποτέ χρηματοδότη της Αλ-Κάιντα, τον Γιασίν Αλ-Καντί, στις 19 Αυγούστου 2013, για να διευκολύνει τις επενδύσεις και επιχειρηματικές δραστηριότητες του Αλ-Καντί στην Τουρκία. Επιπλέον, στη συνάντηση, ο Αϊτσί ενημέρωσε τον Αλ-Καντί για τις διεθνείς εξελίξεις της περιόδου εκείνης, καθώς και για τη σχέση μεταξύ του Ερντογάν και του Νταβούτογλου.

Σύμφωνα με τα έγγραφα που απέκτησε η Nordic Monitor, ο Αϊτσί κατηγόρησε τον Νταβούτογλου πως παραπλάνησε τον Ερντογάν πριν την υπογραφή της πυρηνικής συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας, Βραζιλίας και Ιράν το 2010, στην Τεχεράνη. «Η συμφωνία ήταν μια πλήρης αποτυχία. Ο Νταβούτογλου υπήρξε ιδιαίτερα υποστηρικτικός του Ιράν. Η Τουρκία θα είχε απομονωθεί και θα είχε περισσότερα προβλήματα αν δεν συμμετείχε και η Βραζιλία [στη συμφωνία]. Η συμφωνία ήταν η πρώτη του αποτυχία [του Νταβούτογλου]», υπογράμμιζε ο Αϊτσί.

«Ο Νταβούτογλου είναι ιδεολόγος – ωστόσο δεν υπάρχει χώρος για ρομαντισμούς στην εξωτερική πολιτική… Είναι ευγενικός άνθρωπος, αλλά όχι καλός υπουργός», είπε ο Αϊτσί.

Τον Μάιο του 2010, ο τότε πρόεδρος του Ιράν, Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ, συμφώνησε να στείλει 1.200 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου στην Τουρκία, για να τοποθετηθούν σε αποθήκες. Ως αντάλλαγμα, το Ιράν θα λάμβανε 120 κιλά ουρανίου, εμπλουτισμένου σε ποσοστό 20%, για να χρησιμοποιηθεί σε αντιδραστήρες για ιατρικούς σκοπούς. Η συμφωνία υπεγράφη από τον Νταβούτογλου και τον Ιρανό και Βραζιλιάνο ομόλογό του, υπό την παρουσία του Αχμεντινετζάντ, και του τότε Βραζιλιάνου προέδρο Λούλα.

Ο Αϊτσί δήλωσε πως ο Νταβούτογλου έκανε τεράστια λάθη στις σχέσεις της Τουρκίας με το Ιράκ, τη Λιβύη και την Τυνισία, προσθέτωντας ότι υποστήριξε τις «λάθος ομάδες» στις εν λόγω χώρες.

Ο Νταβούτογλου διετέλεσε υπουργός εξωτερικών από το 2009 μέχρι το 2014. Το 2014, όταν ο Ερντογάν ανέλαβε την προεδρεία, ο Νταβούτογλου τον αντικατέστε ως πρωθυπουργός. Έπειτα υπήρξε ρήξη των σχέσεών του με τον Ερντογάν, γεγονός που ανάγκασε τον Νταβούτογλου να παραιτηθεί από την πρωθυπουργία το 2016. Έκτοτε, έχει προχωρήσει περιστασιακά σε δημόσια σχόλια, ασκώντας προσεκτική κριτική στην “ενός ανδρός αρχή” του Ερντογάν. Ωστόσο, ο Νταβούτογλου ξεκίνησε να ασκεί δριμεία κριτική κατά του Ερντογάν από την αρχή του 2019, και έπειτα ανακοίνωσε την απομάκρυνσή του από το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης της Τουρκίας (ΑΚΡ), τον Σεπτέμβριο του 2019. Στη συνέχεια προχώρησε στην ίδρυση ενός νέου κόμματος, του Κόμματος του Μέλλοντος (GP), τον Δεκέμβριο του 2019.

Ο τότε πρωθυπουργός Ερντογάν, δεν εμπιστευόταν τον Νταβούτογλου και τις διπλωματικές του πρωτοβουλίες, κατά τη διάρκεια που ο Νταβούτογλου διετέλεσε ως ΥΠΕΞ, σύμφωνα με όσα υποστήριξε ο Αϊτσί στη συνάντηση.

Σύμφωνα με τον Αϊτσί, ο Ερντογάν υποστήριξε τις διπλωματικές ενέργειες υπό την ηγεσία του τότε ΥΠΕΞ Νταβούτογλου, παρά την έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο ανδρών. «Εάν ο Ερντογάν αποφάσιζε να απομακρύνει τον υπουργό εξωτερικών, τότε ο κόσμος ίσως να πίστευε πως ο Ερντογάν ήταν αυτός που απέτυχε, και όχι ο ΥΠΕΞ. Συνεπώς ο Ερντογάν δεν πρόκειται να αντικαταστήσει τον Νταβούτογλου, παρόλο που δεν τον εμπιστεύεται», εξήγησε ο Αϊτσί στον Αλ-Καντί.

Ο Αϊτσί θα παρέμενε πρόεδρος της ISPAT μέχρι να διοριστεί τελικά πρόεδρος της κρατικής αεροπορικής εταιρίας το 2015. Επιπλέον, συμμετείχε στη δημιουργία του γραφείου του ΑΚΡ στην Κωνσταντινούπολη. Διετέλεσε σύμβουλος του Ερντογάν, κατά τη θητεία του ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης από το 1994 μέχρι το 1998.

Ο Αλ-Καντί είναι Σαουδάραβας υπήκοος, γεννηθείς στην Αίγυπτο, ο οποίος είχε βρεθεί στο λίστα κυρώσεων της αλ-Κάιντα, τόσο από τον ΟΗΕ όσο και από το Αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών. Έπειτα το όνομα του Αλ-Καντί αφαιρέθηκε από τη λίστα του ΟΗΕ, ενώ στη συνέχεια αφαιρέθηκε και από την αντίστοιχη λίστα των ΗΠΑ.

Ο Αλ-Καντί και ο γιος του Ερντογάν, Μπιλάλ, υπήρξαν βασικοί ύποπτοι σε έρευνα διαφθοράς από εισαγγελείς στην Κωνσταντινούπολη, ενώ είχαν εκδοθεί και εντάλματα συλλήψεως εναντίον τους, στις 25 Δεκεμβρίου 2013. Ωστόσο, ο Ερντογάν, αποφασίζοντας να παρέμβει, ακύρωσε παρανόμως την εκτέλεση των ενταλμάτων συλλήψεως, διατάζοντας την αστυνομία να αγνοήσει τις διαταγές του εισαγγελέα. Μετά την απομάκρυνση των εισαγγελέων και των αρχηγών της αστυνομίας που συμμετείχαν στην έρευνα, ο Ερντογάν κατάφερε να ξεπλύνει το έγκλημα και τους συνεργάτες του.

Οι τηλεφωνίες υποκλοπές εγκρίθησαν από το 2^ο Ποινικό Δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης, το οποίο εξέταζε υποθέσεις σχετικές με τρομοκρατία. Η έγκριση δόθηκε στις 19 Αυγούστου 2013, ως μέρος της έρευνας υπ. αριθμό αρχείου 2013/7296.

Μετάφραση Σταύρος Καλεντερίδης

Πηγή Nordic Monitor