Γράφει ο Μάρκος Τρούλης

Είναι καλός ή κακός ο Ερντογάν τελικά; Αν κάποιος ρωτούσε πολλούς Έλληνες αναλυτές του 2000, θα του απαντούσαν ότι είναι καλός γιατί «είναι ευρωπαϊστής» και «τα έβαλε με το βαθύ κράτος των κεμαλιστών» πηγαίνοντας μέχρι και φυλακή στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Και αργότερα, όμως, όταν ήρθε σε ρήξη με το Ισραήλ, δεν ήταν λίγοι οι «διανοητές», κυρίως της «Αριστεράς», οι οποίοι αναφέρονταν στο γεγονός ότι «ο ελληνικός εθνικισμός, βαθιά ταυτισμένος ως ιδεολογία με το μεταπρατισμό, κινείται στη σημερινή συγκυρία πάλι με άξονα το επιχειρηματικό του κέρδος κι όχι τα συμφέροντα του ελληνικού λαού. Ταυτόχρονα, αυτοί οι ίδιοι “στρατηγιστές” θα δουν τώρα να ξεδιπλώνεται μπροστά τους η μεγάλη ευκαιρία της στρατηγικής συμμαχίας με το Ισραήλ, προκειμένου να δώσουν ένα μάθημα στην Τουρκία του νεοοθωμανισμού».

Εν συνεχεία, προσέθεταν: «Έτσι, η Τουρκία του Ερντογάν είναι αυτή που κατέλαβε το υψηλό σκαλοπάτι της ηθικής στην πολιτική και, άρα, τη δημοκρατική νομιμότητα και την πραγματική ηγεμονία. Είναι αυτή που αντιπροσωπεύει την πρόοδο στη σημερινή συγκυρία».

Ήταν η ίδια γραμμή με εκείνους, όπως ο Hakan Yavuz, που υποστήριζαν ότι «ο Ερντογάν θέλει να τονώσει και να μεταλλάξει την ισλαμική ταυτότητα μέσω της εισόδου στην Ευρώπη ως αντιπροσωπευτικό δείγμα “ισλαμικού πολιτισμού”. Έτσι, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι η αλληλεπίδραση με την ΕΕ πρόκειται να εμβαθύνει και επίσης να φιλελευθεροποιήσει την ισλαμική συνείδηση στην Τουρκία. Το AKP θεωρεί την ισλαμική ταυτότητα της Τουρκίας και την ευρωπαϊκή ως συμπληρωματικές και όχι αντιθετικές».

Αυτά τα όμορφα ακούγαμε για τον «καλό Ερντογάν» ωσότου αυτός έγινε «κακός», όχι για τους προαναφερθέντες «διανοητές», μιας και αυτοί (ειρήσθω εν παρόδω Έλληνες το γένος) συνέχισαν έως τις μέρες μας να υποστηρίζουν τα περί ελληνικής κακομεταχείρισης των μεταναστών στον Έβρο, αλλά για τη δεσπόζουσα επικοινωνούμενη πραγματικότητα.

Άλλωστε, ο «καλός Ερντογάν» θέλει τα σύνορα της καρδιάς του στη Θεσσαλονίκη και κάνει υπερπτήσεις πάνω από την Καβάλα ανήμερα της 25ης Μαρτίου, αλλά θέλει λιγότερα νησιά εν σχέσει με τους κεμαλικούς κύκλους…

Πέραν των ειρωνειών, είναι «κακός» ο Ερντογάν λοιπόν; Δυστυχώς για όσους επιθυμούν ευθύγραμμες απαντήσεις, δεν ισχύει ούτε αυτό και οι απαντήσεις βρίσκονται σε συστημικού επιπέδου δεδομένα. Έχουμε σημειώσει πολλάκις ότι η Τουρκία, πρώτον, διαθέτει οσμανικές-αυτοκρατορικές δομές, κληροδότημα των οποίων είναι μια εκτατική στρατηγική συμπεριφορά που συνοψίζεται στον όρο «νεοοθωμανισμός». Δεύτερον, έχει αυξήσει τους συντελεστές ισχύος της με εξαιρετικά δυναμικό τρόπο κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες βελτιώνοντας σε μεγάλο βαθμό τη θέση της στην περιφερειακή κατανομή ισχύος και έναντι παραδοσιακών δυνητικών ανταγωνιστών. Τρίτον, θεωρεί ότι ευνοείται από τα δεδομένα που άπτονται της πλανητικής κατανομής ισχύος και της μεταλλαγής του συστήματος προς τον πολυπολισμό. Αν η αντίληψή της είναι ορθή ή εσφαλμένη είναι άλλο ζήτημα, κρίσιμο είναι ότι το πιστεύει και, άρα, πράττει με γνώμονα αυτή την πεποίθηση.

Όταν ένα κράτος είναι ορθολογικό και αντιλαμβάνεται τη συγκυρία ως ευνοϊκή, τότε θα επιχειρήσει να μεγιστοποιήσει την ισχύ του. Συνεπώς, είναι ένα θέμα η στρατηγική νοοτροπία του Ερντογάν λόγω του ισλαμοστραφούς βάρους, η ιδιοσυστασία των υβριδικών επιχειρήσεων που πραγματοποιεί, όπως και η ηγετική (αν)ικανότητά του, και είναι άλλο θέμα αν η Τουρκία θα ενεργούσε διαφορετικά με μια άλλη ηγεσία. Η Τουρκία θα ήταν η ίδια και απαράλλακτη όσον αφορά τις προθέσεις της, γιατί αυτές είναι παράγωγα των ικανοτήτων που ανά ιστορικές φάσεις αποκτά.

Σε αυτήν τη μαξιμαλιστική πορεία, η ευθύνη της σταθερότητας εναπόκειται κυρίως στους θιγόμενους, οι οποίοι οφείλουν να απεκδυθούν τις κατευναστικές πρακτικές και να εξισορροπήσουν τον επίδοξο ταραχοποιό. Αν δεν το πράξουν, εκείνοι θα έχουν πράξει ανορθολογικά και όχι ο ταραχοποιός, ο οποίος υπακούει σε μια φυσιοκρατία μη ανατρεπόμενη στο διεθνές σύστημα εν απουσία ηθικής και μιας εναρμονιστικής υπέρτατης αρχής.

http://www.pontos-news.gr/article/208706/o-kalos-erntogan-o-kakos-erntogan-kai-o-ashimos-eaytos-mas