Μέ τήν ἀνακοίνωση θαλασσίων πάρκων ἀπό τήν Ἄγκυρα ἀποδεικνύεται γιά μιάν ἀκόμη φορά πόσο τραγικό λάθος ἦταν ἡ Πολιτική Διακήρυξις τῶν Ἀθηνῶν γιά Φιλία καί Καλή Γειτονία. Μέ τήν διακήρυξη αὐτή, ἡ Ἑλλάς ἔδωσε «πιστοποιητικό καλῆς διαγωγῆς» στήν ἀναθεωρητική Τουρκία καί τῆς ἄνοιξε τόν δρόμο νά συνεχίσει νά παραβιάζει τά κυριαρχικά μας δικαιώματα. Τήν ἴδια στιγμή, χάριν μιᾶς ἀπατηλῆς προσδοκίας «ἠρέμων νερῶν», ἡ Ἑλλάς ἔχει αὐτοεγκλωβισθεῖ στά ἕξι μίλια τῶν χωρικῶν της ὑδάτων.

Ἡ Ἄγκυρα προχώρησε στήν χωροθέτηση δύο θαλασσίων πάρκων, ὅπως εἶχε προαναγγείλει. Συμφώνως πρός τούς χάρτες πού ἐδόθησαν στήν δημοσιότητα, τό ἕνα πάρκο εὑρίσκεται στό βόρειο Αἰγαῖο, τό ὁποῖο ἐπί τῆς οὐσίας διχοτομεῖ, καί τό ἄλλο ἀνατολικά τῆς Ρόδου. Ἀμφότερα ἐκτείνονται καί ἐκτός τῶν τουρκικῶν χωρικῶν ὑδάτων, σέ περιοχές ἑλληνικῆς ὑφαλοκρηπῖδος. Στό βόρειο Αἰγαῖο τίθεται ὡς ὅριο ἡ μέση γραμμή ὅπως τήν προσδιορίζει ἡ Ἄγκυρα, δηλαδή μέ ἀφετηρία τίς ἠπειρωτικές ἀκτές τῶν δύο χωρῶν, χωρίς νά λαμβάνονται ὑπ’ ὄψιν τά κυριαρχικά δικαιώματα τῶν νησιῶν. Στό πάρκο τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου περικλείεται τό Καστελόριζο σέ χωρικά ὕδατα 6 μιλίων, κατά τήν πάγια θέση τῆς γείτονος ὅτι τό νησιωτικό αὐτό σύμπλεγμα δέν ἔχει κυριαρχικά δικαιώματα. Ἡ τακτική τῆς Ἀγκύρας προσδιορίζεται μέ τόν ὅρο «creeping jurisdiction» (σταδιακή ἐπέκτασις δικαιοδοσίας) πού περιγράφει τήν σταδιακή, συχνά ἔμμεση ἤ σιωπηρή ἐπέκταση τοῦ ἐλέγχου ἤ τῆς ἐξουσίας ἑνός κράτους σέ μιά περιοχή – χωρίς ἐπίσημες δηλώσεις ἤ ἄμεση χρήση βίας (ἰδέ σχετικό ἄρθρο «Ἡ στρατηγική τοῦ “πάρκου χωρίς Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχέδιο” εἶναι αὐτοϋπονόμευση»).

Ἡ ἀντίδρασις τῶν Ἀθηνῶν μέ ἀνακοίνωση τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν εἶναι τοὐλάχιστον ἐξοργιστική. Σέ αὐτήν ἀναφέρεται ὅτι τέτοιες ἐνέργειες «θέτουν σέ διακύβευση τίς σχέσεις καλῆς γειτονίας μεταξύ τῶν δύο χωρῶν»! Ἄς μᾶς συγχωρήσουν, ἀλλά αὐτές οἱ «σχέσεις καλῆς γειτονίας» ὑπάρχουν μόνον στήν τεταραγμένη φαντασία τῶν ἐγκεφάλων πού συνέταξαν τήν ἀνακοίνωση τοῦ ΥΠΕΞ, τήν ὁποία παραθέτουμε παρακάτω:

«Μετά τήν πρωτοβουλία τῆς Ἑλλάδας γιά τήν καθιέρωση Ἐθνικῶν Θαλασσίων Πάρκων στό Ἰόνιο καί στό Αἰγαῖο Πέλαγος, σέ περιοχές ἑλληνικῆς κυριαρχίας, ἡ Τουρκία ἀνακοίνωσε σήμερα τόν καθορισμό δύο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχῶν καί σέ διεθνῆ ὕδατα τοῦ Αἰγαίου καί τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου.

Ἡ ἐξαγγελία “θαλάσσιων πάρκων” σέ μή ὁριοθετημένες περιοχές ἐκτός τουρκικῶν χωρικῶν ὑδάτων συνιστᾶ ἀπαράδεκτη, μονομερῆ καί παράνομη ἐνέργεια πού δέν παράγει κανένα ἔννομο ἀποτέλεσμα ἔναντι τῶν ἑλληνικῶν κυριαρχικῶν δικαιωμάτων καί δείχνει πλήρη ἔλλειψη σεβασμοῦ στό Διεθνές Δίκαιο τῆς Θάλασσας. Ἡ ἑλληνική κυβέρνηση ἐνεργεῖ διαρκῶς καί μέ συνέπεια γιά τήν προστασία τῶν δικαιωμάτων τῆς πατρίδας μας καί τῆς βιωσιμότητας τῶν θαλασσῶν μας καί ὑπενθυμίζει πώς ἀντανακλαστικές ἐνέργειες κενές περιεχομένου θέτουν σέ διακύβευση τίς σχέσεις καλῆς γειτονίας μεταξύ τῶν δύο χωρῶν». Τό ἐρώτημα εἶναι βεβαίως ποιός εἶναι ὁ τρόπος διά τοῦ ὁποίου «ἀντιδρᾶ μέ συνέπεια» ἡ ἑλληνική Κυβέρνησις. Ἀρκεῖται σέ δηλώσεις καταγγελίας τίς ὁποῖες οὐδείς λαμβάνει ὑπ’ ὄψιν; Γιατί δέν ζητεῖ ἄμεση ἀκύρωση τῶν τουρκικῶν παρανόμων ἐνεργειῶν;

«Ἐπικίνδυνη κλιμάκωση τῆς τουρκικῆς ἀναθεωρητικῆς στρατηγικῆς» ἀποτελεῖ ἡ ἐξέλιξις γιά τό ΠΑΣΟΚ, ἐνῶ γιά «ἐπικίνδυνη ὑποβάθμιση τῶν τουρκικῶν προκλήσεων ἀπό τήν Κυβέρνηση» κάνει λόγο ὁ ΣΥΡΙΖΑ.

Μέ τέτοιες ἀνακοινώσεις, βεβαίως, τό «ροκάνισμα» τῶν κυριαρχικῶν δικαιωμάτων δέν ἀποτρέπεται. Ἀπεναντίας ἐπαναβεβαιώνεται ὅτι δέν ὁδηγεῖ πουθενά ἡ κατευναστική πολιτική τῆς Κυβερνήσεως. Ἀσχέτως πρός τό τί ὑποστηρίζει τό ἑλληνικό Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν, ἡ ἔκδοσις τῶν χαρτῶν ἀπό τήν Ἄγκυρα εἶναι ἀκόμα μία ἧττα τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς τῆς χώρας μας. Οἱ κ.κ. Μητσοτάκης καί Γεραπετρίτης, πού εἶναι ἀρχιτέκτονες τῆς πολιτικῆς αὐτῆς, θά ἔπρεπε νά ἔχουν κατανοήσει ὅτι οἱ ἐπικλήσεις τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου εἶναι κενές περιεχομένου ὅταν δέν συνοδεύονται ἀπό τήν ἰσχύ τῆς ἀποτροπῆς τῆς παραβιάσεώς του καί ἀπό τήν πολιτική ἀποφασιστικότητα ἐπιβολῆς του.

Καί ἕπεται συνέχεια, δεδομένου ὅτι οἱ Τοῦρκοι μᾶς ἔχουν προειδοποιήσει ὅτι θά ἐκδοθοῦν καί ἄλλοι χάρτες συμπληρωματικά. Τήν ἴδια στιγμή, ἐπικρατεῖ ἔντονος προβληματισμός δεδομένου ὅτι οἱ ἐπί τῆς οὐσίας ἀνύπαρκτες σχέσεις τῆς ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως μέ τήν ἀμερικανική ἔχουν ὁδηγήσει στήν ἰδιόμορφη κατάσταση νά μήν ὑπάρχει ἀνταπόκρισις ἀπό τήν Οὐάσιγκτων σέ στοιχειώδη αἰτήματα πού θά ἰσχυροποιοῦσαν τήν θέση τῆς Ἑλλάδος στό Αἰγαῖο. Χαρακτηριστικό εἶναι τό γεγονός ὅτι ἡ Κυβέρνησις τοῦ Προέδρου Τράμπ ζητεῖ περισσότερες βάσεις ἐπί ἑλληνικοῦ ἐδάφους, ἀλλά ἀποφεύγει ἐπιμελῶς νά περιλάβει σέ αὐτές τήν νῆσο Σκῦρο καί ἄλλα νησιά τοῦ Αἰγαίου. Ἡ ἀμερικανική παρουσία σέ αὐτά θά ἀπέτρεπε τήν Τουρκία ἀπό κινήσεις ἀμφισβητήσεως τῶν ἑλληνικῶν θαλασσῶν. Ἀπεναντίας οἱ ΗΠΑ ἀπορρίπτουν συστηματικῶς τό σχετικό ἑλληνικό αἴτημα, ἐνῶ ζητοῦν τήν δυνατότητα πλέον μόνιμης παρουσίας στήν Ξάνθη καί τήν Θεσσαλονίκη καθώς καί δημιουργίας ὑποδομῶν στό ἀεροδρόμιο τῆς Λαρίσης πρός κάλυψη ἀναγκῶν πού ἔχουν προκύψει μετά τήν καταστροφή τῆς βάσεως τῆς Ἀεροπορίας Στρατοῦ στό Στεφανοβίκειο.

ΠΗΓΗ: ΕΣΤΙΑ

Γράφει ο Βασίλης Νέδος, Καθημερινή

Η–απολύτως αναμενόμενη– ανακοίνωση της χωροθέτησης θαλάσσιων πάρκων από την Τουρκία στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο δεν αλλοιώνει με κάποιον τρόπο την τρέχουσα ισορροπία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, που εκ των πραγμάτων διανύουν μια περίοδο ασάφειας, καθώς επί της ουσίας οι επαφές επαναλαμβάνονται χωρίς κάποια πρόοδο, με μοναδικό σταθερό στοιχείο των τελευταίων δυόμισι ετών την απουσία έντασης στο πεδίο. Ως προς τις ανακοινώσεις του Σαββάτου, η απόφαση για τη χωροθέτηση θαλάσσιων πάρκων που ανακήρυξε η Τουρκία αντιμετωπίζεται από την Αθήνα με σκεπτικισμό. Είναι σαφές ότι η Τουρκία (όπως και κάθε άλλη χώρα στον υπόλοιπο κόσμο) δεν έχει δικαίωμα να ανακηρύξει ζώνες απόλυτης περιβαλλοντικής προστασίας σε περιοχή που βρίσκεται σε διεθνή ύδατα, πολύ περισσότερο σε περιοχή που δεν υπάρχει καν συμφωνία οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).

Η Τουρκία (όπως και κάθε άλλη χώρα στον υπόλοιπο κόσμο) δεν έχει δικαίωμα να ανακηρύξει ζώνες απόλυτης περιβαλλοντικής προστασίας σε περιοχή που βρίσκεται σε διεθνή ύδατα.

Στην Αθήνα είναι απολύτως προφανές ότι η Αγκυρα προωθεί μια ατζέντα πολιτικής στόχευσης με πρόσχημα περιβαλλοντικά ζητήματα. Ενώ, επιπλέον, στην Αθήνα γνωρίζουν πολύ καλά ότι η Αγκυρα από το δόγμα εξωτερικής πολιτικής της περί αναλογικότητας σε όλα τα ζητήματα δεν μπορούσε παρά να προχωρήσει και στη δική της –πολλαπλά προβληματική– οριοθέτηση θαλάσσιων πάρκων. Ειδικά ο χάρτης που αφορά τη χωροθέτηση θαλάσσιου πάρκου στο Βορειοανατολικό Αιγαίο, συγκεκριμένα των διεθνών υδάτων ανάμεσα στη Λήμνο και τη Σαμοθράκη, πρακτικά δεν μπορεί να εφαρμοστεί.

 χωροθέτηση θαλάσσιων πάρκων από την Αθήνα είχε ουσιαστικά προαναγγελθεί από τον Απρίλιο του 2024 και εν συνεχεία τον Ιούνιο του 2025 από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη Νίκαια. Ενώ κανονικά είχε προχωρήσει και η ανακοίνωση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΘΧΣ) τον ίδιο μήνα.

Ως προς τις τακτικές επαφές, σε χαμηλότερο επίπεδο δεν έχουν σταματήσει ποτέ (πολιτικός διάλογος, θετική ατζέντα, Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης). Ωστόσο, πέρα από αυτές τις επαφές στο πλαίσιο του δομημένου διαλόγου, και τις –κατά καιρούς– συναντήσεις των δύο υπουργών Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, ιδιαίτερες εξελίξεις δεν θα πρέπει να αναμένονται ούτε τον Σεπτέμβριο. Ο κ. Μητσοτάκης θα έχει κάποια συνάντηση με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη (10 έως 24 Σεπτεμβρίου), που ενδεχομένως να σηματοδοτήσει και κάποιες εξελίξεις προς την κατεύθυνση χρονικής διευθέτησης του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδας – Τουρκίας, το οποίο τους τελευταίους μήνες μετατίθεται διαρκώς. Βέβαια, το τετ α τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν έχει τη δική του αυτόνομη αξία, ωστόσο υπενθυμίζεται ότι η επικείμενη 80ή Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ θα είναι σημαντική καθώς στο επίκεντρό της θα βρεθούν οι αναγγελίες σημαντικών ευρωπαϊκών κρατών, όπως η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, να αναγνωρίσουν παλαιστινιακό κράτος. Υπενθυμίζεται ότι Αθήνα και Αγκυρα στο συγκεκριμένο ζήτημα βρίσκονται σε διαφορετικά στρατόπεδα, κάθε μία, φυσικά, για εντελώς διαφορετικούς λόγους.

Με δεδομένες τις υφιστάμενες εκκρεμότητες και, κυρίως, την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, η οποία πρακτικά έχει «παγώσει» από τον Ιούλιο του 2024, αλλά και την προσπάθεια της Τουρκίας να δημιουργήσει περαιτέρω τετελεσμένα στην Ανατολική Μεσόγειο, είτε μέσω της προσέλκυσης της Ανατολικής Λιβύης προς το τουρκολιβυκό, είτε με την προσπάθεια να οριοθετηθεί ΑΟΖ με τη Συρία, είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλεφθεί αν υπάρχει πραγματικό περιθώριο για πραγματοποίηση ενός ΑΣΣ που θα οδηγούσε και σε κάποιες συμφωνίες.